Σταθερά πτωτική πορεία καταγράφει τις τελευταίες δύο δεκαετίες, η μέση διάρκεια παραμονής των τουριστών στην Ελλάδα, όπως δείχνουν τα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος.
Συνολικά, η μέση διάρκεια παραμονής του αλλοδαπού τουρίστα στη χώρα μας από τις 10,7 ημέρες το 2005 έπεσε στις 5,9 ημέρες το 2024. Η πτώση ήταν συνεχής: το 2012 βρέθηκε για πρώτη φορά κάτω από τις 9 ημέρες (8,4), το 2016 υποχώρησε κάτω από τις 7 ημέρες (6,9) και το 2024 έπεσε κάτω από τις 6 ημέρες.
Η διάρκεια παραμονής
Αξίζει να σημειωθεί ότι ακόμη και στο τρίτο τρίμηνο, το κατεξοχήν ισχυρό τρίμηνο του ελληνικού τουρισμού, η τάση είναι η ίδια. Το τρίτο τρίμηνο του 2010, οι ταξιδιώτες παρέμεναν στη χώρα κατά μέσο όρο 9,7 ημέρες, ενώ το 2019 η διάρκεια μειώθηκε στις 7,4 ημέρες. Το 2023 η πτώση συνεχίστηκε στις 6,8 ημέρες και το 2024 στις 5,9 ημέρες.
Αξιοσημείωτο είναι ότι οι μεμονωμένοι ταξιδιώτες παραμένουν για περισσότερες ημέρες από αυτούς που ταξιδεύουν με οργανωμένα πακέτα, ωστόσο και εδώ η τάση είναι πτωτική. Για τους μεμονωμένους ταξιδιώτες, η διάρκεια στο σύνολο του έτους μειώθηκε από 10,9 ημέρες το 2005 σε 6,2 ημέρες το 2024, ενώ για τα οργανωμένα ταξίδια από 9,9 ημέρες σε 5,4 ημέρες.
Οι αιτίες
Ξενοδοχειακοί παράγοντες, σχολιάζοντας την τάση αυτή στον ot.gr, επισημαίνουν ότι η εικόνα αυτή είναι αποτέλεσμα πολλών και διαφορετικών παραγόντων, άλλων θετικών και άλλων αρνητικών.
Ενδεικτικά αναφέρουν ότι η άνοδος στο συνολικό μίγμα των τουριστικών αφίξεων των ταξιδιών city break, κυρίως στην Αθήνα και δευτερευόντως στη Θεσσαλονίκη, επηρεάζει τη μέση διάρκεια παραμονής, καθώς τα ταξίδια αυτά είναι συνήθως μικρής διάρκειας.
Παρόμοια επίδραση έχει και η αύξηση των οδικών αφίξεων, κυρίως από τις γειτονικές χώρες, καθώς πολλά ταξίδια από τους γείτονές μας είναι σύντομης διάρκειας.
Στα θετικά, με την έννοια ότι ωφελείται η χώρα μας, συγκαταλέγεται και η διεθνής τάση των τουριστών να πραγματοποιούν περισσότερα ταξίδια στη διάρκεια του χρόνου, σε περισσότερους από έναν προορισμούς, με αποτέλεσμα κάθε παραμονή να είναι μικρότερης διάρκειας.
Άνοδος τιμών
Από την άλλη, δεν πρέπει να παραβλέπονται και «αρνητικοί» παράγοντες, όπως η οικονομική κατάσταση των χωρών προέλευσης των τουριστών, ενώ σημαντικό ζήτημα αποτελεί και η άνοδος των τιμών στη χώρα μας, η οποία αποθαρρύνει ένα τμήμα ταξιδιωτών.
Πρόσφατη μελέτη της Eurobank συνδέει το φαινόμενο της συνεχούς μείωσης της κατά κεφαλήν δαπάνης των επισκεπτών με τη μείωση της μέσης διάρκειας παραμονής στην Ελλάδα. Η μελέτη εκτιμά ότι αυτό οφείλεται εν μέρει στην άνοδο εναλλακτικών μορφών τουρισμού, όπως το city break, που χαρακτηρίζεται από μικρότερες διάρκειες παραμονής.
Στο βαθμό που η τάση αυτή συμβάλλει στη μείωση της εποχικότητας και της χωρικής συγκέντρωσης του τουρισμού, θεωρείται θετική εξέλιξη, αναφέρει η Eurobank διατυπώνοντας την ίδια άποψη με των ξενοδόχων. Ωστόσο, η μείωση της κατά κεφαλήν δαπάνης σχετίζεται και με το γεγονός ότι ο ελληνικός τουρισμός φαίνεται να προσελκύει ολοένα και περισσότερους επισκέπτες χαμηλότερης οικονομικής στάθμης (π.χ. οδικές αφίξεις).
Ξοδεύουν λιγότερα
Επιπλέον, ακόμα και επισκέπτες υψηλότερης οικονομικής επιφάνειας είναι πιθανό να ξοδεύουν λιγότερα στη χώρα ή να παραμένουν λιγότερες ημέρες, καθώς θεωρούν ότι η σχέση τιμής-αξίας (value for money) του ελληνικού τουρισμού έχει επιδεινωθεί, εκτιμά η μελέτη της Eurobank. Αυτό μπορεί να αποδίδεται στις συνεχείς αυξήσεις τιμών τα τελευταία χρόνια, που καθιστούν τη χώρα ακριβότερη σε σύγκριση με το παρελθόν.
Επιπλέον, η μελέτη επικαλείται και την μείωση της ικανοποίησης των τουρστών σε συγκεκριμένους προορισμούς και περιόδους αιχμής, λόγω της υποβάθμισης του φυσικού και αστικού περιβάλλοντος από τον μεγάλο αριθμό επισκεπτών (συνωστισμός, κυκλοφοριακά προβλήματα, ρύπανση, πτώση της ποιότητας υπηρεσιών λόγω έλλειψης προσωπικού κ.λπ.), παρά το γεγονός ότι οι έρευνες ικανοποίησης των τουριστών δίνουν γενικά θετικά αποτελέσματα για την Ελλάδα.
Ενίσχυση επενδύσεων
Τέλος, η μελέτη επισημαίνει ότι η ενίσχυση των επενδύσεων μπορεί να οδηγήσει όχι μόνο σε αύξηση των τουριστικών αφίξεων αλλά και σε επιμήκυνση του χρόνου παραμονής των επισκεπτών στην Ελλάδα.
Οι επενδύσεις σε υπηρεσίες εστίασης, παροχής καταλυμάτων ή ψυχαγωγικών δραστηριοτήτων βελτιώνουν την εμπειρία των τουριστών, σημειώνει μελέτη ενώ προσθέτει ότι οι επενδύσεις σε δημόσιες υποδομές και υπηρεσίες μεταφορών διευκολύνουν την πρόσβαση σε περισσότερους τουριστικούς προορισμούς της χώρας, κάτι που αναμένεται να αυξήσει τόσο τις εισροές επισκεπτών όσο και τη μέση διάρκεια παραμονής τους.
