Κρουαζιέρα: Προς νέο ρεκόρ, αλλά σύννεφα μετά το 2026-2027

Η ελληνική κρουαζιέρα διανύει τη «χρυσή» της εποχή, με τους αριθμούς να καταγράφουν συνεχή άνοδο και τα μεγέθη να ενισχύουν τον ρόλο της ως βασικού μοχλού ανάπτυξης του ελληνικού τουρισμού. Ωστόσο, οι εκπρόσωποι του κλάδου προειδοποιούν ότι το μέλλον μετά το 2026–2027 κρύβει προκλήσεις, καθώς διαφαίνεται στασιμότητα ή και μείωση στις κρατήσεις κρουαζιεροπλοίων, λόγω περιβαλλοντικών επιβαρύνσεων από την ΕΕ, νέων τελών και γεωπολιτικών εντάσεων.

Σύμφωνα με τον κ. Γιώργο Κουμπενά, πρόεδρο της Ένωσης Εφοπλιστών Κρουαζιεροπλοίων & Φορέων Ναυτιλίας (ΕΕΚΦΝ) και Ανώτατο Διευθυντή Επιχειρήσεων της Celestyal, η περασμένη χρονιά έφερε στη χώρα μας 8 εκατομμύρια επισκέπτες μέσω κρουαζιέρας, ενώ για το 2025 οι εκτιμήσεις δείχνουν νέα αύξηση κατά 10%. «Σε παγκόσμιο επίπεδο, η κρουαζιέρα είναι η ταχύτερα αναπτυσσόμενη μορφή τουρισμού», αναφέρει ο κ. Κουμπενάς, ενώ για την εταιρεία που εκπροσωπεί σημειώνει ότι καταγράφει άνοδο 10%.

Ο πρόεδρος της Ένωσης Εφοπλιστών Κρουαζιεροπλοίων & Φορέων Ναυτιλίας (ΕΕΚΦΝ) Γιώργος Κουμπενάς

Ωστόσο, οι προκλήσεις είναι πολλές. Η αύξηση της φορολογίας, το άλμα στα λειτουργικά κόστη – με το καθημερινό κόστος λειτουργίας ενός πλοίου να φτάνει ακόμη και τα 180.000 ευρώ, λόγω και των περιβαλλοντικών επιβαρύνσεων όπως το νέο, ακριβότερο καύσιμο στη Μεσόγειο από τον περασμένο Μάιο, οι ευρωπαϊκοί κανονισμοί FuelEU κ.λπ. – δημιουργούν πίεση στους ισολογισμούς των εταιρειών. Στα ελληνικά νησιά, οι επιπλέον δυσκολίες περιλαμβάνουν την αβεβαιότητα γύρω από το πώς θα αξιοποιηθεί το «τέλος κρουαζιέρας», αλλά και αστάθμητους παράγοντες, όπως η σεισμική ακολουθία που καταγράφηκε πέρυσι στη Σαντορίνη.

Πολλές εταιρείες αποσύρουν τα πλοία τους από τη Μεσόγειο προς άλλες θάλασσες εκτός Ευρώπης, όπου το λειτουργικό κόστος είναι έως και 25% χαμηλότερο, με αποτέλεσμα να καταγράφεται ήδη μείωση στις κρατήσεις κρουαζιεροπλοίων για μετά το 2026–2027.

Μία παρόμοια εκτίμηση διατύπωσε και ο κ. Θανάσης Καρλής, Deputy Manager του Τμήματος Μάρκετινγκ & Ποιοτικού Ελέγχου του ΟΛΠ, μιλώντας τις προηγούμενες ημέρες στο 8ο Συνέδριο Υποδομών και Μεταφορών ITC 2025. Τα δείγματα για την επόμενη χρονιά δείχνουν χαμηλότερο ρυθμό αύξησης στις κρατήσεις κρουαζιεροπλοίων – μια εκτίμηση που φαίνεται να συμμερίζεται και ο διευθύνων σύμβουλος της ΟΛΘ Α.Ε. κ. Ιωάννης Τσάρας, μιλώντας στο ίδιο συνέδριο.

Ο επίτιμος πρόεδρος της ΕΕΚΦΝ, κ. Θεόδωρος Κόντες, δίνει μια διαφορετική οπτική, εκτιμώντας ότι συντελείται αλλαγή στη στρατηγική των εταιρειών, με την εισαγωγή στην Ανατολική Μεσόγειο μικρότερων αλλά πιο πολυτελών πλοίων. Αυτό σημαίνει λιγότερους επιβάτες, αλλά με υψηλότερη αγοραστική δύναμη.

Ο επίτιμος πρόεδρος της ΕΕΚΦΝ Θεόδωρος Κόντες

Το «τέλος κρουαζιέρας»: η ανάγκη για διαφάνεια

Η διεθνής βιομηχανία κρουαζιέρας βρίσκεται σε φάση αλλαγών, αλλά παραμένει –όπως τονίζει ο κ. Κουμπενάς– ο ταχύτερα αναπτυσσόμενος κλάδος του τουρισμού. Το ζητούμενο είναι πώς η Ελλάδα θα αξιοποιήσει προς όφελός της αυτές τις αλλαγές. Η έλλειψη υποδομών, η επιβολή τελών με ανορθόδοξο τρόπο και η ανάγκη ανάδειξης νέων προορισμών αποτελούν θέματα αιχμής.

Ένα από τα πιο ακανθώδη ζητήματα είναι η επιβολή του νέου «τέλους κρουαζιέρας», που τέθηκε σε ισχύ τον Ιούλιο. Οι εταιρείες εκφράζουν σοβαρές ανησυχίες για τον τρόπο που θα αξιοποιηθούν τα έσοδα.

«Το τέλος πρέπει να είναι διαφανές και να έχει πραγματικό σχέδιο. Αν τα χρήματα πάνε απλώς στο υπουργείο Τουρισμού ή Ναυτιλίας, χωρίς ξεκάθαρο πλάνο για την ενίσχυση των προορισμών κρουαζιέρας, τότε μιλάμε για μια χαμένη ευκαιρία», τονίζει ο κ. Κουμπενάς. Όπως εξηγεί, δεν υπάρχει σαφής δέσμευση για το πώς θα διανεμηθούν τα έσοδα: «Έχουμε θέσει τα ερωτήματα, αλλά μέχρι στιγμής δεν έχουμε πάρει απάντηση».

Στο ίδιο μήκος κύματος, ο κ. Κυριάκος Αναστασιάδης, ανώτερο στέλεχος της MSC Cruises, μετέφερε τις πρώτες αντιδράσεις των επιβατών μετά την επιβολή του τέλους, απαντώντας σε σχετική ερώτηση του ot.gr σε πρόσφατη εκδήλωση παρουσίασης του σχεδιασμού της εταιρείας: «Πολλοί παραπονέθηκαν ότι, ενώ έρχονται με κρουαζιέρα, πρέπει να πληρώσουν, την ώρα που οι ημερήσιοι επισκέπτες με ακτοπλοϊκά δρομολόγια δεν χρεώνονται αντίστοιχα. Αυτό δημιουργεί αίσθημα διάκρισης», είπε χαρακτηριστικά.

Το ανώτερο στέλεχος της MSC Cruises Κυριάκος Αναστασιάδης

Ακόμη πιο ανησυχητικό είναι ότι αρκετοί ταξιδιώτες, λόγω του επιπλέον κόστους, περιορίζουν τις δαπάνες τους στους προορισμούς. «Μας είπαν ξεκάθαρα: τα χρήματα που είχαμε για εκδρομές στη Σαντορίνη ή τη Μύκονο, τώρα δεν υπάρχουν. Θα περιοριστούμε σε μια βόλτα γύρω από το λιμάνι», πρόσθεσε ο κ. Αναστασιάδης.

Χαρακτηριστικά σημείωσε: «Ένα μέρος των εσόδων πάει στο υπουργείο Τουρισμού. Τι θα κάνει με αυτά; Θα τα αξιοποιήσει για να προωθήσει νέους προορισμούς κρουαζιέρας ή θα κατευθυνθούν αλλού, π.χ. στο Μέτσοβο; Δεν έχω τίποτα με το Μέτσοβο, αλλά η χρηματοδότηση από την κρουαζιέρα δεν μπορεί να χρησιμοποιείται για προορισμούς που δεν έχουν καμία σχέση με τον κλάδο».

Το μεγάλο ερώτημα, λοιπόν, είναι πώς θα αξιοποιηθούν τα έσοδα από το τέλος κρουαζιέρας. Ο κ. Κουμπενάς αποκαλύπτει χαρακτηριστικά ότι μεγάλος δήμος της χώρας πιέζει να λάβει μέρος των εσόδων όχι για λιμενικά έργα, αλλά για πολιτιστικές εκδηλώσεις.

Ο κ. Αναστασιάδης συμπληρώνει την αξία της προώθησης νέων προορισμών και της βελτίωσης των υποδομών σε αυτού. Ήδη η εταιρεία του που μετέφερε στη χώρα μας 1 εκατ. επισκέπτες επεκτάθηκε το 2025 με 525 προσεγγίσεις σε 21 συνολικά ελληνικούς προορισμούς.

Ένα στοίχημα για την Ελλάδα

Σε κάθε περίπτωση, η κρουαζιέρα –με εκατομμύρια επισκέπτες και άμεση οικονομική συμβολή– αποτελεί ένα από τα πιο σημαντικά χαρτιά του ελληνικού τουρισμού. Η βιωσιμότητά της, όμως, θα εξαρτηθεί από τον τρόπο που θα χειριστεί η χώρα τα νέα δεδομένα.

Όλοι οι παράγοντες του κλάδου, άμεσα και έμμεσα, εκφράζουν την άποψη ότι δεν ακούγονται όσο θα έπρεπε από τα συναρμόδια υπουργεία Τουρισμού και Ναυτιλίας.

Το παράδειγμα του τέλους κρουαζιέρας είναι το πιο χαρακτηριστικό καθώς σχεδιάστηκε με σοβαρά λάθη, σύμφωνα με τον κ. Κουμπενά. Σε αυτήν την άποψη συμφωνεί και ο κ. Κόντες, ο οποίος τονίζει ότι δεν είναι αντίθετος με την επιβολή τέλους – άλλωστε, όπως λέει, «η Τουρκία έχει πολύ υψηλότερα», αλλά  «δεν μπορεί να πληρώνει το ίδιο τέλος ο επιβάτης για τον Πειραιά και για την Ίο, όταν στο πρώτο λιμάνι οι επισκέπτες είναι εκατομμύρια σε σύγκριση με το δεύτερο».

Ωστόσο η προσφορά της κρουαζιέρας στην Ελλάδα μέσα από ένα σχεδιασμό ανάπτυξης νέων προορισμών αλλά και αξιοποίησης όλης της αλυσίδας αξίας μπορεί να αυξηθεί σημαντικά. Στο σημείο αυτό αξίζει να σημειωθεί η τοποθέτηση της προέδρου της MedCruise και προέδρου του Οργανισμού Λιμένος Κέρκυρας, κ. Θεοδώρας Ρήγα, η οποία αναδεικνύει μια νέα προοπτική για την ελληνική οικονομία: την αξιοποίηση της ισχυρής παρουσίας του κλάδου στη χώρα μας.

Η πρόεδρος της MedCruise και πρόεδρος του Οργανισμού Λιμένος Κέρκυρας Θεοδώρα Ρήγα

Η κρουαζιέρα αποτελεί μια μεγάλη ευκαιρία για την Ελλάδα σε πολλά επίπεδα, την οποία πρέπει να αξιοποιήσουμε. Για παράδειγμα, πέρα από την άνοδο του home porting, θα ήταν σημαντική εξέλιξη να πραγματοποιούνται στη χώρα μας και δεξαμενισμοί κρουαζιεροπλοίων, που σημαίνει συντηρήσεις, μετασκευές, ανανεώσεις ξενοδοχειακού εξοπλισμού κ.λπ. – άρα σημαντική προστιθέμενη αξία για τα ναυπηγεία, τις κατασκευαστικές επιχειρήσεις, τα γραφεία μελετών κ.ά. και πολλές νέες θέσεις εργασίας στη στεριά.