Παγκόσμιο σοκ έχουν προκαλέσει οι δασμοί του αμερικανού προέδρου, με τις κυβερνήσεις να προσπαθούν να βρουν μια συμφωνία για να τον κατευνάσουν. Κάποιες τα κατάφεραν: το Ηνωμένο Βασίλειο πέτυχε μια καλή συμφωνία μόλις 10%, η Ευρωπαϊκή Ένωση έμεινε πίσω με 15%.
Η Ελβετία υπέστη τιμωρητικούς δασμούς 39% και μέχρι στιγμής δεν έχει καταφέρει να πείσει τον πρόεδρο των ΗΠΑ να υποχωρήσει. Η Ελβετία δεν είναι στην ΕΕ, επομένως δεν μπορεί να επωφεληθεί από τη συμφωνία που επιτεύχθηκε από τις Βρυξέλλες.
Αλλά η Ελβετία κατατάσσεται συχνά ως η πιο ανταγωνιστική και καινοτόμος οικονομία στον κόσμο. Είναι επίσης ένας από τους μεγαλύτερους επενδυτές στις ΗΠΑ, δημιουργώντας, όπως λένε οι Ελβετοί επιχειρηματίες, 400.000 θέσεις εργασίας. Για αυτό θεωρούν την αμερικανική στρατηγική όχι μόνο εξωφρενική, αλλά και ανεξήγητη.
«Δασμοί 39%: Απλώς σοκαρίστηκα», είπε στο BBC ο Γιαν Ατενσλάντερ, διευθυντής διεθνών σχέσεων της ελβετικής επιχειρηματικής ομοσπονδίας Economiesuisse.
«Αυτό είναι αδικαιολόγητο, δεν μπορείς να εξηγήσεις γιατί είναι τόσο υψηλοί».
Περίπου το 17% των ελβετικών εξαγωγών πηγαίνει στις ΗΠΑ
Από τότε που ανακοινώθηκαν οι δασμοί (οι υψηλότεροι στην Ευρώπη και οι τέταρτοι υψηλότεροι παγκοσμίως) την 1η Αυγούστου, η ελβετική κυβέρνηση προσπαθεί απεγνωσμένα να επαναδιαπραγματευτεί με την Ουάσινγκτον, χωρίς αποτέλεσμα. Ο πρόεδρος των ΗΠΑ, όπως φαίνεται, έχει προχωρήσει σε άλλα θέματα.
Περίπου το 17% όλων των ελβετικών εξαγωγών πηγαίνει στις ΗΠΑ, μια αγορά που η Ελβετία δεν μπορεί να χάσει από τη μια μέρα στην άλλη. Τώρα που οι δασμοί έχουν τεθεί σε ισχύ, η κάποτε ισχυρή ελβετική οικονομία υποφέρει και οι απώλειες θέσεων εργασίας σε βασικούς κλάδους φαίνονται αναπόφευκτες.
Οι πιο επικερδείς εξαγωγές της Ελβετίας προς τις ΗΠΑ είναι τα φαρμακευτικά προϊόντα. Κατά ειρωνικό τρόπο, δεν επηρεάζονται από τους δασμούς 39%, αλλά ενδέχεται να υπόκεινται στον δασμό 100% στα εισαγόμενα φάρμακα που απείλησε πρόσφατα ο Τραμπ. Αυτό θα ήταν ένα ακόμη τεράστιο πλήγμα.
Ένας άλλος μεγάλος εξαγωγικός τομέας προς τις ΗΠΑ είναι η κορυφαία παγκοσμίως βιομηχανία ιατρικής τεχνολογίας της Ελβετίας.
Η πόλη Biel, η ιστορική έδρα της ελβετικής ωρολογοποιίας και τώρα η έδρα εταιρειών ιατρικής τεχνολογίας, καταδεικνύει γιατί μπορεί να μην υπάρχουν νικητές, αλλά μόνο ηττημένοι, από την τιμολογιακή πολιτική της Ουάσιγκτον.
Εκτός από φάρμακα και ιατρικά εργαλεία
Η εταιρεία MPS, παράγει ιατρικά εργαλεία, από αντικαταστάσεις αορτικής βαλβίδας μέχρι τα πιο μικροσκοπικά χειρουργικά τρυπάνια, που χρησιμοποιούνται σε αντικαταστάσεις ισχίου ή γόνατος. Ακριβώς το είδος των πραγμάτων που χρειάζεται μια πλούσια χώρα με γηράσκοντα και ολοένα και πιο υπέρβαρο πληθυσμό – όπως οι ΗΠΑ.
Η διαδικασία παραγωγής είναι τόσο ακριβής, που ακόμη και τα μηχανήματα που χρησιμοποιούνται για την παραγωγή των συσκευών κατασκευάζονται και βαθμονομούνται εγχώρια.
«Εξοπλισμός μέτρησης, εργαλεία φρεζαρίσματος, υγρά κοπής. Γι’ αυτό το ονομάζουμε οικοσύστημα αυτό που έχουμε εδώ στην Ελβετία», εξηγεί ο Διευθύνων Σύμβουλος της MPS, Ζιλ Ρομπέρ.
Το προϊόν για το οποίο ο Ρομπέρ είναι πιο περήφανος είναι ο κινητήρας για την μοναδική ιατρικά καταχωρημένη τεχνητή καρδιά στον κόσμο. Μόνο 120 από αυτές έχουν μεταμοσχευθεί παγκοσμίως.
Τεχνολογία σαν αυτή είναι πολύ διαφορετική από την αυτοκινητοβιομηχανία, όπου, συχνά, κάποια εξαρτήματα σε μια χώρα, και άλλα σε μια άλλη, και όλα συναρμολογούνται σε μια τρίτη.
Γι’ αυτό ο Ρομπέρ δεν είναι πεπεισμένος ότι η στρατηγική του Τραμπ για μεταφορά της παραγωγής στις ΗΠΑ θα μπορούσε να λειτουργήσει.
MPS
Ο Τραμπ έχει δηλώσει ότι οι χώρες που επλήγησαν από δασμούς θα «το καταπιούν». Μπορεί λοιπόν η MPS να απορροφήσει το 39%;
«Δεν έχουμε το περιθώριο να κάνουμε έκπτωση στους πελάτες μας, επειδή τα περιθώρια κέρδους είναι ήδη όσο το δυνατόν χαμηλότερα», λέει ο Ρομπέρ.
Αντίθετα, είπε ο Έντριαν Χαν διευθύνων σύμβουλος της Swiss Medtech, του εμπορικού φορέα που εκπροσωπεί τον κλάδο, «οι ιατρικές συσκευές θα γίνουν πιο ακριβές για τους Αμερικανούς ασθενείς».
Και προσθέτει, πιθανώς και για τους αμερικανούς φορολογούμενους. «Το κόστος για τα νοσοκομεία και τα συστήματα υγειονομικής περίθαλψης στις ΗΠΑ σε πολλές περιπτώσεις χρηματοδοτείται από δημόσια προγράμματα αποζημίωσης, και αυτό σημαίνει ότι οι φορολογούμενοι επωμίζονται το βάρος».
Ίσως ακόμη πιο ανησυχητικό για τους ασθενείς, δεδομένου ότι ορισμένες ιατρικές συσκευές υψηλής ακρίβειας κατασκευάζονται μόνο στην Ελβετία, είναι η πιθανότητα οι ελβετικές εταιρείες να σταματήσουν εντελώς τις εξαγωγές προς τις ΗΠΑ.
Οι Άτελσλάντερ και Χαν συμφωνούν με τη στρατηγική της ελβετικής κυβέρνησης να μην αντιδράσει στους αμερικανικούς δασμούς. Ο Δαβίδ της Ελβετίας, σύμφωνα με τη συλλογιστική, δεν μπορεί ρεαλιστικά να αντιμετωπίσει τον Γολιάθ της Αμερικής.
Αλλά οι Ελβετοί κυνηγούν ενεργά άλλες αγορές. Μια εμπορική συμφωνία με την Ινδία – «την ταχύτερα αναπτυσσόμενη οικονομία στον πλανήτη, 1,4 δισεκατομμύρια πιθανοί καταναλωτές», επισημαίνει ο κ. Atteslander – τέθηκε σε ισχύ την 1η Οκτωβρίου.
Μόλις ολοκληρώθηκε μια συμφωνία με το νοτιοαμερικανικό εμπορικό μπλοκ Mercosur, η μακροχρόνια εμπορική συμφωνία της Ελβετίας με την Κίνα αναβαθμίζεται και το ελεύθερο εμπόριο με την ΕΕ, την αγορά για το 50% όλων των ελβετικών εξαγωγών, παραμένει άθικτο.
Έτσι, παρόλο που οι αμερικανικοί δασμοί ήδη βλάπτουν την ελβετική οικονομία, και ορισμένοι εξακολουθούν να ελπίζουν ότι ο Τραμπ μπορεί να αλλάξει γνώμη, υπάρχει επίσης μια ήσυχη πεποίθηση ότι η Ελβετία, αν χρειαστεί, θα αντέξει αυτή την καταιγίδα.
Η μεγαλύτερη μακροπρόθεσμη ζημιά μπορεί να είναι στις παραδοσιακά καλές επιχειρηματικές σχέσεις μεταξύ των δύο χωρών. Στην Ελβετία, υπάρχει ένα πραγματικό αίσθημα πόνου. Οι ΗΠΑ δεν ήταν απλώς μια σημαντική αγορά: οι Ελβετοί αγαπούσαν να κάνουν επιχειρήσεις εκεί.
