Η κλιματική κρίση δεν είναι ένα μακρινό επιστημονικό σενάριο, είναι η νέα καθημερινότητα που δοκιμάζει τις αντοχές ανθρώπων και υποδομών.
Μια αλυσίδα από ακραία φαινόμενα φέρνει πυρκαγιές που αφήνουν πίσω τους μόνο αποκαΐδια, καταιγίδες που πλημμυρίζουν ολόκληρες πόλεις, ισχυρά θερμικά κύματα, σφοδρές χιονοπτώσεις.
Σε αυτό το περιβάλλον οι υποδομές ηλεκτρικής ενέργειας δεν μπορούν να παραμένουν εκτεθειμένες στις απειλές.
Το νέο Σχέδιο Ανάπτυξης του Δικτύου Διανομής Ηλεκτρικής Ενέργειας για την περίοδο 2026-2030 του ΔΕΔΔΗΕ που ετέθη σε δημόσια διαβούλευση δίνει σαφή προτεραιότητα στην ασφάλεια και στην ανθεκτικότητα του ηλεκτρικού δικτύου.
Εξι πακέτα έργων σχεδιάστηκαν για να το θωρακίσουν απέναντι σε ακραίες καιρικές συνθήκες αλλά και για να ενισχύσουν τις δυνατότητες πρόληψης πυρκαγιών και τον άμεσο εντοπισμό βανδαλισμών. Το συνολικό ποσό των επενδύσεων που θα λειτουργήσουν ως «ασπίδα» για τα δίκτυα υπολογίζεται σε 465,2 εκατ. ευρώ. Πρόκειται για έργα υπογειοποίησης δικτύων σε δασικές και αστικές περιοχές, μετατόπισης δικτύων με ή χωρίς υπογειοποίηση σε περιοχές χαμηλότερου κλιματικού κινδύνου, αντικατάστασης αγωγών ή καλωδίων με ανθεκτικότερο εξοπλισμό κ.λπ.
Θα επεκταθεί ένα πιλοτικό έργο που ήδη υλοποιείται από τον ΔΕΔΔΗΕ και θα μετατραπεί σε ένα ολοκληρωμένο σύστημα επεξεργασίας πληροφοριών και αξιολόγησής τους για πιθανά επικίνδυνα συμβάντα
1 Πρώτη γραμμή άμυνας σε δασικές περιοχές
Το πρώτο πακέτο ύψους 94,01 εκατ. (εκ των οποίων τα 40 εκατ. από το Ταμείο Ανάκαμψης) για έργα αναβάθμισης δικτύων σε δασικές περιοχές θα συνεχιστεί και το 2026, οπότε θα ολοκληρωθεί.
Σύμφωνα με τον σχεδιασμό, δίκτυο 2.085 χλμ. χαμηλής και μέσης τάσης θα ανανεωθεί, δηλαδή είτε θα αποξηλωθεί και θα κατασκευαστεί νέο (με αντικατάσταση γυμνών καλωδίων ή την εγκατάσταση μονωτικών περιβλημάτων) είτε θα υπογειοποιηθεί ή θα μετατοπιστεί εάν βρίσκεται σε δασικές περιοχές.
2 Εξυπνοι αισθητήρες – το «μάτι» του δικτύου
Με επιπλέον 12,03 εκατ. ευρώ σχεδιάζεται να εγκατασταθεί έως το 2028 ένα δίκτυο αισθητήρων έγκαιρης ανίχνευσης επικίνδυνων συνθηκών σε δασικές και ημιδασικές περιοχές και ειδοποίησης.
Ουσιαστικά θα επεκταθεί ένα πιλοτικό έργο που ήδη υλοποιείται από τον ΔΕΔΔΗΕ και θα μετατραπεί σε ένα ολοκληρωμένο σύστημα επεξεργασίας πληροφοριών και αξιολόγησής τους για πιθανά επικίνδυνα συμβάντα. Το συγκεκριμένο σύστημα μπορεί να προειδοποιήσει (σε πραγματικό χρόνο) στο αρχικό στάδιο μιας πυρκαγιάς σε δασική ή ημιδασική έκταση, ώστε η επέμβαση να είναι άμεση και να ελαχιστοποιηθούν οι επιπτώσεις στο περιβάλλον αλλά και στον ακριβό εξοπλισμό του ΔΕΔΔΗΕ. Το έργο περιλαμβάνει:
• Εγκατάσταση 8.000 έξυπνων αισθητήρων (Internet of Things – IoT) αξιοποιώντας υφιστάμενους στύλους μέσης και χαμηλής τάσης εντός δασικών και ημιδασικών περιοχών, ξεκινώντας πιλοτικά από την Αττική και την Εύβοια. • Ανάπτυξη ειδικής cloud πλατφόρμας για τη συλλογή, ανάλυση και οπτικοποίηση των δεδομένων των αισθητήρων.
• Αυτόνομη λειτουργία των αισθητήρων με μπαταρία ή φωτοβολταϊκό.
• Σύστημα ειδοποιήσεων, «keep alive» σήματα και απομακρυσμένη διαχείριση ορίων συναγερμού.
Οι αισθητήρες θα μεταδίδουν πληροφορίες για αλλαγή στην κλίση των στύλων που μπορεί να προκληθεί λόγω βανδαλισμού ή ακραίων καιρικών φαινόμενων (ισχυρές βροχοπτώσεις, χιονοπτώσεις κ.ά.) και για διαφοροποιήσεις στη θερμοκρασία, στις συγκεντρώσεις διοξειδίου του άνθρακα, στην υγρασία και στον άνεμο.
3 Νέες αντοχές στο δίκτυο
Αλλα 134,25 εκατ. ευρώ προορίζονται για έργα που θα οδηγήσουν σε αύξηση της ανθεκτικότητας του ηλεκτρικού δικτύου, τα οποία θα ξεκινήσουν το 2026 και θα ολοκληρωθούν το 2030 με στόχο, και αυτά, να θωρακίσουν τις υποδομές έναντι ακραίων κλιματικών φαινόμενων.
Αφορούν υπογειοποιήσεις σε δασικές και αστικές περιοχές και μετατοπίσεις με ή χωρίς υπογείωση σε οδεύσεις χαμηλότερου κλιματικού κινδύνου ώστε να είναι άμεση η προσβασιμότητα στα συνεργεία, όταν απαιτείται.
Επίσης, το συγκεκριμένο πακέτο έργων περιλαμβάνει και αντικατάσταση αγωγών ή καλωδίων (εναέριων ή υπόγειων) με νέα ίσης ή μεγαλύτερης δυναμικότητας και μηχανικής αντοχής, χρησιμοποιώντας τεχνολογία προσαρμοσμένη στους νέους κλιματικούς παράγοντες.
Τα υλικά που θα χρησιμοποιηθούν θα έχουν βελτιωμένη συμπεριφορά υπό ακραίες καιρικές συνθήκες, π.χ. συσκευές αντικεραυνικής προστασίας με υψηλότερη αντοχή ή ειδικοί μονωτήρες σε περιοχές με αυξημένη ρύπανση όπου η επιδείνωση της θερμοκρασίας και της υγρασίας του αέρα επιβαρύνουν τη λειτουργία τους.
Επιπλέον, με στόχο την αύξηση της στατικής και μηχανικής ευστάθειας των δικτύων καθώς και την αποφυγή βραχυκυκλωμάτων θα γίνει πύκνωση στύλων, χρήση κατασκευών για την απομάκρυνση των καλωδίων μεταξύ τους και τοποθέτηση συνεστραμμένων καλωδίων σε ζώνες με έντονες χιονοπτώσεις, χαμηλές θερμοκρασίες και δυνατούς ανέμους. Με τα έργα των 134,25 εκατ. ευρώ εκτιμάται ότι θα αυξηθεί ετησίως (την περίοδο 2026-2030) η ανθεκτικότητα σε:
• 110 χλμ. υπόγειου δικτύου μέσης τάσης.
• 50 χλμ. υπόγειου δικτύου χαμηλής τάσης.
• 150 χλμ. εναέριου δικτύου μέσης τάσης.
• 300 χλμ. εναέριου δικτύου χαμηλής τάσης.
• 90 χλμ. καλυμμένων αγωγών.
4 Ανθεκτικότητα με σεβασμό στο περιβάλλον
Για την ενίσχυση της ανθεκτικότητας και την παράλληλη προστασία του περιβάλλοντος θα διατεθούν 55,99 εκατ. ευρώ το 2026 (χρηματοδότηση από το Ταμείο Ανάκαμψης). Η επένδυση συνίσταται στην υπογειοποίηση και αναδρομολόγηση του δικτύου διανομής ηλεκτρικής ενέργειας σε οικισμούς ιδιαίτερης σημασίας από πολιτιστική ή τουριστική άποψη, καθώς και σε αστικά κέντρα, με προτεραιότητα περιοχές όπου η υποδομή είναι ευάλωτη σε ακραία φαινόμενα. Ειδικότερα, θα γίνει αποξήλωση 1.176,9 χιλιομέτρων εναέριου δικτύου και κατασκευή υπογείου μέσης τάσης και άλλων 668,5 χιλιομέτρων χαμηλής τάσης.
5 «Παραλλαγές» δικτύου
Παράλληλα, έχει προβλεφθεί ένα «πακέτο» 150 εκατ. ευρώ για τις λεγόμενες «παραλλαγές» δικτύου, δηλαδή για έργα μετατόπισης ή άλλων αλλαγών σε γραμμές του δικτύου, τα οποία εκτελούνται είτε για να τηρηθούν οι προβλεπόμενες ελάχιστες αποστάσεις ασφαλείας από υπό ανέγερση κτίσματα, είτε λόγω εκτέλεσης δημοσίων έργων, είτε γιατί το δίκτυο παρεμποδίζει τη νόμιμη χρήση ιδιοκτησιών.
Τα συγκεκριμένα έργα, που έχουν ορίζοντα ολοκλήρωσης το 2030, αφορούν 300 χιλιόμετρα εναέριου δικτύου μέσης και χαμηλής τάσης και άλλα 56 χιλιόμετρα υπόγειου δικτύου.
6 Αισθητικές παρεμβάσεις
Επίσης, προβλέπονται έργα υπογειώσεων εναέριων γραμμών και υποσταθμών τα οποία εκτελούνται για την αισθητική βελτίωση του δικτύου πόλεων καθώς και παραδοσιακών και τουριστικών οικισμών. Τα έργα ύψους 18,92 εκατ. ευρώ θα εκτελούνται σταδιακά έως το 2030 – με συμμετοχή στο κόστος του αιτούντος φορέα (π.χ. κάποιου δήμου) τουλάχιστον σε ποσοστό 50%. Σε ορίζοντα πενταετίας θα αναβαθμιστούν 17 χιλιόμετρα υπόγειου δικτύου και πέντε χιλιόμετρα εναέριων καλωδίων.
Πηγή: ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΣ ΤΑΧΥΔΡΟΜΟΣ (ΟΤ) – ΤΟ ΒΗΜΑ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ
