Στα χρόνια της παρατεταμένης οικονομικής κρίσης δύο από τις μεγαλύτερες αλυσίδες της ελληνικής αγοράς, η εμβληματική Νίκη ΑΕ της οικογένειας Μαρινόπουλου και η Ατλάντικ ΑΕ της οικογένειας Αποστόλου «έσκασαν»! Βασική αιτία της κατάρρευσής τους ήταν ο χρόνος αποπληρωμής των προμηθευτών τους. Είχε ξεπεράσει, κατά μέσο όρο, τις 180 – 200 ημέρες! Αυτός ο επιχειρηματικός ανορθολογισμός δεν εμφανίστηκε ξαφνικά και αφορούσε μόνο τις δύο προαναφερόμενες αλυσίδες. Εμφανίστηκε από τις αρχές της δεκαετίας του 1990.
Κι η διαφορά με τους ανταγωνιστές τους, που κατόρθωσαν να επιβιώσουν, είναι πως οι δεύτεροι έκαναν λελογισμένη χρήση του χρόνου αποπληρωμής των προμηθευτών τους. Και ποτέ δεν ξεπέρασαν ένα ορισμένο όριο – που η υπέρβαση του κάνει δύσκολη την επιστροφή στην κανονικότητα. Διότι η μείωση του μέσου όρου αποπληρωμής απαιτεί μεγάλα κεφάλαια, όσο μεγαλύτερες είναι οι πωλήσεις της αλυσίδας. Μάλιστα τότε στην δεκαετία του 1990 ήταν κυρίαρχη η αντίληψη στην αγορά πως η ανάπτυξη των αλυσίδων γίνονταν «με τα χρήματα των προμηθευτών τους».
Τα σούπερ μάρκετ και ο πληθωρισμός
Η ελληνική οικονομία βρισκόταν στην περίοδο του υψηλού πληθωρισμού και αντιστοίχως των υψηλών επιτοκίων. Κάθε μέρα καθυστέρησης σήμαινε κέρδος από τόκους σε βραχυχρόνιες τραπεζικές τοποθετήσεις. Ηταν τα χρόνια των repos! Κι οι σχέσεις λιανεμπόρων και προμηθευτών βρίσκονταν σε σταθερή δοκιμασία. Οι συγκρούσεις ήταν στην ημερήσια διάταξη – όσο βεβαίως ήταν εφικτές από την πλευρά των προμηθευτών γιατί εύκολα η αποδόμηση των σχέσεων οδηγούσε και σε απώλεια του ραφιού ή του ψυγείου.
Σ΄αυτό το ιδιότυπο μπρα ντε φερ μεταξύ των δύο βασικών παραγόντων της αγοράς – ήταν το λιανεμπόριο που αμφισβήτησε τον κυρίαρχο ρόλο της βιομηχανίας – η νίκη «στεφάνωσε» τις αλυσίδες των σούπερ μάρκετ μάρκετ. Όμως τα πράγματα δεν εξελίσσονται ευθύγραμμα. Κι ο ανταγωνισμός μεταξύ των αλυσίδων έκρινε τους τελικούς νικητές. Η εξόφληση των προμηθευτών ήταν ένα κρίσιμο στοιχείο για την αναδιάταξη της αγοράς. Όλη η αγορά, μικρές και μεγάλες προμηθευτικές επιχειρήσεις, μπορούν να αφηγηθούν «ιστορίες τρόμου» στην προσπάθεια τους για να «πάρουν τα λεφτά τους» από τις δύο προαναφερόμενες αλυσίδες.
Η τελευταία φάση του δράματος παίχτηκε στα χρόνια της κρίσης. Τότε δηλαδή που έκλεισαν οι «στρόφιγγες» του τραπεζικού χρήματος, η αγορά χρόνο με τον χρόνο συρρικνωνόταν και το μόνο «οξυγόνο» που απέμεινε στις προμηθευτικές επιχειρήσεις ήταν τα χρήματα που τους όφειλαν οι αλσίδες. Σ΄αυτή την περίοδο δοκιμάστηκαν γενικά και οι σχέσεις του λιανεμπορίου και των προμηθευτών του.
Η πρωτιά της ΑΒ Βασιλόπουλος
Τα χρόνια πέρασαν, οι επιχειρήσεις εξορθολογίστηκαν, οι σχέσεις αποκαταστάθηκαν – στο βαθμό που είχαν διαταραχθεί – και η κανονικότητα επικράτησε. Πλέον χρόνια έχουν να ακουστούν τριβές προμηθευτών και λιανεμπόρων – εκτός ίσως εξαιρέσεων. Σύμφωνα με στοιχεία, που προέρχονται από την επεξεργασία των ισολογισμών του 2023 – διότι δεν έχουν δημοσιεύσει όλες οι αλυσίδες ισολογισμούς για το 2024 – ο μέσος όρος αποπληρωμής εκτείνεται από 79,3 ημέρες μέχρι 138 ημέρες.
Την πρώτη θέση, με βάση τις λιγότερες ημέρες, κατέχει η ΑΒ Βασιλόπουλος ΑΕ και την τελευταία – με βάση το ίδιο κριτήριο, η Discount Markt ΑΕ. Το ενδιαφέρον όμως στην προκειμένη περίπτωση είναι το γεγονός σχεδόν όλες οι αλυσίδες χρόνο με τον χρόνο μειώνουν τις ημέρες αποπληρωμής τους. Επί παραδείγματι η ΑΒ Βασιλόπουλος το 2021 είχε 96,7 ημέρες, το 2022 είχε 70,9 ημέρες.
Σε περίπου αντίστοιχη πορεία είναι η Discount Markt ΑΕ. Το 2021 είχε μέσο όρο αποπληρωμής 136 ημέρες και το 2022 136,3 ημέρες. Στη δεύτερη θέση του κλάδου βρίσκεται η Μετρό ΑΕ με 82,9 ημέρες μέσο χρόνο αποπληρωμής το 2023, από 79,7 ημέρες το 2022 και 87,8 ημέρες το 2021. Στην τρίτη θέση είναι η Χαλκιαδάκης ΑΕ – που ανήκει στον όμιλο Σκλαβενίτη – με 88,4 ημέρες χρόνο πληρωμής των προμηθευτών της το 2023, από 96,9 ημέρες το 2022 και 105,1 ημέρες το 2021.
Ακολουθεί στην τέταρτη θέση με 105 ημέρες μέσο χρόνο αποπληρωμής η ΕΥ Σκλαβενίτης ΑΕΕ από 121,2 ημέρες το 2022 και 138,1 ημέρες το 2021. Πρόκειται για την αλυσίδα – την κορυφαία σε πωλήσεις της ελληνικής αγοράς – με τον μεγαλύτερο ρυθμό αποκλιμάκωσης του μέσου χρόνου αποπληρωμής στη διάρκεια των τελευταίων ετών. Επεται η Πέντε ΑΕ (Γαλαξίας) με 114,6 ημέρες χρόνο αποπληρωμής το 2023 από 116,5 ημέρες το 2022 και 110,3 ημέρες το 2021.
Ο μέσος χρόνος εξόφλησης
Στην επόμενη θέση βρίσκεται η ΑΝΕΔΗΚ Κρητικός με 121 ημέρες μέσου χρόνους εξόφλησης των προμηθευτών της από 147,7 ημέρες το 2022 και 125,5 ημέρες το 2021. Στην επόμενη θέση βρίσκεται η Μασούτης ΑΕ με 130,1 ημέρες χρόνου αποπληρωμής, από 136,3 ημέρες το 2022 και έναντι 136 ημερών το 2021. Στην τελευταία θέση με τον μεγαλύτερο χρόνο αποπληρωμής των προμηθευτών της βρίσκεται η Discount Markt με 138 ημέρες έναντι 142,1 ημερών το 2022 και 145,4 ημερών το 2021.
Σύμφωνα με πηγές της αγοράς δεν αναμένονται αξιόλογες αυξομειώσεις για το 2024 -απλώς αναμένεται να επιβεβαιωθεί η υπάρχουσα τάση που προαναφέρθηκε. Σύμφωνα με τις ίδιες πηγές η προαναφερόμενη εξέλιξη οφείλεται στο γεγονός ότι ο κλάδος του λιανεμπορίου πλέον αποτελείται από εταιρείες που διαθέτουν «οικονομική υγεία». Βέβαια για την αποκτήσουν πέρασαν τουλάχιστον τρεις ταραγμένες δεκαετίες…
