ΕΛΟΠΥ: Τα αιτήματα για το χωροταξικό και η προοπτική της ελληνικής ιχθυοκαλλιέργειας - Οικονομικός Ταχυδρόμος

Στην Ελλάδα, όπου η θάλασσα καλύπτει τα δύο τρίτα του ορίζοντα, η ιχθυοκαλλιέργεια μοιάζει με φυσική συνέχεια της παράδοσης και της οικονομίας.

Κι όμως, ένας από τους πιο εξωστρεφείς και δυναμικούς κλάδους της χώρας παραμένει εγκλωβισμένος σε ένα θολό θεσμικό πλαίσιο.

Το χωροταξικό έχει μετατραπεί στο μεγάλο «δίχτυ» που «πνίγει» τις προοπτικές ανάπτυξης.

Για τους παραγωγούς, δεν είναι απλώς ένας τεχνικός όρος.

Είναι το «κλειδί» που θα κρίνει αν η Ελλάδα θα συνεχίσει να πρωταγωνιστεί στη Μεσόγειο ή αν θα χάσει το στοίχημα της βιώσιμης «γαλάζιας ανάπτυξης».

Τα τρία αιτήματα του ΕΛΟΠΥ

Με αφορμή την πρόσφατη δήλωση του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη στη ΔΕΘ ότι «σύντομα θα ολοκληρωθούν τα ειδικά χωροταξικά πλαίσια για κρίσιμους τομείς, όπως η βιομηχανία, ο τουρισμός και οι ιχθυοκαλλιέργειες», η Ελληνική Οργάνωση Παραγωγών Υδατοκαλλιέργειας (ΕΛΟΠΥ) καταθέτει τρεις ξεκάθαρες προτάσεις, τρία αιτήματα, μέσω του προέδρου της κ. Απόστολου Τουραλιά:

Μία τροπολογία ώστε να δοθεί για τις προθεσμίες που λήγουν φέτος παράταση ενός έτους, έως τον Νοέμβριο 2026
Κατά τη διάρκεια αυτής της παράτασης, να προχωρήσει η διαδικασία και να γίνουν όσο το δυνατόν περισσότερες θεσμοθετήσεις Περιοχών Οργανωμένης Ανάπτυξης Υδατοκαλλιεργειών (ΠΟΑΥ)
Άμεση ανάθεση σε ερευνητικό ίδρυμα της αναθεώρησης του χωροταξικού, ώστε να δημιουργηθεί σαφές και σταθερό θεσμικό πλαίσιο

Χωροταξικό και ΠΟΑΥ: Το μεγάλο αγκάθι

«Πρόκειται για ένα χωροταξικό σχέδιο που δημιουργήθηκε το 2011», εξηγεί ο κ. Τουραλιάς αναφορικά με την αναθεώρηση.

«Έπρεπε να έχουμε ολοκληρώσει τις ΠΟΑΥ μέχρι το 2019 και μέχρι το 2026 θα έπρεπε να έχει ολοκληρωθεί η αναθεώρηση του σχεδίου. Βρισκόμαστε στο 2025, έχουν ιδρυθεί μόνο επτά ΠΟΑΥ, το χωροταξικό λήγει του χρόνου και δεν έχει ξεκινήσει καν η διαδικασία ανάθεσης της αναθεώρησης».

Το θέμα των ΠΟΑΥ παραμένει το μεγαλύτερο εμπόδιο για την ανάπτυξη του κλάδου. Από τις 23 περιοχές ιχθυοκαλλιέργειας μόλις 7 έχουν ολοκληρωθεί, ενώ 3 ακόμη βρίσκονται σε ώριμο στάδιο.

Η καθυστέρηση δεν οφείλεται στους παραγωγούς, σύμφωνα με τον κ. Τουραλιά, αλλά σε μια πολύπλοκη και χρονοβόρα διαδικασία, με εμπλοκή δεκάδων υπηρεσιών, που όμως διασφαλίζει τη διαφάνεια σε όλα τα επίπεδα της διαδικασίας.

«Το χωροταξικό είναι το κλειδί. Χωρίς σαφές και σταθερό πλαίσιο, χωρίς τις ΠΟΑΥ, δεν μπορεί να υπάρξει ανάπτυξη ούτε νέες επενδύσεις», τονίζει, προσθέτοντας ότι οι καθυστερήσεις οφείλονται στα γραφειοκρατικά εμπόδια και στην κωλυσιεργία κάποιων εμπλεκόμενων υπηρεσιών.

Χαρακτηριστικά αναφέρει ότι για να ληφθεί μια άδεια «πρέπει να περάσουμε από 17 υπηρεσίες, από υπηρεσίες για παράδειγμα της Αρχαιολογίας μέχρι και του Πολεμικού Ναυτικού.

Η μονοκαλλιέργεια του τουρισμού

Η ΕΛΟΠΥ θέτει όμως και ένα ευρύτερο ζήτημα: το παραγωγικό μοντέλο της χώρας.

«Η Ελλάδα βαδίζει σε λάθος κατεύθυνση. Κυριαρχεί η μονοκαλλιέργεια του τουρισμού. Όλα περιστρέφονται γύρω από τον τουρισμό. Και ενώ μιλάμε για την πρωτογενή παραγωγή, δεν γίνονται οι κινήσεις που χρειάζονται για να ενισχυθεί», λέει ο πρόεδρος της ΕΛΟΠΥ.

«Πρέπει να αποφασίσουμε ποιο είναι το παραγωγικό μοντέλο της χώρας μας», λέει ο κ. Τουραλιάς, προσθέτοντας ότι η πανδημία ανέδειξε την αξία της πρωτογενούς παραγωγής.

«Όταν τα εστιατόρια και τα ξενοδοχεία έκλειναν, η ιχθυοκαλλιέργεια συνέχισε να τροφοδοτεί τόσο την Ελλάδα όσο και αγορές του εξωτερικού. Αν δεν καταλάβαμε τότε πόσο σημαντική είναι η επισιτιστική αυτάρκεια, δεν θα το καταλάβουμε ποτέ».

Οι τιμές και η μείωση της προσφοράς

Η παραγωγή της φετινής χρονιάς εκτιμάται σε περίπου 115.000–120.000 τόνους, περίπου στα ίδια επίπεδα με το 2024, όπως σημείωσε ο κ. Τουρελιάς. Μέχρι τον Ιούλιο, οι πωλήσεις παρουσίαζαν αύξηση περίπου 7% σε όγκο, όμως οι εκτιμήσεις για το τελευταίο τρίμηνο προβλέπουν επιβράδυνση στην κατανάλωση.

Σημαντικό στοιχείο της περιόδου είναι η εκρηκτική άνοδος των τιμών παραγωγού. Η μέση τιμή της τσιπούρας κυμαίνεται μεταξύ 6 και 6,5 ευρώ ανά κιλό, ενώ το λαβράκι φτάνει τα 6,8–7 ευρώ, δηλαδή περίπου 1–1,5 ευρώ υψηλότερα σε σχέση με πέρυσι. Πρόκειται για τα υψηλότερα επίπεδα της τελευταίας 20ετίας.

Η άνοδος αυτή δεν οφείλεται σε αύξηση της ζήτησης, αλλά σε περιορισμό της προσφοράς από την Τουρκία.

Η Τουρκία και το Ισραήλ

Οι τουρκικές μονάδες, που αποτελούν τον μεγαλύτερο ανταγωνιστή των ελληνικών, αντιμετώπισαν σημαντικά προβλήματα παραγωγής, μειώνοντας δραστικά τη διαθεσιμότητα προϊόντων στην αγορά.

Το αποτέλεσμα;

Η Τουρκία σταμάτησε να τροφοδοτεί την αγορά του Ισραήλ, μια αγορά παραδοσιακά τουρκική και έτσι οι ελληνικές εξαγωγές στο Ισραήλ σημείωσαν άνοδο κατά 300% τον τελευταίο χρόνο.