Λίγες ημέρες πριν από την υιοθέτηση του νέου πλαισίου «Net-Zero» από τον Διεθνή Ναυτιλιακό Οργανισμό (IMO), η πρόεδρος της Ένωσης Ελλήνων Εφοπλιστών (ΕΕΕ) Μελίνα Τραυλού επανέρχεται, και με δηλώσεις της στη Lloyd’s List επισημαίνει τα προβληματικά στοιχεία του νέου πλαισίου «πράσινης μετάβασης» της ναυτιλίας, ζητώντας αλλαγές, υπογραμμίζοντας ιδιαίτερα την άδικη μεταχείριση του υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG) ως καυσίμου μετάβασης.
Η κα. Τραυλού ήταν από τις πρώτες, αν όχι η πρώτη, ηγέτιδα μεγάλης ναυτιλιακής ένωσης που κατήγγειλε τα «προβληματικά στοιχεία» του πλαισίου. Στους μήνες που ακολούθησαν, καθώς οι αριθμοί αναλύονταν και οι βαθύτερες επιπτώσεις του προτεινόμενου πλαισίου έγιναν πιο σαφείς, τα μειονεκτήματα αναδείχθηκαν ακόμη περισσότερο, αναφέρει η Lloyd’s List.
«Την τελευταία δεκαετία, ο κλάδος προσπαθούσε μαζί με τον IMO να βρει μια βιώσιμη λύση για όλα τα τμήματα της ναυτιλίας», δήλωσε η κα. Τραυλού.
«Αυτό δεν ήταν καθόλου εύκολο, επειδή τα διάφορα τμήματα της ναυτιλίας έχουν διαφορετικά χαρακτηριστικά και ό,τι ταιριάζει στο ένα δεν ταιριάζει απαραίτητα στο άλλο. Ωστόσο, ο κλάδος κατάφερε να καταλήξει σε μια πολύ πρακτική και βιώσιμη πρόταση συναίνεσης».
Η «πρακτική και απλή πρόταση»
Σύμφωνα με αυτή την «πρακτική και απλή πρόταση», οι πλοιοκτήτες γνώριζαν ότι «αν έκαιγες περισσότερο και εξέπεμπες περισσότερο, πλήρωνες περισσότερο, ενώ αν κατανάλωνες καύσιμα με χαμηλότερο αποτύπωμα άνθρακα, πλήρωνες λιγότερο».
Ωστόσο, «κυριολεκτικά μέσα σε μία και μόνο συνεδρίαση, ξαφνικά είχαμε κάτι εντελώς διαφορετικό — κάτι που δεν είναι κατάλληλο για τον σκοπό του, δεν είναι πρακτικό και πιθανώς δεν είναι εφαρμόσιμο, δεδομένου ότι τα συμβατά καύσιμα δεν είναι και δεν θα είναι διαθέσιμα στο άμεσο μέλλον».
«Αυτό οδήγησε σε έναν συμβιβασμό της τελευταίας στιγμής που μας εξέπληξε όλους, και όλοι πρέπει να παραδεχτούμε ότι απαιτούνται πολλές βελτιώσεις για να γίνει βιώσιμο».
Η πρόεδρος της ΕΕΕ πρόσθεσε: «Ως κλάδος, η εμπειρία και οι γνώσεις μας έχουν σε μεγάλο βαθμό αγνοηθεί και φαίνεται ξεκάθαρα ότι η πολιτική είχε πολύ μεγαλύτερη επιρροή».
Καθοριστική στιγμή για τον ΙΜΟ
«Για να είμαι σαφής, η ΕΕΕ υπήρξε πάντα ένθερμος υποστηρικτής του IMO. Εξακολουθούμε να στηρίζουμε σθεναρά τη διεθνή ρύθμιση. Η ναυτιλία είναι παγκόσμιος κλάδος και μπορεί να λειτουργήσει μόνο με παγκόσμιες λύσεις».
«Ο κίνδυνος κατακερματισμένης παγκόσμιας εφαρμογής και ο κίνδυνος κανονιστικής αλληλεπικάλυψης και διπλών πληρωμών για τις ίδιες εκπομπές παραμένουν πολύ υψηλοί. Δεν έχουμε ακόμη διαβεβαιώσεις», είπε
Η κα. Τραυλού θεωρεί ότι η ψηφοφορία για το πλαίσιο απανθρακοποίησης και ό,τι ακολουθήσει θα αποτελέσει καθοριστική στιγμή για τον οργανισμό.
«Φυσικά, αυτό αφορά και την αξιοπιστία του IMO», δήλωσε. «Αυτό καθιστά ακόμη πιο σημαντικό να εμπιστευτούμε τον IMO σε αυτή την κρίσιμη στιγμή, αλλά ο IMO πρέπει επίσης να δείξει πολύ μεγαλύτερη κατανόηση για τον κλάδο που ρυθμίζει».
Υπάρχει ευρεία απογοήτευση μεταξύ των πλοιοκτητών για το γεγονός ότι το γνήσιο ενδιαφέρον του κλάδου για την απανθρακοποίηση έχει επισκιαστεί από την ενεργειακή πολιτική — με τις χώρες παραγωγής πετρελαίου και φυσικού αερίου από τη μία πλευρά και τις φιλόδοξες χώρες παραγωγής βιοκαυσίμων από την άλλη. Ωστόσο, η πρόεδρος της ΕΕΕ αποφεύγει να σχολιάσει πολιτικά ζητήματα.
«Δεν μπορούμε να αλλάξουμε το παρελθόν, ό,τι έγινε, έγινε», είπε. «Το ζητούμενο είναι να βρούμε έναν τρόπο να προχωρήσουμε με τον καλύτερο δυνατό τρόπο για τον κλάδο και το περιβάλλον.
Η ένσταση
Η απανθρακοποίηση της ναυτιλίας θα εξαρτηθεί από φορείς εκτός του κλάδου, τους οποίους ο IMO δεν ρυθμίζει. Η δραστηριότητά μας δεν πρέπει να εξαρτάται από την παραγωγή ή την εμπορία καυσίμων. Είμαστε πλοιοκτήτες και διαχειριστές· αυτό δεν είναι το αντικείμενό μας».
Η ένσταση ότι η ναυτιλία καλείται να αναλάβει ευθύνη δυσανάλογη προς το μερίδιό της στις παγκόσμιες εκπομπές προκύπτει από πολλές ελλείψεις του προτεινόμενου κανονισμού, σημείωσε η Τραυλού.
«Ένα από τα σημαντικότερα ζητήματα είναι ότι, εκτός από το γεγονός πως οι τροχιές έντασης καυσίμων σε αέρια του θερμοκηπίου (GFI) είναι μη ρεαλιστικές, οι εκπομπές υπολογίζονται βάσει του μοντέλου “well-to-wake”, με αποτέλεσμα να τιμωρούμαστε από τη στιγμή της παραγωγής του καυσίμου. Θα πρέπει να είμαστε υπεύθυνοι μόνο από τη στιγμή που το καύσιμο βρίσκεται στις δεξαμενές του πλοίου και για ό,τι εκπέμπουμε στην ατμόσφαιρα».
Οι κίνδυνοι
Άλλες μορφές διπλής καταμέτρησης ή υπερβολικών πληρωμών αποτελούν επίσης σημαντική ανησυχία για την ΕΕΕ, είπε, ξεκινώντας από την ανάγκη να αποσυρθούν όλες οι εθνικές και περιφερειακές νομοθεσίες που αφορούν τις εκπομπές της ναυτιλίας, εφόσον υιοθετηθεί το πλαίσιο.
«Ο κίνδυνος κατακερματισμένης παγκόσμιας εφαρμογής και ο κίνδυνος κανονιστικής αλληλεπικάλυψης και διπλών πληρωμών για τις ίδιες εκπομπές παραμένουν πολύ υψηλοί. Δεν έχουμε ακόμη διαβεβαιώσεις», είπε.
Η ΕΕΕ χαιρετίζει επίσης μια πρόταση που υποβλήθηκε από ομάδα κρατών για τη δημιουργία νέας υποεπιτροπής, η οποία θα αναπτύξει τις κατευθυντήριες γραμμές εφαρμογής μετά την έγκριση του πλαισίου
«Λόγω της έλλειψης εναλλακτικών πράσινων καυσίμων, οι κυρώσεις είναι στην πράξη απλώς ένας φόρος, χωρίς άμεσα περιβαλλοντικά οφέλη. Ταυτόχρονα, η εφαρμογή του Πλαισίου Net-Zero θα είναι εξαιρετικά δαπανηρή και γραφειοκρατική, και το βάρος θα πέσει κυρίως στις μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις».
Σύμφωνα με την Τραυλού, το πλαίσιο «αδικεί αδικαιολόγητα αποδεδειγμένα, ασφαλή και άμεσα διαθέσιμα μεταβατικά καύσιμα, όπως το υγροποιημένο φυσικό αέριο (LNG), τα οποία προσφέρουν άμεση μείωση των εκπομπών. Τουλάχιστον, καλούμε τις κυβερνήσεις των κρατών-μελών του IMO να εξετάσουν μια ρεαλιστική αναθεώρηση του κανονιστικού πλαισίου μετά την έναρξη ισχύος του».
Οι επενδύσεις και η προνοητικότητα του κλάδου
«Ο κλάδος μας έχει επιδείξει μοναδική προνοητικότητα. Μόνο μέσω επενδύσεων και νέων τεχνολογιών, το μερίδιο της διεθνούς ναυτιλίας στις παγκόσμιες εκπομπές παραμένει σταθερό και χαμηλό, στο 1,6%, ενώ το θαλάσσιο εμπόριο από το 2008 έχει αυξηθεί κατά 62%».
«Τι γίνεται όμως με τον υπάρχοντα στόλο, που σήμερα περιλαμβάνει 69.000 ποντοπόρα πλοία; Για αυτά χρειαζόμαστε κατάλληλα ρυθμισμένα βιοκαύσιμα και τεχνολογίες δέσμευσης άνθρακα, που είναι σήμερα οι μόνες διαθέσιμες επιλογές. Χρειάζονται σαφώς καθορισμένα συστήματα ανταμοιβών και κινήτρων για την επιβράβευση των πρωτοπόρων που χρησιμοποιούν νέα καύσιμα και τεχνολογίες».
Η ΕΕΕ χαιρετίζει επίσης μια πρόταση που υποβλήθηκε από ομάδα κρατών για τη δημιουργία νέας υποεπιτροπής, η οποία θα αναπτύξει τις κατευθυντήριες γραμμές εφαρμογής μετά την έγκριση του πλαισίου.
«Ελπίζουμε ότι αυτή η υποεπιτροπή θα αξιοποιήσει όλη την εμπειρία και τις ανεκτίμητες τεχνικές γνώσεις που είναι απολύτως απαραίτητες για την ανάπτυξη της διαδικασίας εφαρμογής», δήλωσε η Τραυλού.
«Αυτή είναι η τελευταία ευκαιρία να διορθώσουμε κάποια σημεία του σχεδίου. Ως κλάδος, έχουμε πολλά να προσφέρουμε σε επίπεδο τεχνογνωσίας και κατανόησης των προκλήσεων — και πρέπει να μας ακούσουν».
Η ΕΕΕ, που αποτελεί τη μεγαλύτερη εθνική ένωση πλοιοκτητών στον κόσμο, δεν είναι η μόνη οργάνωση που υποστηρίζει την υιοθέτηση του πλαισίου του IMO. Πολλοί άλλοι διεθνείς φορείς έχουν ταχθεί υπέρ τα τελευταία εικοσιτετράωρα. Ωστόσο, η ΕΕΕ πιστεύει ότι δεν πρέπει να υποτιμώνται οι ελλείψεις της συμβιβαστικής συμφωνίας.
«Η ελληνική ναυτιλιακή κοινότητα έχει μια διαχρονική δέσμευση για την απανθρακοποίηση σε παγκόσμιο επίπεδο. Σε περιόδους προκλήσεων και αλλαγών, είναι η ενότητά μας — το κοινό μας όραμα — που μας έχει οδηγήσει μπροστά», τονίζει η Τραυλού.
«Ωστόσο, αυτή τη στιγμή, δεν μπορώ παρά να νιώθω βαθιά ανησυχία και αμηχανία για το αν οι στόχοι μείωσης των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου για την απανθρακοποίηση έως το 2050 και η πορεία που έχει επιλεγεί για την επίτευξή τους είναι πραγματικά βιώσιμες.
Ολόκληρος ο ναυτιλιακός κλάδος αισθάνεται την ίδια αυξανόμενη αγωνία και αμφιβολία», δήλωσε. «Πιστεύω ότι αυτό θα πρέπει να απασχολεί και τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής, ακόμη και σε αυτό το προχωρημένο στάδιο».
