Κομισιόν για κλιματική αλλαγή: Καμπανάκι κινδύνου για την υγεία των ωκεανών

Κάθε μέρος του ωκεανού απειλείται πλέον από την κλιματική αλλαγή, την απώλεια βιοποικιλότητας και τη ρύπανση, σύμφωνα με την ένατη έκθεση για την κατάσταση του ωκεανού, που δημοσιεύθηκε σήμερα από την Υπηρεσία Παρακολούθησης Θαλάσσιου Περιβάλλοντος του Copernicus, του συστήματος παρατήρησης της Γης της ΕΕ.

Τα ευρήματα δείχνουν ότι η θέρμανση των ωκεανών επιταχύνεται, οι κρίσιμες περιοχές της θαλάσσιας βιοποικιλότητας διατρέχουν αυξανόμενο κίνδυνο και η οξίνιση προχωρά με ταχείς ρυθμούς. Η ρύπανση των πλαστικών υλικών επηρεάζει πλέον όλες τις ωκεάνιες λεκάνες, ενώ τα απειλούμενα είδη και οι κοραλλιογενείς ύφαλοι αντιμετωπίζουν κρίσιμες απειλές.

Την άνοιξη του 2024, η θερμοκρασία της θάλασσας παγκοσμίως έφτασε σε επίπεδα ρεκόρ, στους 21°C, με σημαντικές επιπτώσεις στο οικοσύστημα της Γης.

Τα βασικά ευρήματα της φετινής έκθεσης περιλαμβάνουν:

• Πρωτοφανής αύξηση της θερμοκρασίας: Την άνοιξη του 2024, η θερμοκρασία της θάλασσας παγκοσμίως έφτασε σε επίπεδα ρεκόρ, στους 21°C, με σημαντικές επιπτώσεις στο οικοσύστημα της Γης.
• Θαλάσσιοι καύσωνες: Το 2023 και το 2024, οι θερμοκρασίες των ωκεανών ξεπέρασαν τα προηγούμενα ρεκόρ κατά πάνω από 0,25°C, επηρεάζοντας τα οικοσυστήματα, την αλιεία και τις παράκτιες οικονομίες.
• Άνοδος της στάθμης των θαλασσών: Η στάθμη της θάλασσας αυξήθηκε κατά 228 χιλιοστά μεταξύ 1901 και 2024, απειλώντας 200 εκατομμύρια Ευρωπαίους που ζουν σε παράκτιες περιοχές και θέτοντας σε κίνδυνο τα Μνημεία Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO.
• Χωροκατακτητικά είδη: Κατά τη διάρκεια του καύσωνα της Μεσογείου το 2023, τα θερμότερα νερά αύξησαν τα χωροκατακτητικά είδη όπως τα μπλε καβούρια του Ατλαντικού και τα γενειοφόρα πυροσκώληκα, οδηγώντας την τοπική αλιεία στο χείλος της κατάρρευσης.
• Μείωση των θαλάσσιων πάγων: Μεταξύ Δεκεμβρίου 2024 και Μαρτίου 2025, οι πάγοι της Αρκτικής Θάλασσας κατέγραψαν τέσσερα συνεχόμενα ιστορικά χαμηλά επίπεδα, χάνοντας μια έκταση σχεδόν διπλάσια από την Πορτογαλία.

Έκθεση Copernicus: Ζωτικής σημασίας δεδομένα

Σχολιάζοντας τα αποτελέσματα της ετήσιας έκθεσης του Copernicus, ο Άντριους Κουμπίλιους, Επίτροπος Άμυνας και Διαστήματος, τόνισε πως παρέχει ζωτικής σημασίας δεδομένα σχετικά με το πώς οι αλλαγές στον ωκεανό επηρεάζουν τα οικοσυστήματα, την επισιτιστική ασφάλεια, τις οικονομίες, τις παράκτιες κοινότητες και τη ρύθμιση του παγκόσμιου κλίματος.

Μέσω του συστήματος Copernicus, η ΕΕ εντείνει τη δράση της παρέχοντας αξιόπιστα δεδομένα για την παρακολούθηση της υγείας των ωκεανών και για την υποστήριξη μέτρων που προστατεύουν τη βιοποικιλότητα, μειώνουν τη ρύπανση και ενισχύουν την ανθεκτικότητα έναντι της κλιματικής αλλαγής.

Ο Α. Κουμπίλιους πρόσθεσε τα ακόλουθα:

«Ως κάτοχος του Copernicus, του πιο μοναδικού συστήματος παρατήρησης της Γης, η Ένωση είναι σε θέση να παρακολουθεί την κατάσταση του περιβάλλοντος της Γης και των υποσυστημάτων του. Οι υποδομές και οι υπηρεσίες του Copernicus αποτελούν μια ικανότητα παγκόσμιας κλάσης που επιτρέπει στην Ένωση να διαδραματίζει ηγετικό ρόλο στην παρατήρηση και την πρόβλεψη διαφόρων παραμέτρων της κατάστασης των ωκεανών. Η Επιτροπή έχει δεσμευτεί για τη συνέχεια και την εξέλιξη του Copernicus, καθώς και για τη διασφάλιση ότι η ικανότητα παρατήρησης της Γης της Ευρώπης είναι ολοκληρωμένη, συνδυάζοντας δημόσιους και ιδιωτικούς φορείς και ικανότητες. Η διαστημική οικονομία αφορά την απελευθέρωση της δύναμης των διαστημικών συστημάτων και υπηρεσιών για την προσφορά λύσεων σε διαφορετικές πολιτικές και τομείς της αγοράς».

Από την πλευρά του ο Κώστας Καδής, Επίτροπος Αλιείας και Ωκεανών επισήμανε ότι «τα συμπεράσματα της Έκθεσης για την Κατάσταση των Ωκεανών αποκαλύπτουν μια δύσκολη αλλά ουσιαστική διάγνωση του ωκεανού μας».

Όπως είπε, «επιβεβαιώνει ότι η τριπλή πλανητική κρίση δεν αποτελεί μελλοντική απειλή, αλλά μια παρούσα πραγματικότητα στις λεκάνες μας. Αυτό σημαίνει επίσης ότι έχουμε κάνει τα πρώτα απαραίτητα βήματα, καθώς τα δεδομένα αποτελούν τη βάση για αποτελεσματική δράση. Σύμφωνα με την Πρωτοβουλία Παρατήρησης των Ωκεανών του Συμφώνου των Ωκεανών, αξιοποιούμε τη δύναμη του Ευρωπαϊκού Ψηφιακού Διδύμου του Ωκεανού, που βασίζεται σε πόρους θαλάσσιας γνώσης όπως το Copernicus Marine και το EMODnet, για να μετατρέψουμε τα δεδομένα σε προβλεψιμότητα, επιτρέποντάς μας να περάσουμε από την παρατήρηση στη λύση. Τώρα, μπορούμε να προσομοιώσουμε την εξάπλωση των χωροκατακτητικών ειδών, να προβλέψουμε τον αντίκτυπο των καύσωνων στα ιχθυαποθέματα και να δοκιμάσουμε την αποτελεσματικότητα των ΘΠΠ πριν από την εφαρμογή τους. Αυτά τα εργαλεία είναι ζωτικής σημασίας για μια ανθεκτική και βιώσιμη γαλάζια οικονομία. Ο ωκεανός μας στέλνει ένα σαφές μήνυμα. Τώρα είμαστε καλύτερα εξοπλισμένοι για να το απαντήσουμε».