Aγωνία

Για πρώτη φορά, το υπουργείο Οικονομικών, πριν ακόμη καταθέσει στη Βουλή τα φορολογικά μέτρα που εξήγγειλε ο πρωθυπουργός κ. Κυριάκος Μητσοτάκης από το βήμα της 89ης Διεθνούς Έκθεσης Θεσσαλονίκης, θα προχωρήσει στη δημιουργία μίας ιντερνετικής πλατφόρμας που θα δίνει τη δυνατότητα στους πολίτες να διαπιστώσουν «ιδίοις όμμασι» τι κερδίζουν από τις αλλαγές που αναμένεται να περιληφθούν στο νομοσχέδιο που θα κατατεθεί στη βουλή και θα ψηφιστεί στα μέσα Οκτωβρίου.

Η αλήθεια είναι ότι αυτή η ενέργεια εκδηλώνει μία αγωνία και προκαλεί πολλά ερωτήματα. Το βασικότερο τι θα κερδίσει το υπουργείο Οικονομικών και η κυβέρνηση με το να μάθει κάποιος τώρα αν θα έχει για παράδειγμα μία μείωση του φόρου 10, 20, 50, 100 ή πολλά περισσότερα ευρώ το μήνα και δεν αφήνει να φθάσει το νέο έτος, που ούτως ή άλλως αν πρόκειται για μισθωτό ή συνταξιούχο θα διαπιστώσει στην τσέπη του πόσο μειώνεται η παρακράτηση του φόρου, η οποία θα μεταφράζεται αυτόματα σε αύξηση του διαθέσιμου εισοδήματος.

Ίσως να έχει νόημα αυτή η πλατφόρμα στην περίπτωση των αγροτών, των ελεύθερων επαγγελματιών αλλά και των ιδιοκτητών ακινήτων που εισπράττουν ενοίκια, καθώς οι όποιες αλλαγές θα φανούν στην τσέπη τους το 2027 με την υποβολή της φορολογικής δήλωσής τους. Άρα το υπουργείο Οικονομικών μέσω αυτής της πλατφόρμας επιδιώκει να τους πει από τώρα τι θα κερδίσουν σε περίπου ενάμιση χρόνο.

Το πιθανότερο είναι ότι οι εκλογές θα γίνουν πριν λάβουν τα εκκαθαριστικά το 2027 και άρα το υπουργείο Οικονομικών θέλει από τώρα να τους ενημερώσει για το τι κερδίζουν ώστε να πάνε στην κάλπη με το φορολογικό κέρδος στο μυαλό τους. Τι θα συμβεί όμως με τους φορολογούμενους που θα διαπιστώσουν ότι δεν είναι στους ωφελημένους;

Το πιο σημαντικό ερώτημα που πρέπει να απαντηθεί αρμοδίως είναι αν πραγματικά πιστεύουν στην κυβέρνηση ότι οι ωφελημένοι είναι τόσο πολλοί και μόλις δουν τις όποιες φορολογικές ελαφρύνσεις θα βγουν να πανηγυρίσουν. Τι θα συμβεί αν από τις 6.700.000 φορολογικές δηλώσεις επιβεβαιωθούν τα ίδια τα στοιχεία της εκκαθάρισης των εν λόγω δηλώσεων ότι περίπου 5.800.000 είτε δεν θα έχουν κανένα όφελος είτε θα είναι πολύ χαμηλό; Μήπως τελικά γυρίσει μπούμερανγκ η όλη προσπάθεια να πειστεί η κοινή γνώμη ότι οι φορο-ελαφρύνσεις είναι ουσιαστικές και θα δώσουν ανάσα σε εκατομμύρια συμπολίτες μας;

Και πραγματικά αν ένας μισθωτός διαπιστώσει για παράδειγμα μία μείωση της μηνιαίας παρακράτησης του φόρου κατά 20 ή 30 ευρώ θα πιστέψει ότι λύθηκαν τα οικονομικά προβλήματα που αντιμετωπίζει λόγω της ακρίβειας; Τα περισσότερα από αυτά τα ερωτήματα μάλλον είναι ρητορικά. Προφανώς και η πλατφόρμα αυτή που θα δημιουργηθεί θα δώσει τη δυνατότητα στους πολίτες να μάθουν πολύ πριν πάνε «ταμείο» τα αποτελέσματα αυτής της φορολογικής μεταρρύθμισης στην τσέπη τους, αλλά μάλλον στην κυβέρνηση έχουν υψηλές προσδοκίες ή πιστεύουν ότι οι περισσότεροι φορολογούμενοι θα διαπιστώσουν μεγάλες ελαφρύνσεις και μπορεί να την οδηγήσουν σε πολύ υψηλότερα δημοσκοπικά ποσοστά. Μακάρι να επιβεβαιωθεί για το καλό των φορολογουμένων αλλά στο τέλος οι αριθμοί κερδίζουν και όχι οι προσδοκίες.

Η πλατφόρμα

Όπως ανακοίνωσε πρόσφατα ο Υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών Κυριάκος Πιερρακάκης «η υλοποίηση της νέας πλατφόρμας θα δίνει τη δυνατότητα σε κάθε πολίτη να υπολογίζει εύκολα και με διαφάνεια το όφελος που προκύπτει από τα νέα φορολογικά μέτρα».

Η πλατφόρμα θα αναπτυχθεί σε δύο στάδια:

•⁠  ⁠Στην πρώτη φάση, εντός 15 ημερών, θα παρουσιαστεί η αρχική έκδοση από το Υπουργείο Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών. Ο πολίτης, εισάγοντας βασικά στοιχεία όπως το είδος απασχόλησης, το εισόδημα, το έτος γέννησης και τον αριθμό των παιδιών, θα μπορεί να δει άμεσα το όφελος που προκύπτει από την αλλαγή της φορολογικής κλίμακας, καθώς και από τη νέα κλίμακα φορολόγησης των ενοικίων. Αυτή η εφαρμογή θα είναι διαθέσιμη από την ιστοσελίδα του Υπουργείου Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών (www.minfin.gov.gr).

•⁠  ⁠Στη δεύτερη φάση, μετά την ψήφιση του φορολογικού νομοσχεδίου η Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων θα θέσει σε λειτουργία έναν προσωποποιημένο υπολογιστή. Η εφαρμογή αυτή, αξιοποιώντας τα πραγματικά στοιχεία κάθε φορολογουμένου για το 2024, θα παρέχει μια ακόμη πιο ακριβή εικόνα για τα οφέλη από τις αλλαγές. Ο νέος υπολογιστής θα είναι διαθέσιμος στον ιστότοπο της ΑΑΔΕ (www.aade.gr).

H φορολογική μεταρρύθμιση

Πάντως, στο υπουργείο Οικονομικών για πρώτη φορά ακολούθησαν μία διαφορετική προσέγγιση της φορολογικής κλίμακας σε σύγκριση με ότι ίσχυε σε παλαιότερες φορολογικές μεταρρυθμίσεις. Δεν αλλάζει ο συντελεστής στο πρώτο κλιμάκιο φορολογίας για μισθωτούς, συνταξιούχους, επαγγελματίες και αγρότες (παραμένει στο 9% για ετήσια εισοδήματα ή κέρδη έως 10.000 ευρώ) και το βασικότερο δεν αλλάζει η έκπτωση φόρου για τα παιδιά (αυτό που παλαιότερα ονομάζαμε αφορολόγητο). Αυτό που πλέον αλλάζει είναι οι φορολογικοί συντελεστές για εισοδήματα άνω των 10.000 ευρώ και μάλιστα υπάρχει κλιμάκωση της μείωσης αυτών των συντελεστών ανάλογα τον αριθμό των προστατευόμενων τέκνων του φορολογούμενου.

Ουσιαστικά, αυτό που γίνεται πλέον είναι όσο μεγαλύτερο εισόδημα έχει κάποιος και ανάλογα τον αριθμό των προστατευόμενων τέκνων που έχει τόσο μεγαλύτερο φορολογικό όφελος θα απολαύσει. Όμως, αν είχε αυξηθεί το «αφορολόγητο», τότε όλα τα εισοδήματα – μικρά ή μεγάλα –  θα ξεκίναγαν από μία ενιαία φορολογική ωφέλεια και μετά η τελική επιβάρυνση θα διαμορφωνόταν ανάλογα τους φορολογικούς συντελεστές που εφαρμόζονται στα εκάστοτε εισοδήματα.

Με το νέο αυτό τρόπο φορολογίας μικρό όφελος έχουν όσοι πολίτες είναι άνω των 30 ετών και δεν έχουν προστατευόμενα τέκνα, καθώς για αυτούς η μείωση των υφιστάμενων φορολογικών συντελεστών κατά 2 ποσοστιαίες μονάδες δεν οδηγούν σε ουσιαστικές ελαφρύνσεις. Για παράδειγμα αν μισθωτός δηλώνει σε ετήσια βάσει 20.000 ευρώ φορολογητέο εισόδημα ή 1.428 μηνιαίως, το ετήσιο όφελος από την αλλαγή της φορολογικής κλίμακας είναι 200 ευρώ ετησίως ή 14,2 ευρώ το μήνα. Από την άλλη, αν ο ίδιος φορολογούμενος έχει 1 προστατευόμενο τέκνο τότε για το ίδιο εισόδημα το ετήσιο όφελος είναι 400 ευρώ ή 28,5 ευρώ το μήνα και αν έχει δύο τέκνα 600 ευρώ ή 43 ευρώ το μήνα. Από την άλλη, σημαντικά ωφελημένοι από τις αλλαγές στη φορολογική κλίμακα είναι εκείνοι που έχουν 3 προστατευόμενα τέκνα και άνω.

Οι νέοι έως 30 ετών και με την προϋπόθεση ότι αμείβονται πάνω από τον κατώτατο μισθό θα δουν μία σημαντική μείωση της φορολογικής τους επιβάρυνσης. Όσοι είναι έως 25 ετών και εισπράττουν ετησίως έως 20.000 ευρώ θα έχουν πλήρη φορολογική απαλλαγή και όσοι είναι από 26 έως 30 ετών ο συντελεστής 22% για το κλιμάκιο εισοδήματος από 10.000 έως 20.000 ευρώ θα πέσει στο 9%. Όσοι, όμως, αμείβονται με το κατώτατο μισθό (όπως συμβαίνει στις περισσότερες περιπτώσεις για τους νεοεισερχόμενους στην αγορά εργασία), τότε το όφελος θα είναι μηδαμινό.

Για του λόγου το αληθές, ο νέος κατώτατος μισθός είναι 880 ευρώ και με τις ασφαλιστικές κρατήσεις στο 13,37% ο φορολογητέος μισθός (πριν αφαιρεθεί ο παρακρατηθείς φόρος) είναι 762,34 ευρώ ή σε ετήσια βάση 10.672,8 ευρώ. Χωρίς τις αλλαγές που εξαγγέλθηκαν, ο φόρος που αναλογεί ετησίως στο συγκεκριμένο εισόδημα είναι 278 ευρώ ή μηνιαίως 19,85 ευρώ. Κατά συνέπεια ο εν λόγω εργαζόμενος ουσιαστικά από τις εξαγγελίες του πρωθυπουργού θα έχει μηνιαίο όφελος περίπου 20 ευρώ.

Αλλαγές έχουμε και στην κλίμακα για τους ιδιοκτήτες ακινήτων που έχουν έσοδα από ενοίκια. Ενώ είχε γίνει μεγάλη κουβέντα και μέχρι τελευταία στιγμή είχε πέσει η πρόταση στο τραπέζι να μειωθεί ο συντελεστής του πρώτου κλιμακίου 15% για ετήσια μισθώματα έως 12.000 ευρώ, τελικά η κυβέρνηση αποφάσισε να μην αλλάξει καθόλου τον υψηλό αυτό συντελεστή που επιβαρύνει εισοδήματα από μισθώματα από το πρώτο ευρώ, ενώ προχώρησε σε μείωση στο 25% (από 35%) του συντελεστή φορολογίας εισοδημάτων από ενοίκια από 12.001 έως 24.000 ευρώ. Από 24.000 έως 35.000 ευρώ παραμένει ο συντελεστής 35% και για εισοδήματα άνω των 35.000 ευρώ 45%.

Στη νέα φορολογική μεταρρύθμιση απούσες είναι οι μικρομεσαίες αλλά και οι μεγαλύτερες επιχειρήσεις. Ούτε μείωση του φορολογικού συντελεστή 22% ακούστηκε, ούτε κατάργηση του μνημονιακού τέλους επιτηδεύματος των 1.000 ευρώ ετησίως, ούτε μείωση της προκαταβολής φόρου, ούτε περαιτέρω μείωση των εργοδοτικών εισφορών.

Επίσης, οι ελεύθεροι επαγγελματίες περίμεναν ουσιαστικές αλλαγές του τεκμαρτού προσδιορισμού του ελάχιστου εισοδήματός τους αλλά τελικά ωφελημένοι θα είναι μόνο όσοι ζουν και έχουν έδρα σε οικισμούς (εκτός Αττικής) με πληθυσμό έως 1.500 κατοίκους αφήνοντας εκτός μειώσεων τη συντριπτική πλειοψηφία.

Από το 2026 μειώνεται ο φόρος κατά 50% και από το 2027 απαλλάσσονται από τον Ε.Ν.Φ.Ι.Α. τα δικαιώματα στα ακίνητα που αφορούν κύρια κατοικία και ανήκουν σε φυσικά πρόσωπα, φορολογικούς κατοίκους Ελλάδας, των οποίων η κύρια κατοικία, όπως προκύπτει από τη δήλωση φορολογίας εισοδήματος ευρίσκεται σε οικισμούς με πληθυσμό μικρότερο των χιλίων πεντακοσίων (1.500) κατοίκων, εξαιρουμένων των οικισμών που βρίσκονται στην Περιφέρεια Αττικής (πλην της Περιφερειακής Ενότητας Νήσων). Εξαιρούνται κατοικίες με συνολική φορολογητέα αξία άνω των 400.000 ευρώ.

Όσον αφορά στα τεκμήρια αυτοκινήτων, κατοικιών, σκαφών αναψυχής, η μείωση που γίνεται είναι της τάξεως του 30% και θα έχει εφαρμογή από τα εισοδήματα του επόμενου έτους.