Δεν μπορώ να πω ότι στο οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης «δεν σκαμπάζουν από οικονομικά», όπως έλεγε το 2009 ο Γιώργος Παπακωνσταντίνου (στη συνέχεια ως υπουργός Οικονομικών στην κυβέρνηση Γιώργου Παπανδρέου, επειδή «σκάμπαζε από οικονομικά», έφερε την τρόικα!) για τον τότε υπουργό Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, καθηγητή της Οικονομικής Επιστήμης στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών Γιώργο Αλογοσκούφη. Τότε, ηπιότερα, ο υπεύθυνος του τομέα ανάπτυξης και επενδύσεων του ΠΑΣΟΚ Μιχάλης Χρυσοχοΐδης κατηγορούσε την τότε κυβέρνηση για τα 28 δισ. ευρώ που έδωσε στις τράπεζες ως ανάχωμα στη δεινή τότε χρηματοπιστωτική κρίση (στη συνέχεια το ΠΑΣΟΚ ως κυβέρνηση έδωσε σχεδόν … τριπλάσια ως ανακεφαλαιοποίησή τους!)
Επειδή, λοιπόν, το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης «σκαμπάζει από οικονομικά» θα έπρεπε ως επιστήμονες να παρουσιάζουν την αλήθεια των επίσημων στοιχείων της ανεξάρτητης Ελληνικής Στατιστικής Αρχής (ΕΛΣΤΑΤ) και της Eurostat, διότι η οικονομία λειτουργεί με οικονομικούς νόμους, οι οποίοι είναι πολύ σκληροί, φιλέκδικοι, όταν ποδοπατούνται. Αλλά, επειδή η γλώσσα κόκκαλα δεν έχει, αλλά κόκκαλα τσακίζει, όπως λέει ο θυμόσοφος λαός, «γλώσσα λανθάνουσα τ’ αληθή λέγει» στο κείμενο ομιλίας που έκανε ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης από το βήμα της ΔΕΘ καταδεικνύεται η προσπάθεια ωραιοποίησης της οικονομικής εικόνας της χώρας με χρώματα («δημογραφικό», «νεανικό», όπως είπε για τις «μεταρρυθμίσεις» ο πρωθυπουργός!) και με τη λανθάνουσα χρησιμοποίηση ελληνικών λέξεων που λένε όμως την αλήθεια.
Προς τέρψιν (για τη συνέχεια) και ενημέρωση συνάμα παραθέτω μόνο τρεις τέτοιες λανθανούσης γλώσσης λέξεις:
-«Εγώ και το οικονομικό επιτελείο εξετάσαμε σχετικά απλοϊκές ιδέες»: Δηλαδή, μία περιγραφή που έχει αρνητική σημασία (αφέλεια, έλλειψη ευφυίας, ρηχή κατανόηση), σ΄αντίθεση με τις «απλές ιδέες», που είναι συνήθως θετική περιγραφή της απλότητας και της ειλικρίνεια, αν χρησιμοποιούσε τη λέξη «απλές»!
-«Να το πω διαφορετικά, είναι ένα σύνθετο αφήγημα αυτό το οποίο εγκαινιάζουμε, είναι ένα συνολικό μεταρρυθμιστικό σχέδιο»: Δηλαδή είναι ένα … «παραμύθι»! Νισάφι πιά. Όχι άλλα αφηγήματα που κάνουν ρεζίλι ακόμα κι ένα πρωθυπουργό. Χρησιμοποιούσε συνεχώς τη λέξη «αφήγημα» ο Κωστής Χατζηδάκης ως υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών και σήμερα, μετά την ομιλία του κ. Μητσοτάκη στη ΔΕΘ, αλλά με την αρνητική σημασία, σε συνεντεύξεις, όπως «υπήρχε ένα αφήγημα από την αντιπολίτευση, ότι από τη μια η κυβέρνηση δεν δίνει χρήματα ενώ από την άλλη υπάρχουν κάποιοι καλοί άνθρωποι που θα μοιράσουν “λεφτά στον κοσμάκη”. Τα ίδια λέει και ο σημερινός υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών Κυριάκος Πιερρακάκης, πάλι μετά την ομιλία στη ΔΕΘ, αλλά με τη … θετική σημασία, όπως «η Ελλάδα είναι ένα πολύ θετικό δημοσιονομικό αφήγημα»! Από την άλλη μεριά, η ΝΔ χαρακτηρίζει ως «αφήγημα» (με την αρνητική σημασία) τις «Μαύρες Βίβλους» που κυκλοφορεί εναντίον της το ΠΑΣΟΚ, ενώ το ΠΑΣΟΚ (Κώστας Τσουκαλάς, εκπρόσωπος Τύπου του ΠΑΣΟΚ) χαρακτηρίζει ως «αφήγημα» (αρνητικά δηλαδή) την ομιλία του κ. Μητσοτάκη στη ΔΕΘ.
Κι ύστερα από όλα αυτά δικαίως ο ομότιμος καθηγητής Γλωσσολογίας του Εθνικού Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών Γεώργιος Μπαμπινιώτης φωνάζει «όχι άλλα αφηγήματα», τα οποία άρχισε κάποιος το 2010 και άρεσε τόσο πολύ στους πολιτικούς και δημοσιογράφους που το λένε συνεχώς και αταλαιπώρως (όπως έλεγε ο Θουκυδίδης), μολονότι εννοούν το αντίθετο από αυτό που θέλουν να πουν! Παραθέτω την παρέμβαση του κ. Μπαμπινιώτη για το «αφήγημα»
«Το αφήγημα (από το αφηγούμαι) «η έκθεση ή εξιστόρηση πραγματικών ή φανταστικών γεγονότων σε γραπτό συνήθως λόγο» (ορισμός στο λεξικό μου) έφτασε να γίνει «ψωμοτύρι» στη γλώσσα των ασχολουμένων με την πολιτική (πολιτικών, δημοσιογράφων, πολιτειολόγων, αναλυτών κ.ά.). Χρησιμοποιείται με τις σημασίες «θέση, απόψεις, ισχυρισμός, λεγόμενα/λεχθέντα κ.λπ.» συνήθως με αρνητική χροιά, στο πλαίσιο μιας χρήσιμης (και επιδιωκόμενης συχνά) πολυσημίας που την περιβάλλουν μια αχλύς αοριστίας και μια αίγλη δήθεν γλωσσικής κουλτούρας. Οι νεολογισμοί δεν βλάπτουν (στη γλώσσα χρησιμοποιούνται νεολογισμοί) αλλά υπάρχουν και «όρια χρήσεως» μιας λέξης ως νεολογισμού, ώστε να μη περιπίπτει σε λέξη-φάντασμα, κενή δηλωτικότητας με οιονεί κρυπτική περιβολή».
Μολονότι στην περίπτωση αυτή, το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης έβαλε αυτή φορά στο κείμενο της πρωθυπουργικής ομιλίας τη λέξη «αφήγημα» με τη θετική σημασία, σ΄ αντίθεση με τις προηγούμενες παραπάνω δηλώσεις, φαίνεται καθαρά ότι η κατάχρηση της «ωραίας» αυτής λέξης, όπως και πολλών άλλων αδόκιμων οικονομικών όρων, όπως «δημοσιονομικός χώρος», «κοινωνικό μέρισμα» κλπ, χρησιμοποιείται για να αποφεύγονται επιχειρήματα και στατιστικά στοιχεία, να υπερτονίζουν «Ιστορίες», χρώματα και να παρουσιαζουν μιαν άλλη εικόνα στον θεατή ή ακροατή!
-«Συνιστούν ουσιαστικά μία από τις πιο τολμηρές, αν όχι την πιο τολμηρή φορολογική μεταρρύθμιση της κλίμακας εισοδήματος στην ιστορία της Μεταπολίτευσης»: Δεν υπάρχει πιο παρεξηγημένη λέξη στην πολιτική και οικονομική ιστορία της χώρας και ιδιαίτερα μετά τη μεταπολίτευση, όταν όλα, ακόμα και μία απόφαση για … παροχές ή ένταξη στα … βαρέα και ανθυγιεινά επαγγέλματα ή ρυθμίσεις οφειλών με … 120 δόσεις οφειλετών χαρακτηρίζονται ως σημαντική … «μεταρρύθμιση»!
Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα: αυτές είναι οι πραγματικές μεταρρυθμίσεις για τη χώρα και τον λαό κι όχι τα … «αφηγήματα»!
Τι είναι όμως οι πραγματικές κι όχι οι … «αφηγηματικές» (παραμυθώδεις) διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις; Ματαίως η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα «διδάσκει» επί χρόνια ανεπίδεκτες μαθήσεως ελληνικές κυβερνήσεις όλων των εποχών. Διαβάστε:
«Οι διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις είναι κυρίως μέτρα, τα οποία μεταβάλλουν τον ιστό μιας οικονομίας, δηλαδή τον θεσμικό και κανονιστικό πλαίσιο στο οποίο δραστηριοποιούνται οι επιχειρήσεις και οι πολίτες. Σχεδιάζονται με σκοπό να διασφαλίσουν ότι η οικονομία είναι υγιής και έχει περισσότερες δυνατότητες να αξιοποιήσει ισόρροπα το αναπτυξιακό της δυναμικό. Οι διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις επηρεάζουν την οικονομία από την πλευρά της προσφοράς. Επιχειρώντας να αντιμετωπίσουν τα εμπόδια στην αποτελεσματική και – νόμιμη – παραγωγή αγαθών και υπηρεσιών, συμβάλλουν στην αύξηση της παραγωγικότητας, των επενδύσεων και της απασχόλησης. Αυτό μπορεί να επιτευχθεί με πολλούς τρόπους. Για παράδειγμα, η θέσπιση κανονισμών που στηρίζουν πιο ευέλικτες αγορές εργασίας, ένα απλούστερο φορολογικό σύστημα ή λιγότερη γραφειοκρατία μπορούν να βελτιώσουν το συνολικό επιχειρηματικό περιβάλλον, διευκολύνοντας έτσι τις εταιρείες να ασκούν τις δραστηριότητές τους και να κάνουν σχέδια για το μέλλον. Τα νοικοκυριά, με τη σειρά τους, μπορούν να ωφεληθούν από φθηνότερα (και καλύτερα) προϊόντα και, άρα, μπορούν να δαπανούν περισσότερα χρήματα σε άλλα αγαθά.
Επιπλέον, οι μεταρρυθμίσεις μπορούν να απευθύνονται σε συγκεκριμένους τομείς, όπως αυτοί που ενθαρρύνουν την καινοτομία σε βασικούς κλάδους. Αυτό όμως που έχει σημασία είναι η ισόρροπη ανάπτυξη. Αυτό σημαίνει ότι παράγοντες, όπως η κοινωνική δικαιοσύνη και η ενσωμάτωση, λαμβάνονται επίσης υπόψη. Πράγματι, οι μεταρρυθμίσεις που διευκολύνουν την πρόσβαση στην εκπαίδευση ή περιορίζουν τη φοροδιαφυγή και τη διαφθορά στηρίζουν με τη συμβολή τους την οικονομική ανάπτυξη, προωθώντας ταυτόχρονα την κοινωνική δικαιοσύνη…»
Σαν να ζούμε σε άλλη χώρα!
Ακούσατε από το βήμα της ΔΕΘ τον σημερινό κι όλους τους προηγούμενους πρωθυπουργούς να περιγράφουν συγκεκριμένες πραγματικές μεταρρυθμίσεις σε όλους τους παραπάνω τομείς για πραγματική ισόρροπή ανάπτυξη, κοινωνική δικαιοσύνη, εισοδηματική ισότητα, προστασία από την ακρίβεια κλπ; Βεβαίως όχι. Ακούσατε μόνο … «σύνθετο αφήγημα», με ωραιολογίες για ρεκόρ και επιτυχίες. Από αυτό το «αφήγημα» θα σχολιάσω σήμερα (για τη φορολογία και την ακρίβεια άλλου παπά Ευαγγέλιο στα επόμενα σημειώματα) τις αναφορές του πρωθυπουργού για το «ρεκόρ» των εξαγωγών και επενδύσεων και το «αλλαγμένο» … «παραγωγικό μοντέλο» (ένας ακόμα «δυστυχισμένος» οικονομικός όρος!).
Είπε, λοιπόν, ο πρωθυπουργός στην ομιλία του από το βήμα της ΔΕΘ, μεταξύ άλλων, ότι «οι επενδύσεις, οι εξαγωγές, ο τουρισμός σημειώνουν ρεκόρ και το παραγωγικό μοντέλο μας να αλλάζει». Το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης έβαλε στην πρωθυπουργική ομιλία τους γνωστούς «αίνους εν χορδαίς και οργάνω» με την οποία σχολιάζει κάθε φορά μιαν ικανοποιητική ή μιαν υψηλότερη στην Ευρωζώνη αύξηση συγκεκριμένου ελληνικού οικονομικού μεγέθους παρουσιάζοντας τη χώρα ως «πρωταθλήτρια» σε αντίστοιχες επιδόσεις, ενώ πόρρω απέχει από την Ευρώπη, όπως, για παράδειγμα, τις επενδύσεις και τις εξαγωγές, με την προσθήκη ότι εφαρμόζεται ένα νέο «παραγωγικό μοντέλο»! Αν ρίξετε όμως μια ματιά στον παρατιθέμενο πίνακα 1 θα διαπιστώσετε ότι κι αυτό είναι ένα … «αφήγημα», δηλαδή μια «ιστορία» που δεν αντέχει από το βάρος των αντίστοιχων επίσημων στατιστικών στοιχείων.
Πάντα σαθρό, πάντα ευάλωτο το ελληνικό παραγωγικό μοντέλο
Πρόκειται για το ίδιο σαθρό παραγωγικό μοντέλο, που τροφοδοτούσε κυρίως μετά το μετά την «ισχυρή ανάπτυξη», η οποία, ωστόσο, βασιζόταν σε ένα σαθρό υπόβαθρο, δηλαδή μόνο στη συγκυριακή και πάντα πληθωριστική κατανάλωση, παρά τις συνεχείς εκκωφαντικές προτάσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, της Τράπεζας της Ελλάδος και των διεθνών οργανισμών για αλλαγή του αναπτυξιακού μοντέλου με διεύρυνση της παραγωγικής βάσης, την αντιμετώπιση των χρόνιων διαρθρωτικών αδυναμιών και των προώθηση των αναγκαίων πραγματικών μεταρρυθμίσεων σε όλους τους τομείς, παρουσιάζοντας και τους κινδύνους και αβεβαιότητες που κυκλώνουν τη χώρα για να γίνουν τα παθήματα μαθήματα. Δυστυχώς, η ελληνική οικονομία ήταν ευάλωτη μπροστά σε κάθε κρίση, παρά τις γνωστές διθυραμβικές ιαχές για «ισχυρή ανάπτυξη», «ισχυρή οικονομία», όπως και οι επί εξαετία του σημερινού πρωθυπουργού!
Προς επίρρωσιν, ρίξτε, παρακαλώ, μόνο μια ματιά στον παρατιθέμενοο πίνακες, όπου ο καλπασμός της ιδιωτικής κατανάλωσης χωρίς την αναγκαία παραγωγική βάση είναι κυρίαρχος και ιδιαίτερα τα τελευταία τέσσερα χρόνια της διθυραμβικής επίκλησης της υψηλής ανάπτυξης και μάλιστα πάνω από την αντίστοιχη στην Ευρωζώνη!!! Δηλαδή, στηρίζεται μόνο σχεδόν σε ένα πυλώνα, την ιδιωτική κατανάλωση ή μόνο στην εγχώρια ζήτηση, όπως και πάντα, ενώ έμεναν στο απυρόβλητο όλες οι διαχρονικές παθογένειες, μακροοικονομικές αγκυλώσεις και αδυναμίες, καθώς δεν προωθούνταν οι προ … πολλών δεκαετιών … υποσχόμενες στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή για να παίρνουμε τις δόσεις των δανείων, αλλά μήποτε υλοποιούμενες μεταρρυθμίσεις.
Στο κοινωνικό επίπεδο, και σήμερα, όπως πάντα, επικαλούνταν τη συνεχή βελτίωση των εισοδημάτων και την ευχερέστερη πρόσβαση στον δανεισμό που επηρέαζαν καθοριστικά την καταναλωτική συμπεριφορά. Έτσι, η ταχεία άνοδος της ιδιωτικής κατανάλωσης επιδρά, όπως πάντα, θετικά στην πορεία του ΑΕΠ, περιορίζει όμως την εγχώρια αποταμίευση και επιβαρύνει υπέρμετρα το εξωτερικό ισοζύγιο. Παράλληλα, η κοινωνία εξακολουθεί να εναποθέτει ελπίδες και προσδοκίες στο κράτος. Η συλλογική αντίληψη ότι το κράτος πρέπει να φροντίζει για όλα συνεχίζεται περιορίζοντας έτσι την αυτενέργεια, την πρωτοβουλία και την ανάληψη ευθυνών. Αυτό σήμερα έχει γίνει … ανέκδοτο με … τις παροχές και τα επιδόματα!
Στο επόμενο: Καταπέλτης η Ευρωπαϊκή Επιτροπή για τη μακαριότητα στην προώθηση πραγματικών μεταρρυθμίσεων..
