Αυξανόμενες πιέσεις για να επιτρέψει τη χρήση παγωμένων ρωσικών περιουσιακών στοιχείων για ένα «δάνειο αποζημιώσεων» προς την Ουκρανία δέχεται το Βέλγιο.
Περίπου 190 δισεκατομμύρια ευρώ σε ρωσικά κρατικά περιουσιακά στοιχεία που τηρούνται στο Euroclear, το κεντρικό αποθετήριο τίτλων με έδρα τις Βρυξέλλες, ως μέρος των κυρώσεων στη Ρωσία για τον πόλεμο στην Ουκρανίπα.
Ωστόσο, πολλές χώρες, μεταξύ των οποίων οι ΗΠΑ, η Γερμανία και Βέλγιο, δίσταζαν να έχουν πρόσβαση στα κεφάλαια φοβούμενες νομικές και οικονομικές κυρώσεις.
Η θέση της Ευρώπης έχει αλλάξει τις τελευταίες εβδομάδες, ιδιαίτερα αφού η κυβέρνηση Τραμπ κάλεσε τους συμμάχους της G7 να κατάσχουν «ή να χρησιμοποιήσουν με άλλον τρόπο» τα υποκείμενα περιουσιακά στοιχεία της Ρωσίας «για να χρηματοδοτήσουν την άμυνα της Ουκρανίας», σύμφωνα με έγγραφο θέσης των ΗΠΑ που είδαν οι Financial Times.
Ο καγκελάριος Μερτς έγραψε σε πρόσφατο άρθρο γνώμης στους Financial Times ότι 140 δισεκατομμύρια ευρώ από αυτά τα κεφάλαια θα πρέπει να χρησιμοποιηθούν ως δάνειο για τον εξοπλισμό της Ουκρανίας.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έκτοτε έχει παρουσιάσει ένα πλάνο του για το πώς θα μπορούσε να διαμορφωθεί ένα τέτοιο «δάνειο αποζημιώσεων».
Ωστόσο, ο πρωθυπουργός του Βελγίου Μπαρτ Ντε Βέβερ ζήτησε από τις άλλες 26 χώρες της ΕΕ να καλύψουν τους νομικούς και οικονομικούς κινδύνους που σχετίζονται με αυτό το δάνειο και να εγγυηθούν το πλήρες ποσό για να αποφευχθεί η αποπληρωμή του από το Βέλγιο.
Βέλγιο φορολογεί Euroclear
Η στάση του Βελγίου έχει καταδικαστεί από άλλες πρωτεύουσες, ιδίως επειδή τα κέρδη της Euroclear υπόκεινται σε βελγικό εταιρικό φόρο.
«Το Βέλγιο έχει περάσει τρία χρόνια λέγοντας ότι η Euroclear είναι βελγική και το ίδιο ισχύει και για τα οφέλη», δήλωσε ένας ανώτερος διπλωμάτης της ΕΕ που συμμετείχε σε συνομιλίες για το θέμα. «Τώρα, όταν θέλει να μοιραστεί τους κινδύνους, ισχυρίζεται ότι η Euroclear είναι ευρωπαϊκή».
Η υπομονή με τους Βέλγους αξιωματούχους εξαντλείται, δήλωσαν στους FT τρεις διπλωμάτες ενόψει ενός ακόμη γύρου συνομιλιών της ΕΕ την Τετάρτη.
Άλλες πρωτεύουσες υποστηρίζουν ότι η δύσκολη θέση της Ουκρανίας απαιτεί αλληλεγγύη και επισημαίνουν ότι η Πολωνία συμφώνησε να φιλοξενήσει τον κύριο κόμβο εφοδιασμού όπλων προς την Ουκρανία και η Δανία να στείλει μαχητικά αεροσκάφη F-16 στο Κίεβο χωρίς να ζητήσει να επιμεριστούν οι κίνδυνοι.
«Δεν υπάρχει πλέον εύκολος τρόπος», δήλωσε ένας άλλος διπλωμάτης της ΕΕ. «Όλοι πρέπει να κάνουν ό,τι μπορούν».
Η επιτροπή έχει ήδη προσπαθήσει να κατευνάσει ορισμένες από τις ανησυχίες του Βελγίου, προσθέτοντας μια διάταξη για την κάλυψη του δανείου από εθνικές ενδεχόμενες υποχρεώσεις σε περίπτωση που η Ρωσία αρχίσει να καταβάλλει πολεμικές αποζημιώσεις.
«Πιστεύουμε στην πραγματικότητα ότι οι κίνδυνοι εδώ για το Βέλγιο είναι μάλλον περιορισμένοι», δήλωσε στους FT ανώτερος αξιωματούχος της ΕΕ. «Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν υπάρχει καθόλου κίνδυνος και δεν σημαίνει ότι δεν θέλουμε να συμμετάσχουμε σε μια πολύ σοβαρή συζήτηση με το Βέλγιο… Αλλά αυτοί οι κίνδυνοι είναι πιθανώς διαχειρίσιμοι».
Η επιτροπή, υποστηριζόμενη από την πλειοψηφία των πρωτευουσών της ΕΕ, υποστηρίζει ότι το δάνειο είναι δομημένο με τρόπο που δεν ισοδυναμεί με δήμευση περιουσιακών στοιχείων και επισημαίνει ότι οι δικαστικές αποφάσεις εκτός του μπλοκ δεν αναγνωρίζονται από την ΕΕ.
Φόβοι και υπεκφυγές
Ωστόσο, η βελγική κυβέρνηση δήλωσε ότι «το τρέχον σχέδιο που κυκλοφορεί δεν είναι ικανοποιητικό» και ότι οι ενδεχόμενες υποχρεώσεις δεν «αντιμετωπίζουν το ζήτημα της κάλυψης του κινδύνου».
Η ΕΕ στοχεύει να συμφωνήσει για το δάνειο των 140 δισεκατομμυρίων ευρώ έως τον Δεκέμβριο, με τις πρώτες εκταμιεύσεις να έχουν προγραμματιστεί για το δεύτερο τρίμηνο του 2026.
Σύμφωνα με την Euroclear, από το 2022 η βελγική κυβέρνηση έχει εισπράξει 3,6 δισεκατομμύρια ευρώ σε φόρους επί των κερδών που προκύπτουν από περιουσιακά στοιχεία που ανήκουν στην κεντρική τράπεζα της Ρωσίας και σε ρωσικές οντότητες που υπόκεινται σε κυρώσεις της ΕΕ.
Η βελγική κυβέρνηση δήλωσε ότι αυτά τα φορολογικά έσοδα «προορίζονταν εξ ολοκλήρου για την υποστήριξη της Ουκρανίας».
Ωστόσο, δεν έχουν μεταφερθεί όλα τα χρήματα στο Κίεβο. «Κάποιοι λένε πίσω από την πλάτη μου ότι είμαι πολεμοκάπηλος επειδή θέλω να κρατήσω ένα δισεκατομμύριο σε χρήματα από φορολόγηση», δήλωσε ο Ντε Βέβερ την περασμένη εβδομάδα. «Αυτό το λέμε στη γλώσσα μου “ψίχουλα” για το ρίσκο που παίρνουμε».
Η στάση του Ντε Βέβερ είχε ενοχλήσει ορισμένους ομολόγους του στην ΕΕ σε πρόσφατη σύνοδο κορυφής στην Κοπεγχάγη. Επίσης, επεσήμαναν το σχετικά χαμηλό επίπεδο στρατιωτικής υποστήριξης του Βελγίου προς την Ουκρανία, σε σύγκριση με άλλες ευρωπαϊκές χώρες.
Βέλγοι αξιωματούχοι ισχυρίζονται ότι η θέση του Ντε Βέβερ είναι δικαιολογημένη, καθώς υπερασπίζεται το εθνικό του συμφέρον.
Αλλά άλλοι ηγέτες της ΕΕ δήλωσαν ότι η έλλειψη ευελιξίας του άρχισε να αποτυγχάνει.
«Ποια είναι η εναλλακτική λύση;» Η πρωθυπουργός της Δανίας, Μέτε Φρέντερικσεν, δήλωσε στους FT όταν ρωτήθηκε για την αντίθεσή της στο σχέδιο για τα παγωμένα περιουσιακά στοιχεία: «Πρέπει να βρούμε έναν τρόπο χρηματοδότησης και αν δεν το καταφέρουμε, τότε δεν έχω ακούσει για καμία [άλλη] ιδέα».
