Διεθνής Οργάνωση Εργασίας: Το 1% του πληθυσμού έχει το 38% του πλούτου – Οι ανισότητες στην Ελλάδα

Κανένα περιθώριο για εφησυχασμό δεν αφήνει η Διεθνής Οργάνωση Εργασίας στη νέα έκθεση για την κατάσταση της Κοινωνικής Δικαιοσύνης το 2025.

Η πρόοδος στη μείωση των ανισοτήτων έχει σταματήσει τα τελευταία χρόνια, διαπιστώνει η ΔΟΕ, εξετάζοντας μια σειρά κρίσιμους δείκτες: Την κατανομή του πλούτου και του εισοδήματος, την εργασιακή φτώχεια, την άτυπη απασχόληση, την ψαλίδα στις αμοιβές ανδρών και γυναικών

Η έκθεση δημοσιεύεται ενόψει της φετινής 2ης Παγκόσμιας Διάσκεψης Κορυφής για την Κοινωνική Ανάπτυξη, που θα πραγματοποιηθεί τον Νοέμβριο στην Ντόχα του Κατάρ. Επιχειρεί έναν συνολικό απολογισμό, από την 1η, ιστορική, Παγκόσμια Διάσκεψη της Κοπεγχάγης το 1995, μέχρι σήμερα.

Εργαζόμενοι φτωχοί

Στα βασικά επιτεύγματα των τελευταίων τριών δεκαετιών περιλαμβάνεται η μείωση της ακραίας φτώχειας, από το 39% στο 10%.  Πρόοδος έχει συντελεστεί και στο φαινόμενο των εργαζόμενων φτωχών, που έχουν μειωθεί από το 27,9% της παγκόσμιας εργατικής δύναμης το 2000, στο 6,9% το 2024.

Στους εργαζόμενους φτωχούς η ΔΟΕ υπολογίζει μόνο όσους διαβιούν κάτω από το κατώφλι της ακραίας φτώχειας, που έχει οριστεί διεθνώς στα 2.15 δολάρια τη μέρα, σε ισοτιμίες αγοραστικής δύναμης (ΙΑΔ ή PPP).  Μόλις πρόσφατα η Παγκόσμια Τράπεζα αναβάθμισε το κατώφλι της ακραίας φτώχειας στα τρία δολάρια ημερησίως.  Υπενθυμίζεται ότι η ακραία φτώχεια ειναι το ύστατο σκαλοπάτι της εξαθλίωσης, και αντιστοιχεί σε λιγότερο από το 1/3 του ορίου της φτώχειας. Σύμφωνα με την Παγκόσμια Τράπεζα το 44% του πληθυσμού ζει κάτω από το όριο της φτώχειας, δηλαδή με λιγότερα από 6,85 ευρώ τη μέρα.

Αύξηση παραγωγικότητας

Η παραγωγικότητα ανά εργαζόμενο έχει αυξηθεί σημαντικά σε παγκόσμιο επίπεδο, κατά 79%. Αλματώδης είναι η αύξηση της παραγωγικότητας στις χώρες του ανώτερου μεσαίου εισοδήματος, κατά 215%. Σε αυτές συγκαταλέγονται χώρες της Ανατολικής Ευρώπης και των Βαλκανίων (Αλβανία, Βουλγαρία, Σερβία, Ουγγαρία, Ρουμανία κ.ά).

Επίμονες ανισότητες

Παρά τα σημάδια προόδου, η έκθεση επισημαίνει σοβαρά και επίμονα ελλείμματα και ανισότητες.  Ο στόχος του ΟΗΕ για εξάλειψη της ακραίας φτώχειας ως το 2030 παραμένει άπιαστος, αφού πάνω από 800 εκατομμύρια άνθρωποι πρέπει να επιβιώσουν με λιγότερα από τρία δολάρια τη μέρα. Επιπλέον ο ένας στους τέσσερις ανθρώπους παγκοσμίως δεν έχει πρόσβαση σε καθαρό πόσιμο νερό.

Παρά τη μείωση της παιδικής εργασίας, περίπου 138 εκατομμύρια παιδιά από 5 ως 17 ετών αναγκάζονται να δουλεύουν, εκ των οποίων τα μισά απασχολούνται σε επικίνδυνες εργασίες.

To 1% του παγκόσμιου  πληθυσμού έχει στα χέρια του το 20% του παγκόσμιου εισοδήματος και το 38% του παγκόσμιου πλούτου.

Το πλουσιότερο 10% του παγκόσμιου πληθυσμού, κερδίζει το 53% του παγκόσμιου εισοδήματος.

Το 71% των εισοδημάτων ενός ατόμου εξακολουθεί να καθορίζεται από τις συνθήκες γέννησης, όπως η χώρα και το φύλο.

Στις χώρες υψηλού εισοδήματος – στις οποίες ανήκει και η Ελλάδα – οι γυναίκες κερδίζουν κτά μέσο όρο το 75% όσων κερδίζουν οι άντρες – πηγή: ILO

Στασιμότητα

Η άτυπη εργασία, που περιλαμβάνει τη μαύρη κα ανασφάλιστη απασχόληση, έχει μειωθεί μόνο κατά δύο ποσοστιαίες μονάδες σε δύο δεκαετίες και εξακολουθεί να επηρεάζει το 58% των εργαζομένων.

Το χάσμα συμμετοχής των δύο φύλων στην αγορά εργασίας έχει μειωθεί μόνο κατά τρεις ποσοστιαίες μονάδες από το 2005 και παραμένει στο 24%.

Κατά μέσο όρο οι γυναίκες παγκοσμίως περίπου τα τρία τέταρτα των χρημάτων που κερδίζουν οι άντρες. Στις χώρες χαμηλού εισοδήματος το ποσοστό αυτό πέφτει στο 46%.

Με τους σημερινούς ρυθμούς, θα χρειαστεί ένας αιώνας για να κλείσει το παγκόσμιο χάσμα αμοιβών μεταξύ των δύο φύλων.

To μερίδιο της εργασίας στο ΑΕΠ μειώνεται στις χώρες υψηλών εισοδημάτων. Στην Ελλάδα έχει υποχωρήσει στο 35% – πηγή ILO

Επιδείνωση στα εργασιακά δικαιώματα

Ένας τομέας στον οποίο έχει σημειωθεί οπισθοδρόμηση είναι τα εργασιακά δικαιώματα, όπως το δικαίωμα του συνεταιρίζεσθαι (ελεύθερος συνδικαλισμός) και στις συλλογικές διαπραγματεύσεις.

Επιδείνωση παρουσιάζει και το μερίδιο των μισθών στο ΑΕΠ, ένας από τους δείκτες που εξετάζει η ΔΟΕ καθώς αντανακλά και τη θέση των εργαζομένων στην κατανομή του εισοδήματος. Το μερίδιο των αμοιβών από εργασία ανέρχεται στο 51,4% του παγκόσμιου ΑΕΠ, υποχωρώντας σχεδόν κατά 6 ποσοστιαίες μονάδες από το 1995.

Αναδιανομή του πλούτου

Η έκθεση καλεί για άμεση δράση προκειμένου να μειωθούν οι ανισότητες στις ευκαιρίες και να υπάρξει πιο δίκαιη κατανομή του εισοδήματος και του πλούτου. Εξίσου κρίσιμο είναι να αντιμετωπιστούν οι αλλαγές που φέρνει η ψηφιακή μετάβαση, οι περιβαλλοντικές και δημογραφικές προκλήσεις, για να «μη μείνει κανείς πίσω».

Η Διεθνής Οργάνωση Εργασίας  Τονίζει την ανάγκη να τεθεί η κοινωνική δικαιοσύνη στο επίκεντρο όλων των πολιτικών – από την οικονομία και τη βιομηχανία έως την υγεία και το κλίμα – και να ενισχυθεί η συνεργασία μεταξύ κυβερνήσεων, διεθνών οργανισμών και κοινωνικών εταίρων, προκειμένου να δοθούν συνεκτικές απαντήσεις στις παγκόσμιες προκλήσεις.

Τι συμβαίνει στην Ελλάδα

Η έκθεση της ΔΟΕ δεν περιλαμβάνει στοιχεία για κάθε χώρα ξεχωριστά. Ωστόσο η Ελλάδα, μολονότι ανήκει στις χώρες υψηλού εισοδήματος, παρουσιάζει ελλείμματα σε σημαντικούς τομείς.

Για παράδειγμα, οι γυναίκες που εργάζονται στον ιδιωτικό τομέα στη χώρα μας, κερδίζουν κατά μέσο όρο τουλάχιστον 200 ευρώ λιγότερα από το μέσο  μισθό πλήρους απασχόλησης των ανδρών.

Το ποσοστό των εργαζόμενων φτωχών, με όρους υλικής και κοινωνικής στέρησης, είναι επίσης από τα υψηλότερα στην Ευρώπη. Σχεδόν ο ένας τους δέκα εργαζόμενους στη χώρα μας στερείται τουλάχιστον επτά από έναν κατάλογο με 13 αγαθά και υπηρεσίες, που θεωρούνται απαραίτητα για την αξιοπρεπή διαβίωση. Σχεδόν οι τρεις στους δέκα δεν μπορούν να ξοδέψουν ένα μικρό ποσό χρημάτων κάθε εβδομάδα για τον εαυτό τους.

Η Ελλάδα επίσης έχει από τα χαμηλότερα ποσοστά εργαζομένων που καλύπτονται από συλλογικές συμβάσεις εργασίας, σε σύγκριση με τις οικονομίες της Ευρωζώνης. Σύμφωνα ωστόσο με τα τελευταία στοιχεία της ΤτΕ, λιγότεροι από δύο στους δέκα εργαζόμενους καλύπτονται από εν ενεργεία συλλογικές συμβάσεις.

Τέλος, η χώρα μας υστερεί δραματικά στο μερίδιο των μισθών στο ΑΕΠ, που αντιστοιχεί μόλις στο 35% του συνολικού εισοδήματος της χώρας, το δεύτερο χαμηλότερο ποσοστό στην Ευρώπη. Σε συνδυασμό με το υψηλό μερίδιο των κερδών στο ελληνικό ΑΕΠ (50.2% έναντι 40,9 στην ΕΕ), η Ελλάδα έχει από τις πλέον άνισες σχέσεις κερδών-μισθών, μια ψαλίδα που έχει διευρυνθεί αισθητά από το 2019 και μετά.

Πηγή: in.gr