Shutdown: Το ρολόι στις ΗΠΑ μετρά αντίστροφα

Καθώς πλησιάζουμε στα μεσάνυχτα της 30ής Σεπτεμβρίου, η συνέχεια της χρηματοδότησης της αμερικανικής κυβέρνησης δείχνει ότι βρίσκει αδιέξοδο, με ένα «κλείσιμο» (shutdown) να φαίνεται πλέον αναπόφευκτο.

Το αισιόδοξο σενάριο είναι να περάσει μια προσωρινή απόφαση συνεχιζόμενης χρηματοδότησης (CR) από το Κογκρέσο, προκειμένου να αποτραπεί το shutdown. Ωστόσο, εάν αυτό δεν συμβεί, η κυβέρνηση θα αναγκαστεί να κλείσει για πρώτη φορά από την εποχή της πρώτης θητείας του Τραμπ, ένα shutdown που διήρκεσε πολύ και είχε υψηλό κόστος, κατά την Societe Generale.

Το Γραφείο Προϋπολογισμού του Κογκρέσου (CBO) είχε εκτιμήσει ότι το πεντάμηνο shutdown από τις 22 Δεκεμβρίου 2018 μέχρι τις 25 Ιανουαρίου 2019 καθυστέρησε ομοσπονδιακές δαπάνες ύψους 18 δισ. δολαρίων, μειώνοντας την ανάπτυξη του ΑΕΠ του 4ου τριμήνου του 2018 και του 1ου τριμήνου του 2019 κατά 0,1% και 0,2% αντίστοιχα. Ήταν επίσης ένα από τα μεγαλύτερα shutdown στην ιστορία των ΗΠΑ, διαρκώντας 35 ημέρες.

Πώς θα αντιδράσουν οι αγορές;

Κατά την Societe Generale, μετράμε πλέον αντίστροφα για την επίτευξη συμφωνίας, με την Polymarket να συνεχίζει να αποδίδει 63% πιθανότητα για κλείσιμο της κυβέρνησης μέχρι την αυριανή, 1η Οκτωβρίου και 77% πιθανότητα για shutdown το 2025.

Σε περίπτωση shutdown, οι μη-βασικοί κυβερνητικοί υπάλληλοι και υπηρεσίες πιθανότατα θα επηρεαστούν, με ενδεχόμενη καθυστέρηση στην ανακοίνωση των δεδομένων για τις θέσεις εργασίας της Παρασκευής, κατά τη Societe Generale.

Το κλείσιμο της κυβέρνησης δεν επηρεάζει τις υποχρεωτικές δαπάνες, τις πληρωμές του Υπουργείου Οικονομικών ή τις βασικές υπηρεσίες. Η οικονομική επίδραση των shutdowns συνήθως είναι αμελητέα, με το shutdown του 2018/19 να αποτελεί σημαντική εξαίρεση σε διάρκεια και οικονομικό αντίκτυπο.

Όσον αφορά τις αγορές, η αρχική αντίδραση μπορεί να είναι μια πτώση στις επικίνδυνες επενδύσεις και μια στροφή προς ασφαλή καταφύγια, με αποτέλεσμα να μειωθούν οι αποδόσεις των ομολόγων του Δημοσίου και να ενισχυθεί η καμπύλη αποδόσεων.

Το κόστος της πολιτικής αστάθειας

Όπως εξηγεί το Brookings Institute, οι κυβερνητικές διακοπές (shutdowns) αποτελούν μια συχνή πηγή αβεβαιότητας στην αμερικανική πολιτική σκηνή και συμβαίνουν όταν το Κογκρέσο αποτυγχάνει να εγκρίνει τους ετήσιους προϋπολογισμούς χρηματοδότησης, αναγκάζοντας τις ομοσπονδιακές υπηρεσίες να σταματήσουν όλες τις μη βασικές τους λειτουργίες.

Αυτή η διαδικασία είναι γνωστή ως κυβερνητική διακοπή. Σε περίπτωση που το Κογκρέσο εγκρίνει ορισμένα, αλλά όχι όλα τα κονδύλια, τότε έχουμε ένα μερικό shutdown.

Πώς λειτουργεί η κυβερνητική διακοπή;

Ο νόμος Antideficiency Act, που θεσπίστηκε το 1884 και αναθεωρήθηκε το 1950, απαγορεύει στις ομοσπονδιακές υπηρεσίες να ξοδεύουν ή να δεσμεύουν χρήματα χωρίς έγκριση από το Κογκρέσο.

Εάν το Κογκρέσο δεν εγκρίνει τις 12 ετήσιες προτάσεις προϋπολογισμού, τότε οι ομοσπονδιακές υπηρεσίες αναγκάζονται να σταματήσουν όλες τις μη απαραίτητες δραστηριότητές τους, μέχρις ότου ληφθεί απόφαση από το Κογκρέσο.

Τι συμβαίνει κατά τη διάρκεια μιας διακοπής;

Κατά τη διάρκεια μιας κυβερνητικής διακοπής, πολλοί ομοσπονδιακοί υπάλληλοι αναγκάζονται να παραμείνουν σπίτι τους, αν και με βάση τον νόμο του 2019, αυτοί οι υπάλληλοι πληρώνονται αναδρομικά όταν η διακοπή τελειώνει.

Οι εργαζόμενοι που παρέχουν βασικές υπηρεσίες, όπως οι ελεγκτές εναέριας κυκλοφορίας ή οι αστυνομικοί, συνεχίζουν να εργάζονται, αλλά δεν πληρώνονται μέχρι το Κογκρέσο να επιληφθεί του ζητήματος.

Αυτές οι διαδικασίες επηρεάζουν μόνο το περίπου 25% των ομοσπονδιακών δαπανών, οι οποίες απαιτούν ετήσια έγκριση από το Κογκρέσο.

Ποιες υπηρεσίες επηρεάζονται;

Υπηρεσίες όπως οι Κοινωνικές Ασφάλειες και το Medicare συνεχίζουν κανονικά, καθώς αυτές είναι εξουσιοδοτημένες από το Κογκρέσο μέσω νόμων που δεν απαιτούν ετήσια έγκριση. Επιπλέον, το Υπουργείο Οικονομικών μπορεί να συνεχίσει να πληρώνει τους τόκους των αμερικανικών ομολόγων χωρίς καθυστέρηση.

Οι διακοπές μπορεί να προκαλέσουν σημαντική αναστάτωση, με καθυστερήσεις στην επεξεργασία αιτήσεων για διαβατήρια, μικροδάνεια για μικρές επιχειρήσεις ή κυβερνητικά επιδόματα, αλλά και την αναστολή υπηρεσιών σε εθνικά πάρκα, όπως τουαλέτες και κέντρα επισκεπτών. Επίσης, μπορεί να μειωθούν οι επιθεωρήσεις ασφαλείας τροφίμων και άλλες υπηρεσίες που δεν θεωρούνται άμεσης ανάγκης.

Πως αντιμετωπίζει το κράτος τις διακοπές;

Οι υπηρεσίες έχουν καταρτίσει σχέδια έκτακτης ανάγκης για τέτοιες καταστάσεις. Για παράδειγμα, το Υπουργείο Υγείας και Ανθρωπίνων Υπηρεσιών εκτιμά ότι το 55% των 90.000 υπαλλήλων του θα παραμείνουν στη θέση τους, ενώ το υπόλοιπο 45% θα τεθεί σε άδεια.

Αντίστοιχα, το Υπουργείο Άμυνας προγραμματίζει να κρατήσει σε λειτουργία περίπου 406.000 από τους 741.500 πολιτικούς υπαλλήλους του, ενώ οι στρατιώτες ενδέχεται να μην πληρωθούν όπως είχε προγραμματιστεί αν η διακοπή παραταθεί.

Οι επιπτώσεις για το Δικαστικό Σύστημα και το Κογκρέσο

Ο Γενικός Εισαγγελέας το 1981 ανέφερε ότι ο πρόεδρος μπορεί να συνεχίσει να ασκεί τα συνταγματικά του καθήκοντα κατά τη διάρκεια μιας κυβερνητικής διακοπής. Συνεπώς, οι δικαστές και τα μέλη του Κογκρέσου, καθώς και το προσωπικό τους που εκτελεί βασικές υπηρεσίες, μπορούν να παραμείνουν στη θέση τους.

Παρά τις διακοπές, το Δικαστικό Σύστημα μπορεί να συνεχίσει να λειτουργεί, αν και ορισμένες δραστηριότητες, όπως οι νέες προσλήψεις, αναβάλλονται.

Πώς λειτουργεί μια «Έκτακτη Χρηματοδότηση»;

Όταν το Κογκρέσο αποτυγχάνει να εγκρίνει τα νομοσχέδια για τις ετήσιες δαπάνες, συχνά ψηφίζει συνεχιζόμενους προϋπολογισμούς (continuing resolutions ή CRs), οι οποίοι διασφαλίζουν την προσωρινή χρηματοδότηση της κυβέρνησης μέχρι να εγκριθούν οι κανονικοί προϋπολογισμοί.

Τα CRs διατηρούν τη χρηματοδότηση στο επίπεδο του προηγούμενου έτους, αλλά μπορούν να δημιουργήσουν προβλήματα στις κυβερνητικές υπηρεσίες, καθώς καθυστερούν τον προγραμματισμό και την προσλήψεις, και ενδέχεται να δυσκολεύουν τη διοίκηση της κυβέρνησης.

Ποιες είναι οι επιπτώσεις στην οικονομία;

Αν και μια σύντομη κυβερνητική διακοπή μπορεί να προκαλέσει αναστάτωση και να μειώσει την εμπιστοσύνη του κοινού προς τους πολιτικούς, δεν έχει συνήθως σημαντικές οικονομικές επιπτώσεις.

Ωστόσο, όταν μια διακοπή παρατείνεται, οι συνέπειες είναι μεγαλύτερες, κυρίως βραχυπρόθεσμα. Η Goldman Sachs εκτιμά ότι μια διακοπή μπορεί να μειώσει την ανάπτυξη του ΑΕΠ κατά 0,2 ποσοστιαίες μονάδες για κάθε εβδομάδα που διαρκεί, αλλά η ανάπτυξη θα ανακάμψει μετά το πέρας της διακοπής.

Όπως προειδοποίησε το CBO (Γραφείο Προϋπολογισμού του Κογκρέσου), το shutdown του 2018-2019 προκάλεσε μείωση του ΑΕΠ κατά 0,1% στο 4ο τρίμηνο του 2018 και 0,2% στο 1ο τρίμηνο του 2019, κυρίως λόγω της καθυστέρησης των ομοσπονδιακών δαπανών και της απώλειας μισθών για τους υπαλλήλους.

Συνολικά, οι κυβερνητικές διακοπές, αν και συνήθως δεν έχουν μακροπρόθεσμο αντίκτυπο στην οικονομία, μπορούν να δημιουργήσουν σοβαρές βραχυπρόθεσμες αναταραχές και να πλήξουν την εμπιστοσύνη στις κυβερνητικές λειτουργίες, καταλήγει το Brookings Institute.