Παραγωγικότητα: Πώς επηρεάζει τους μισθούς – Τι συμβαίνει στην Ελλάδα

Χωρίς αύξηση της παραγωγικότητας δεν μπορούν να αυξηθούν οι αποδοχές των εργαζομένων. Αυτό υποστήριξε χθες -όχι για πρώτη φορά επί της ουσίας ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος Γιάννης Στουρνάρας, θίγοντας ένα θέμα το οποίο απασχολεί τους πολίτες. Κι αυτό διότι οι ίδιοι «βλέπουν» την αγοραστική τους δύναμη να  μειώνεται εξαιτίας της τεράστιας ακρίβεια που επικρατεί. Ουσιαστικά, ο κ. Στουρνάρας συνδέει την αναγκαία άνοδο της παραγωγικότητας με την ανάλογη των μισθών, με την πρώτη να αποτελεί προϋπόθεση της δεύτερης. Κάτι αντίστοιχο έχει επισημάνει αρκετές φορές ο πρόεδρος του ΣΕΒ Σπύρος Θεοδωρόπουλος. Βέβαια, οι εργαζόμενοι νιώθουν τις ανατιμήσεις ως μια μείωση του εισοδήματός τους, χωρίς να είναι σε θέση να…μετρήσουν την παραγωγικότητα της εργασίας.

Ποιο ήταν όμως το επίμαχο σημείο της τοποθέτησης του κ. Στουρνάρα. «Τώρα συγκλίνουμε σιγά-σιγά με τον ευρωπαϊκό μέσο όρο (σ.σ. εννοεί σε επίπεδο μισθών), με ρυθμό 1,5%. Αν αυξήσουμε 30% τον μισθό αύριο, θα χρεοκοπήσουμε. Θέλω να πω, δεν μπορείς να αυξάνεις τους μισθούς σε μια χώρα, αν δεν αυξάνεις πρώτα την παραγωγικότητα. Παραγωγικότητα σημαίνει μεταρρυθμίσεις και επενδύσεις, καθιστώντας την οικονομία πιο ευέλικτη».

Το χάσμα με την Ευρώπη

Σε κάθε περίπτωση, η παραγωγικότητα είναι κάτι που απασχολεί τους οικονομολόγους. Και ειδικά στην περίπτωση της Ελλάδας, η οποία υστερεί έναντι της Ευρώπης και μάλιστα για αρκετά χρόνια. Πού βρισκόμαστε όμως σήμερα; Σύμφωνα με τη Eurostat, η πραγματική παραγωγικότητα στην Ελλάδα κατά το πρώτο τρίμηνο του 2025 έχει αυξηθεί σημαντικά σε σχέση με το 2020 κατά 9%.

Ωστόσο, υπολείπεται εκείνης που είχε η χώρα το 2015 (-2,2%) και φυσικά υπολείπεται σε σχέση με το 2010 (-16,4%). Σημειώνεται ότι η υποχώρηση της παραγωγικότητας που καταγράφεται κατά την περίοδο 2010-2025 στη χώρα μας είναι η μεγαλύτερη της Ε.Ε. Και φυσικά έχει σημασία να δει κάποιος τη βάση εκκίνησης της παραγωγικότητας, γιατί και το Λουξεμβούργο καταγράφει μείωση της παραγωγικότητας, αλλά εκεί κάθε εργαζόμενος παράγει 50 ευρώ αξίας ανά ώρα. Επίσης αξίζει να σημειωθεί ότι η Ελλάδα απέχει τουλάχιστον 6 μονάδες σε όρους παραγωγικότητας σε σύγκριση με τον μέσο όρο της ευρωζώνης.

Την ίδια στιγμή, το κόστος δείχνει να αυξάνεται με μεγαλύτερο ρυθμό. Τα στοιχεία της Eurostat δείχνουν ότι το δεύτερο τρίμηνο του 2025 το κόστος εργασίας στην Ελλάδα αυξήθηκε κατά 10,1% σε σχέση με έναν χρόνο πριν. Στην υπόλοιπη Ευρωζώνη η αντίστοιχη αύξηση ήταν μόλις 3,6%. οι υψηλότερες αυξήσεις στο ωρομίσθιο για το σύνολο της οικονομίας καταγράφηκαν στη Βουλγαρία (+13,4 %) και την Ουγγαρία (+11,0 %).

Το πρόβλημα των εισοδημάτων

Ενόσω συμβαίνουν όλα τα παραπάνω, οι μισθοί στην Ελλάδα αντιμετωπίζουν το μεγάλο πρόβλημα των συνεχιζόμενων αυξήσεων στις τιμές.

Η Ελλάδα ήταν μία από τις δέκα χώρες του ΟΟΣΑ που οι εργαζόμενοί της είδαν πέρυσι (2024) πραγματικές μειώσεις εισοδήματος. Οι άλλες χώρες ήταν η Ιταλία (-4,8%), το Μεξικό (-4,0%), η Εσθονία (-2,2%), η Τσεχία (-1,1%), η Γαλλία (-1,0%), η Κορέα (-0,9%), το Βέλγιο (-0,7%), η Αυστραλία (-0,6%) και η Ισπανία (-0,3%).

Αντίθετα, στις 28 χώρες υπόλοιπες χώρες του ΟΟΣΑ σημειώθηκε αύξηση του πραγματικού εισοδήματος. Η μεγαλύτερη αύξηση πραγματικού εισοδήματος σημειώθηκε στην Πορτογαλία (+12,7%) και ακολούθησαν η Τουρκία (+11,6%), το Ην. Βασίλειο (+10,2%) και η Ουγγαρία (+8,9%).

Mείωση κατά 1,9% κατέγραψε το πραγματικό κατά κεφαλή εισόδημα των νοικοκυριών στην Ελλάδα το πρώτο τρίμηνο του 2024 σε σύγκριση με το 4ο τρίμηνο του 2023 σύμφωνα με το ΟΟΣΑ, ενώ για το μέσο όρο του Οργανισμού στην ίδια σύγκριση καταγράφεται αύξηση κατά 0,9%. Η μείωση στην Ελλάδα έρχεται παρά το γεγονός ότι η χώρα καταγράφει αύξηση του ΑΕΠ από τρίμηνο σε τρίμηνο κατά 0,9%, ενώ σε άλλες χώρες της ΕΕ όπως η Ιταλία και η Γερμανία παρά την οικονομική επιβράδυνση καταγράφεται σημαντική αύξηση των εισοδημάτων των νοικοκυριών, λόγω αυξήσεων των μισθών και των συντάξεων που δόθηκαν για την αντιστάθμιση των απωλειών των εισοδημάτων λόγω του πληθωρισμού ειδικά σε τρόφιμα και υπηρεσίες.

Πάντως, ο κυβερνητικός στόχος για την επίτευξη μέσου μισθού 1.500 ευρώ έως την άνοιξη του 2027 δείχνει εφικτός, σύμφωνα με τα πρόσφατα στοιχεία του ΕΦΚΑ για τον Δεκέμβριο του 2024, με τον μέσο μισθό να φτάνει τα 1.385,5 ευρώ, καταγράφοντας αύξηση 5,5% σε σύγκριση με το 2023. Ωστόσο, με τον πληθωρισμός να αναμένεται να συνεχίσει να «τρέχει« και τα επόμενα χρόνια, ο στόχος θα υπολείπεται των πραγματικών αναγκών.