Τον Δεκέμβριο του 2011, ο Τζένσεν Χουάνγκ ανέβηκε στη σκηνή ενός συνεδρίου προγραμματιστών στο Πεκίνο οπλισμένος με μια ανακοίνωση τη σημασία της οποίας λίγοι καταλάβαιναν τότε. Ο συνιδρυτής της Nvidia είπε στο κοινό ότι θα υπάρξει μια σημαντική ενημέρωση στην ιδιόκτητη πλατφόρμα προγραμματισμού της εταιρείας, Cuda. Κάποια μέρη της θα είναι ανοιχτού κώδικα και πιο εύκολα στη χρήση από τους προγραμματιστές. Για τον Χουάνγκ, ήταν ένα στρατηγικό βήμα: αν κατάφερνε να κερδίσει την εμπιστοσύνη των Κινέζων μηχανικών, ελπίζαμε ότι θα παρέμεναν πιστοί στην Nvidia για δεκαετίες.
Όπως επισημαίνουν στο άρθρο τους οι Financial Times, εκείνη την εποχή, οι δραστηριότητες της Nvidia στην Κίνα ευημερούσαν. Η χώρα ήταν η μεγαλύτερη αγορά της σε έσοδα, αντιπροσωπεύοντας το ένα τρίτο των πωλήσεων, λόγω της τεράστιας κοινότητας online gaming και των κατασκευαστών που κατασκεύαζαν ηλεκτρονικά είδη για εξαγωγή. Νωρίτερα εκείνο το έτος, η Nvidia είχε ανοίξει ένα εργαστήριο έρευνας και ανάπτυξης στην Τιαντζίν, μια βορειοανατολική πόλη, αφού είχε εγκαταστήσει έναν υπερυπολογιστή σε ένα ερευνητικό εργαστήριο που υποστηρίζεται από την κυβέρνηση στην ίδια πόλη.
Ωστόσο, αυτή η συμβίωση φαίνεται ότι βρίσκεται σε κίνδυνο. Τώρα που τα συστήματα τεχνητής νοημοσύνης αναπτύσσονται μαζικά, αναδιαμορφώνοντας τα πάντα, τα τσιπ της Nvidia έχουν γίνει ένα διαπραγματευτικό εργαλείο στην πολιτική των υπερδυνάμεων. Η σημασία τους είναι τέτοια που οι επεξεργαστές της Nvidia βρίσκονται πλέον στην ατζέντα των εμπορικών συνομιλιών ΗΠΑ-Κίνας, παράλληλα με τους δασμούς και την πρόσβαση στην αγορά.
Ο Χουάνγκ αφιέρωσε δεκαετίες στην οικοδόμηση της παρουσίας της Nvidia στην Κίνα, επιμένοντας εκεί που πολλοί άλλοι δυτικοί ηγέτες της τεχνολογίας δίστασαν
Ως αποτέλεσμα, η εταιρεία έχει γίνει στόχος έντονου ελέγχου. Η Ουάσιγκτον θεωρεί την ανάπτυξη της τεχνητής νοημοσύνης στην Κίνα ως απειλή για την εθνική ασφάλεια και έχει απαγορεύσει την εξαγωγή του πιο προηγμένου υλικού της Nvidia. Εν τω μεταξύ, το Πεκίνο έχει διατάξει τις κινεζικές εταιρείες να σταματήσουν να αγοράζουν τα τσιπ τεχνητής νοημοσύνης της Nvidia και να επιταχύνουν τη μετάβασή τους σε τοπικές εναλλακτικές λύσεις.
Ο Χουάνγκ, ο οποίος χάρη στην κλίμακα και την εμβέλεια της Nvidia έχει αναλάβει την ανεπίσημη θέση του παγκόσμιου διπλωμάτη της τεχνητής νοημοσύνης, έχει ως αποστολή να σώσει την επιχείρησή του στην Κίνα. Έχει ταξιδέψει στο Πεκίνο τρεις φορές φέτος και στην Ουάσιγκτον ακόμη περισσότερες, για να ασκήσει πιέσεις στους υπεύθυνους λήψης αποφάσεων.
Για την Κίνα, η διαδικασία μείωσης της εξάρτησής της από τις μονάδες επεξεργασίας γραφικών (GPU) της Nvidia είναι γεμάτη επιπλοκές. Ωστόσο, οι αναλυτές και οι ειδικοί του κλάδου πιστεύουν ότι ακόμη και με αυτούς τους πρώτους… πόνους, η βιομηχανία τεχνητής νοημοσύνης της Κίνας – με τον τεχνολογικό κολοσσό Huawei στο επίκεντρο – τελικά θα απελευθερωθεί από τον ασφυκτικό κλοιό της Nvidia. «Είναι θέμα χρόνου», έχει δηλώσει ο ίδιος ο Χουάνγκ. «Όποιος υποτιμά τις δυνατότητες παραγωγής της Huawei και της Κίνας είναι βαθιά αφελής».
Ο Χουάνγκ συνηθίζει να ισχυρίζεται ότι η χώρα φιλοξενεί τους μισούς ερευνητές τεχνητής νοημοσύνης παγκοσμίως. Ενώ οι ερευνητές στη Δύση ήταν οι πρώτοι που χρησιμοποίησαν τις GPU της Nvidia για φόρτο εργασίας τεχνητής νοημοσύνης, η Κίνα ήταν η πρώτη που τις χρησιμοποίησε για τη μαζική εμπορευματοποίηση προηγμένων συστημάτων τεχνητής νοημοσύνης.
Η Κίνα βρίσκεται στην πρώτη γραμμή κάθε τεχνολογικού κύματος που κατέστη δυνατό χάρη στις GPU της Nvidia
Ο Χουάνγκ αφιέρωσε δεκαετίες στην οικοδόμηση της παρουσίας της Nvidia στην Κίνα, επιμένοντας εκεί που πολλοί άλλοι δυτικοί ηγέτες της τεχνολογίας δίστασαν. Για αυτόν, η απώλεια της αγοράς της Κίνας και του συνόλου των ειδικών της στην Τεχνητή Νοημοσύνη θα σήμαινε πολύ περισσότερα από δεκάδες δισεκατομμύρια δολάρια σε χαμένες πωλήσεις. Θα απειλούσε τη φιλοδοξία της Nvidia να παραμείνει ο αδιαμφισβήτητος πρωταθλητής των τσιπ Τεχνητής Νοημοσύνης για τις επόμενες δεκαετίες, σημειώνουν οι Financial Times.
«Καθώς οι κινεζικές εταιρείες μεταβαίνουν στα τσιπ τεχνητής νοημοσύνης της Huawei, θα δημιουργηθεί ένα ολόκληρο ανταγωνιστικό οικοσύστημα που θα υποστηρίζεται από το λογισμικό και το υλικό της εταιρείας», λέει ο Τζορτζ Τσεν, συνεργάτης στο The Asia Group. «Αυτό θα μπορούσε να απειλήσει τη θέση της Nvidia όχι μόνο στην Κίνα, αλλά και παγκοσμίως, εάν η Huawei και άλλες κινεζικές εταιρείες αρχίσουν να εξάγουν την τεχνητή νοημοσύνη τους στο εξωτερικό».
«Αυτή η μάχη τελικά δεν αφορά μόνο την κατάκτηση της κινεζικής αγοράς, αλλά και τη μακροπρόθεσμη μάχη για την κυριαρχία της Τεχνητής Νοημοσύνης», προσθέτει.
Η Nvidia και η τεράστια κλίμακα της Κίνας
Η Κίνα βρίσκεται στην πρώτη γραμμή κάθε τεχνολογικού κύματος που κατέστη δυνατό χάρη στις GPU της Nvidia. Η τεράστια κλίμακα της έχει μεγεθύνει τις ευκαιρίες της εταιρείας.
Η χώρα έχει τον μεγαλύτερο πληθυσμό gamers στον κόσμο, μια τεράστια αγορά αυτοκινήτων που υιοθετεί την τεχνολογία αυτόνομης οδήγησης και μια διευρυνόμενη ομάδα ερευνητών και προγραμματιστών τεχνητής νοημοσύνης. Πριν από την έναρξη της καταστολής του Πεκίνου το 2017, είχε τη μεγαλύτερη βάση εξόρυξης κρυπτονομισμάτων. Σε όλες αυτές τις επιδιώξεις, οι GPU χρησιμοποιούνται για τη διαχείριση υπολογιστικά απαιτητικών φόρτων εργασίας.
Για την Nvidia, το κύμα κρυπτονομισμάτων στην Κίνα ήταν ταυτόχρονα ένα απροσδόκητο όφελος και ένα δίλημμα
Η Nvidia επένδυσε σημαντικά στην Κίνα. Δημιούργησε υποδομή για να ικανοποιήσει τις απαιτήσεις της κυβέρνησης για πρόσβαση στην αγορά, διέθεσε χρήματα σε τοπικές νεοφυείς επιχειρήσεις και καλλιέργησε την αφοσίωση των προγραμματιστών μέσω hackathons και χορηγούμενων τουρνουά esports. Δημιούργησε εγκαταστάσεις έρευνας και ανάπτυξης και πούλησε υπερυπολογιστές σε πανεπιστήμια.
Κάνοντας ένα μικρό μέρος του Cuda ανοιχτού κώδικα, η Nvidia επέτρεψε στους προγραμματιστές —πολλοί από τους οποίους ήταν Κινέζοι— να συμβάλουν στην ανάπτυξη του λογισμικού της, ζητώντας σχόλια και επαναλήψεις με τρόπο που θα έκανε το υλικό της πιο εύκολο στη χρήση για εκπαίδευση και εκτέλεση μεγάλων γλωσσικών μοντέλων (LLM). Σήμερα, η ιδιόκτητη στοίβα λογισμικού Cuda θεωρείται βασικό εργαλείο για την προσέλκυση προγραμματιστών τεχνητής νοημοσύνης στα τσιπ της Nvidia.
Gaming και κρυπτονομίσματα
Οι πωλήσεις των GPU της Nvidia, που αρχικά είχαν σχεδιαστεί για γραφικά gaming, άρχισαν να αυξάνονται. «Η βιομηχανία gaming στην Κίνα γνώρισε πραγματική άνθηση στα τέλη της δεκαετίας του 2000, με την άνοδο των PC gaming, των internet café και των esports, γεγονός που δημιούργησε άνθηση της ζήτησης για τις GPU της Nvidia», λέει ο Chenyu Cui, ανώτερος αναλυτής στον τομέα παιχνιδιών της Omdia. Μεταξύ 2009 και 2010, τα έσοδα της Nvidia στην Κίνα αυξήθηκαν κατά 20%.
Η αναδυόμενη βιομηχανία κρυπτονομισμάτων ήταν η επόμενη στη σειρά. Στις αρχές της δεκαετίας του 2010, οι miners στράφηκαν στις GPU της Nvidia, τις οποίες χρησιμοποιούσαν για να επιταχύνουν τους υπολογισμούς που απαιτούνταν για τη δημιουργία tokens.
Τελικά, οι εξορύκτες bitcoin άρχισαν να αντικαθιστούν τις GPU της Nvidia με εξειδικευμένα, τα λεγόμενα τσιπ ολοκληρωμένου κυκλώματος ειδικής εφαρμογής (Asic), προσαρμοσμένα για τη συγκεκριμένη εργασία. Ωστόσο, η ζήτηση για τσιπ της Nvidia συνέχισε να αυξάνεται από ένα άλλο κρυπτονόμισμα, το Ethereum, το οποίο κυκλοφόρησε το 2015 και χρησιμοποίησε πιο σύνθετους αλγόριθμους.
Το 2017, το Πεκίνο εξέδωσε ένα σχέδιο δράσης για να γίνει «υπερδύναμη της τεχνητής νοημοσύνης» έως το 2030
Για την Nvidia, το κύμα κρυπτονομισμάτων στην Κίνα ήταν ταυτόχρονα ένα απροσδόκητο όφελος και ένα δίλημμα, σημειώνουν οι Financial Times. Οι πωλήσεις αυξήθηκαν, αλλά η αστάθεια στις τιμές των κρυπτονομισμάτων δημιούργησε χρόνιες προκλήσεις στα αποθέματα. Η Nvidia προσπάθησε να σταματήσει τους miners ζητώντας από τους λιανοπωλητές να δώσουν προτεραιότητα στους gamers, μόνο και μόνο για να αναδυθεί μια ακμάζουσα γκρίζα αγορά.
Στο τεράστιο εμπορικό κέντρο ηλεκτρονικών ειδών Huaqiangbei της Σεντζέν, οι μεταπωλητές τροποποίησαν τις GPU παιχνιδιών για να ενισχύσουν τη μνήμη και τις πουλούσαν σε miners. Αυτές οι δεξιότητες αποδείχθηκαν αργότερα χρήσιμες όταν οι κινεζικές εταιρείες τεχνολογίας ήθελαν να παρακάμψουν τις απαγορεύσεις εξαγωγών των ΗΠΑ.
Τελικά, η κατάρρευση των κρυπτονομισμάτων το 2018, σε συνδυασμό με την κίνηση του Πεκίνου να περιορίσει τα ψηφιακά κρυπτονομίσματα, οδήγησε σε μείωση της ζήτησης από τους miners.
Η Nvidia και η ώρα της AI
Αλλά δεν άργησαν οι εταιρείες τεχνητής νοημοσύνης να καλύψουν το κενό. Το 2017, το Πεκίνο εξέδωσε ένα σχέδιο δράσης για να γίνει «υπερδύναμη της τεχνητής νοημοσύνης» έως το 2030. Ακολούθησε μια πλημμύρα επενδύσεων, επιταχύνοντας την ανάπτυξη των κινεζικών νεοφυών επιχειρήσεων επιτήρησης τεχνητής νοημοσύνης — SenseTime, iFlytek και Megvii — που εμπορευματοποιούν την υπολογιστική όραση σε βιομηχανική κλίμακα. Όλες τους λειτουργούσαν με GPU Nvidia.
Από την έναρξη των δραστηριοτήτων της Nvidia στην Κίνα, υπήρχε έντονη ευαισθησία σχετικά με το επίπεδο εμπειρογνωμοσύνης που έπρεπε να διαθέτει στις τοπικές της δραστηριότητες. Η Nvidia απασχολεί περίπου 4.000 υπαλλήλους στη χώρα, ποσοστό που αντιστοιχεί σε περισσότερο από το 10% του παγκόσμιου αριθμού εργαζομένων της. Σε αυτούς περιλαμβάνονται ομάδες μηχανικών, η πλειονότητα των οποίων κάνει απλές εργασίες, βοηθώντας τους πελάτες να υιοθετήσουν τις τεχνολογίες της.
Ωστόσο, στο παρελθόν, είχε απασχολήσει επίσης έναν μικρό αριθμό μηχανικών GPU που εργάζονταν σε πτυχές του σχεδιασμού front-end chip, ο οποίος καλύπτει τη διάταξη των τρανζίστορ και των κυκλωμάτων. Η ομάδα της Κίνας έχει εργαστεί σε σχέδια που σχετίζονται με την απόδοση των τσιπ και την ενεργειακή απόδοση, με τα βασικά δομικά στοιχεία της GPU να καθορίζονται από την ομάδα των ΗΠΑ, σύμφωνα με πηγές που επικαλούνται οι Financial Times.
Αλλαγή κλίματος στην Ουάσιγκτον
Ενώ η Nvidia ασχολούνταν με την επέκταση των δραστηριοτήτων της στην Κίνα, το κλίμα στην Ουάσιγκτον άλλαξε. Το 2017, εμφανίστηκαν αναφορές για παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων στη βορειοδυτική περιοχή του Σιντζιάνγκ. Η επιτυχία των κινεζικών εταιρειών υπολογιστικής όρασης τράβηξε την προσοχή των υπευθύνων χάραξης πολιτικής. Αυξήθηκαν οι ανησυχίες ότι η αμερικανική τεχνολογία χρησιμοποιούνταν για την καταστολή της μειονοτικής ομάδας των Ουιγούρων.
Οι Αμερικανοί νομοθέτες ανησυχούσαν επίσης ολοένα και περισσότερο ότι οι ΗΠΑ υστερούσαν σε σχέση με την Κίνα στην Τεχνητή Νοημοσύνη, η οποία είχε γίνει η μεγαλύτερη πηγή διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας, νεοφυών επιχειρήσεων και έρευνας για την Τεχνητή Νοημοσύνη.
Το 2015, οι ΗΠΑ έθεσαν σε μαύρη λίστα το Εθνικό Πανεπιστήμιο Τεχνολογίας Άμυνας και τρία κέντρα υπερυπολογιστών, συμπεριλαμβανομένου αυτού στην Τιαντζίν, όπου η Nvidia είχε κάποτε συνεργαστεί με υπερηφάνεια. Το 2019, η κυβέρνηση Τραμπ πρόσθεσε την Huawei στη λίστα, απαγορεύοντας την πώληση ορισμένων αμερικανικών τεχνολογιών, συμπεριλαμβανομένων των τσιπ τεχνητής νοημοσύνης. Την ίδια χρονιά, οι SenseTime, iFlytek και Hikvision μπήκαν επίσης στη μαύρη λίστα.
Οι κινεζικές ομάδες τεχνητής νοημοσύνης δυσκολεύονται να χρησιμοποιήσουν την τρέχουσα γενιά τσιπ Ascend της Huawei για την εκπαίδευση LLM
Αργότερα, όταν έγινε σαφές ότι οι κινεζικές εταιρείες παρέκαμπταν αυτούς τους περιορισμούς αποκτώντας πρόσβαση στα τσιπ της Nvidia μέσω μεσαζόντων, η Ουάσιγκτον επέκτεινε τους ελέγχους ευρύτερα στην Κίνα.
Το 2022, η κυβέρνηση Μπάιντεν επέβαλε απαγόρευση στις πωλήσεις σε ολόκληρη τη χώρα για τα τότε κορυφαία τσιπ τεχνητής νοημοσύνης της Nvidia. Ένα χρόνο αργότερα, επέκτεινε τους περιορισμούς στις λιγότερο ισχυρές εκδόσεις που είχαν προσαρμοστεί ώστε να ευθυγραμμίζονται με τους ελέγχους εξαγωγών των ΗΠΑ. Η Nvidia απάντησε σχεδιάζοντας το τσιπ H20, ειδικά για να συμμορφωθεί με τους νέους κανόνες εξαγωγών — μόνο και μόνο για να το δει να απαγορεύεται φέτος πριν από μια μερική αναστολή.
Τώρα, το Πεκίνο περιορίζει επίσης τις πωλήσεις του στη χώρα. Τον περασμένο μήνα, οι Financial Times ανέφεραν ότι η Κίνα διέταξε τις κορυφαίες τεχνολογικές εταιρείες να σταματήσουν όλες τις αγορές τσιπ τεχνητής νοημοσύνης της Nvidia.
Ο παράγοντας Huawei
Παράλληλα με όλα τα παραπάνω, η Κίνα άρχισε να επενδύει σοβαρά στα δικά της τσιπ τεχνητής νοημοσύνης στα μέσα της δεκαετίας του 2010, καθώς η βιομηχανία επιτήρησης γνώρισε άνθηση.
Οι κορυφαίοι κατασκευαστές τσιπ τεχνητής νοημοσύνης της Κίνας, η Huawei και η Cambricon, επέλεξαν και οι δύο να κατασκευάσουν Asics, τα οποία είναι προσαρμοσμένα για εργασίες υπολογιστικής όρασης – τη μορφή τεχνητής νοημοσύνης που χρησιμοποιείται σε συστήματα επιτήρησης – αντί για GPU. Αυτή η απόφαση, η οποία είχε νόημα εκείνη την εποχή, αργότερα αποδείχθηκε εμπόδιο.
Αρχικά, η Κίνα διέθετε μια περιορισμένη ομάδα ειδικών στην Τεχνητή Νοημοσύνη και οι αμερικανικές εταιρείες παρείχαν ένα ζωτικό εκπαιδευτικό πεδίο. Πολλές από τις ηγετικές προσωπικότητες της κινεζικής βιομηχανίας τσιπ ξεκίνησαν την καριέρα τους στην Nvidia, την AMD ή την Intel. Κορυφαίες τεχνικές προσωπικότητες των Κινέζων κατασκευαστών τσιπ, Moore Threads, Biren και Cambricon, εργάστηκαν προηγουμένως στην Nvidia.
Η Huawei έχει στοχεύσει επιθετικά τους μηχανικούς της Nvidia. «Η Huawei προσφέρει έναν πολύ ανταγωνιστικό μισθό, διπλασιάζοντας τον μισθό των μηχανικών GPU της Nvidia στην Κίνα. Για τους Κινέζους μηχανικούς, η εργασία στην Huawei προσφέρει μεγαλύτερη ευθύνη και δυνατότητες», λέει ένας πρώην μηχανικός της Nvidia. «Αν παραμείνουν στην Nvidia, δεν θα αποτελέσουν ποτέ μέρος της βασικής ομάδας μηχανικών».
Στην περίπτωση των τσιπ τεχνητής νοημοσύνης, η απλή πρόσληψη υπαλλήλων της Nvidia δεν εγγυάται την επιτυχία. «Η Nvidia γνωρίζει ότι είναι σχετικά εύκολο να κατασκευάσει ένα τσιπ τεχνητής νοημοσύνης. Η δυσκολία έγκειται στην κατασκευή του λογισμικού πίσω από αυτό», δηλώνει πρώην μηχανικός της Nvidia, ο οποίος πήγε σε αντίπαλη κινεζική εταιρεία.
Οι κινεζικές ομάδες τεχνητής νοημοσύνης δυσκολεύονται να χρησιμοποιήσουν την τρέχουσα γενιά τσιπ Ascend της Huawei για την εκπαίδευση LLM λόγω λογισμικού και ασταθούς συνδεσιμότητας μεταξύ των τσιπ όταν συνδυάζονται σε ένα μεγάλο υπολογιστικό σύμπλεγμα. Και τα δύο μπορούν να δημιουργήσουν προβλήματα κατά την εκτέλεση απαιτητικών υπολογιστικά προεκπαιδευτικών εκτελέσεων, το βήμα κατά το οποίο το μοντέλο αποκτά ευρεία κατανόηση από ένα τεράστιο και ποικίλο σύνολο δεδομένων κειμένου από το διαδίκτυο και άλλες πηγές.
Σύμφωνα με τον Χουάνγκ, η Huawei είναι ένας «τρομερός ανταγωνιστής» που είναι έτοιμος να εκτοπίσει την Nvidia στην Κίνα κάποια μέρα. Αλλά δεν είναι σαφές πότε θα έρθει αυτή η μέρα. Οι κορυφαίες εταιρείες τεχνητής νοημοσύνης της Κίνας – DeepSeek, Alibaba, Moonshot και άλλες – εξακολουθούν να βασίζονται σε μεγάλο βαθμό στις GPU της Nvidia για προεκπαιδευτικά LLM.
Ενώ πολλές κινεζικές ομάδες στρέφονται ολοένα και περισσότερο σε τοπικές εναλλακτικές λύσεις για εργασίες συμπερασμάτων, όπως η δημιουργία απαντήσεων για chatbots, εξακολουθούν να εξαρτώνται από την Nvidia για την εκπαίδευση των μοντέλων εξαρχής.
Οι κατασκευαστές τσιπ τεχνητής νοημοσύνης της Κίνας έχουν αντιμετωπίσει δύο βασικούς περιορισμούς: περιορισμένη παραγωγική ικανότητα και ένα κατώτερο οικοσύστημα λογισμικού. Και τα δύο σημεία συμφόρησης, ωστόσο, δείχνουν σημάδια άμβλυνσης, καταλήγει η ανάλυση των Financial Times.
