Βραχυχρόνιες μισθώσεις: Ερχονται κανόνες από την ΕΕ για την αντιμετώπιση της στεγαστικής κρίσης

Κανόνες για την αντιμετώπιση του «τεράστιου προβλήματος» των βραχυπρόθεσμων μισθώσεων μέσω πλατφορμών, όπως η Airbnb και η Booking.com, καταρτίζει η Κομισιόν, στην προσπάθεια της συνολικής αντιμετώπισης της έλλειψης προσιτής στέγης στην ΕΕ.

Την ανακοίνωση έκανε ο Dan Jørgensen, ο πρώτος επίτροπος Στέγασης που διόρισε η Κομισιόν, γεγονός ενδεικτικό της μεγάλης έκτασης που έχει πάρει το πρόβλημα στην ΕΕ, σε συνέντευξη Τύπου που παραχώρησε.

Οι βραχυπρόθεσμες κατοικίες, που ενοικιάζονται μέσω Airbnb και άλλων ιστοσελίδων, έχουν γνωρίσει άνθηση σε όλες τις ευρωπαϊκές πόλεις τα τελευταία χρόνια και έχουν γίνει αιτία για δυσθεώρητες αυξήσεις στα ενοίκια, αναγκαστική απομάκρυνση ντόπιων από τα ιστορικά κέντρα και μετατροπή των οικιστικών συνοικιών σε τουριστικές ζώνες.

«Ευθύνη των Βρυξελλών»

Κάνοντας λόγο για «κοινωνική κρίση, ο αρμόδιος επίτροπος δήλωσε ότι ήρθε η ώρα οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής των Βρυξελλών να λάβουν σοβαρά υπόψη τη στέγαση, σε διαφορετική περίπτωση δίνουν τροφή στους αντιευρωπαϊκούς λαϊκιστές, οι οποίοι, όπως είπε, δεν έχουν τις απαντήσεις για την έλλειψη προσιτών κατοικιών.

«Αν εμείς, ως υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής, δεν λάβουμε σοβαρά υπόψη αυτό το πρόβλημα και δεν αναγνωρίσουμε ότι πρόκειται για κοινωνικό πρόβλημα που χρειάζεται δράση, τότε οι αντιευρωπαϊκοί λαϊκιστές θα κερδίσουν», είπε χαρακτηριστικά, προσθέτοντας ότι οι Βρυξέλλες μέχρι στιγμής «δεν έχουν καταφέρει να ανταποκριθούν» σε ορισμένα από τα βασικά στοιχεία της στεγαστικής κρίσης.

Ο Jørgensen, Δανός Σοσιαλδημοκράτης, έχει αναλάβει την εκπόνηση του πρώτου σχεδίου προσιτής στέγασης της ΕΕ, το οποίο αναμένεται να δημοσιοποιηθεί τον Δεκέμβριο. Σύμφωνα με τον ίδιο, η δημοσίευση είχε επισπευσθεί από το 2026, επικαλούμενος τον επείγοντα χαρακτήρα της «κοινωνικής κρίσης».

Οι Βρυξέλλες παραδοσιακά απέχουν από την πολιτική στέγασης, αλλά ο Jørgensen επέμεινε ότι είναι θέμα το οποίο αφορά την ΕΕ: «Το επερχόμενο σχέδιο στέγασης θα καλύψει τομείς όπου είναι πράγματι πολύ σαφές ότι [η στέγαση] αποτελεί ευρωπαϊκή αρμοδιότητα την οποία δεν έχουμε φέρει εις πέρας μέχρι στιγμής. Ένας από αυτούς τους τομείς είναι οι βραχυπρόθεσμες μισθώσεις, όπου χρειαζόμαστε περισσότερους ευρωπαϊκούς κανόνες», είπε.

Εκτόξευση τιμών στα ακίνητα

Οι ανησυχίες σχετικά με τις βραχυπρόθεσμες μισθώσεις έχουν προκύψει στο πλαίσιο μιας γενικής αύξησης των ενοικίων και των στεγαστικών δανείων.

Μεταξύ 2010 και 2023, οι τιμές των κατοικιών στην ΕΕ αυξήθηκαν κατά 48% και τα ενοίκια κατά 22% σε μια εποχή που ο πληθωρισμός αυξήθηκε κατά 36%, σύμφωνα με τα στοιχεία της Eurostat, που επικαλείται ο Guardian.

Ενδεικτικά, κατά την ίδια περίοδο, τα ενοίκια στην Εσθονία αυξήθηκαν κατά 211%, στη Λιθουανία κατά 169% και στην Ιρλανδία κατά 98%.

Μέχρι το 2023, σχεδόν το 9% του πληθυσμού της ΕΕ δαπάνησε το 40% ή περισσότερο του διαθέσιμου εισοδήματός του για κατοικίες, συμπεριλαμβανομένου του 29% του πληθυσμού στην Ελλάδα, του 15% στη Δανία και του 13% στη Γερμανία.

Τι εξετάζει η επιτροπή

Ο Jørgensen, δήλωσε ότι το σχέδιο προσιτής στέγασης της ΕΕ θα αντιμετωπίσει την «χρηματιστηριοποίηση» της στέγασης, επειδή «είναι σαφές ότι όταν η στέγαση γίνεται εμπόρευμα, κάτι που χρησιμοποιείται για κερδοσκοπία χωρίς να χρειάζεται να λαμβάνεται υπόψη η υπόλοιπη κοινωνία, τότε φυσικά αυτό ενδεχομένως προκαλεί προβλήματα». Αρνήθηκε να συζητήσει λεπτομέρειες πολιτικής, αλλά είπε ότι η επιτροπή μελετά πώς τα κράτη μέλη έχουν επιδιώξει να εξαλείψουν ή να μειώσουν αυτό το πρόβλημα, όπως οι απαιτήσεις για τους κατασκευαστές να συμπεριλάβουν στα σχέδιά τους ένα ποσοστό προσιτών κατοικιών.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, σύμφωνα με τον ίδιο, εξετάζει επίσης πώς να προστατεύσει καλύτερα τα δικαιώματα των ενοικιαστών, καθώς και να χαλαρώσει τους κανόνες για τις κρατικές ενισχύσεις, ώστε να διευκολυνθούν οι κυβερνήσεις να επιδοτούν ή να παρέχουν φορολογικές ελαφρύνσεις σε εταιρείες στέγασης.

Οι ηγέτες της ΕΕ πρόκειται να συζητήσουν τη στέγαση στη σύνοδο κορυφής την επόμενη εβδομάδα, όπου θα εκθέσουν τις απόψεις τους για την επερχόμενη στρατηγική.

Οι διπλωμάτες έχουν καλωσορίσει επιφυλακτικά τις συνομιλίες, αλλά τόνισαν ότι οποιαδήποτε ευρωπαϊκή οπτική γωνία πρέπει να λάβει υπόψη τις διακυμάνσεις στις αγορές κατοικίας στα 27 κράτη μέλη.