Τέχνη: Γιατί η Art Basel εγκαταλείπει τον τίτλο VIP

Η Art Basel, η οποία προσελκύει δισεκατομμυριούχους συλλέκτες στις εκθέσεις της από το Μαϊάμι Μπιτς μέχρι το Χονγκ Κονγκ, «καταργεί τον όρο «VIP»» επειδή έχει γίνει «λίγο κενός», σύμφωνα με τον επικεφαλής της ελβετικής ομάδας.

Η VIP ιδιότητα σε μεγάλες εκθέσεις τέχνης μπορεί να προσφέρει προνόμια όπως πρώιμη είσοδο, ιδιωτικές επισκέψεις σε εκθέσεις και υπηρεσία λιμουζίνας, καθώς και πρόσβαση σε έναν σύμβουλο για να βοηθήσει τους συλλέκτες να πλοηγηθούν σε ό,τι προσφέρεται.

Ωστόσο, ο Νόα Χόροβιτς, διευθύνων σύμβουλος της Art Basel, δήλωσε στους Financial Times ότι ο όρος έχει «χάσει τη βαρύτητα και την ιδιαιτερότητά του» και έχει αποσπάσει την προσοχή από το βασικό κοινό της έκθεσης, που αποτελείται από μεμονωμένους συλλέκτες και συλλέκτες μουσείων, καθώς φαίνεται να προσελκύει μια νέα γενιά αγοραστών. Κάποιοι άνθρωποι θα μπορούσαν να το βρουν «απωθητικό», πρόσθεσε.

Η Art Basel μετονόμασε αντ’ αυτού το τμήμα VIP της επιχείρησής της σε τμήμα «συλλεκτικών και θεσμικών σχέσεων», με επικεφαλής τη νεοπροσληφθείσα Κάρλι Μέρφι, η οποία στρατολογήθηκε από τον οίκο δημοπρασιών Christie’s.

Άλλοι θέλουν τον όρο

Η Μπρουκ Κάντερ, επικεφαλής σχέσεων VIP για την Αμερική στον αντίπαλο όμιλο Frieze, του οποίου οι εκθέσεις στο Λονδίνο ξεκινούν την Τετάρτη, δήλωσε ότι δεν είχε συζητήσει αλλαγή του ονόματος του τμήματός της.

Η Κάντερ είπε στους FT ότι θα μπορούσε να υπάρξει ένα «ερώτημα» σχετικά με τη λέξη, αλλά πρόσθεσε: «Ίσως ο όρος VIP σημαίνει απλώς κάτι διαφορετικό για τον καθένα μας».

Η Κρίσταλ Σαντέ, εκτελεστική διευθύντρια εκθέσεων της Frieze, δήλωσε στους FT ότι το VIP ήταν κάτι περισσότερο από «ειδική πρόσβαση», αντανακλώντας «μια ευρεία κοινότητα συλλεκτών, χορηγών, καλλιτεχνών, πολιτιστικών ηγετών και ονομάτων υψηλού προφίλ» που υποστηρίζουν τον κόσμο της τέχνης, και είχε επίσης μια «κοινωνική διάσταση».

Η Κομάλ Σαχ, συλλέκτρια της οποίας το ίδρυμα προωθεί γυναίκες καλλιτέχνιδες, δήλωσε ότι ανεξάρτητα από τον όρο που χρησιμοποιείται, το καθεστώς VIP σήμαινε ότι οι εκθέσεις «υποστήριζαν αυτό που κάνουμε» ως ίδρυμα, όπως η διοργάνωση εκδηλώσεων όταν κυκλοφορούσε ένα βιβλίο. Πρόσθεσε ότι η έγκαιρη πρόσβαση στις εκθέσεις που παρέχεται σε VIPs σήμαινε ότι δεν «συνωστιζόταν να δει την τέχνη ή να κάνει μια συζήτηση».

Η αγορά τέχνης, η οποία βρίσκεται σε πολυετή ύφεση, αγωνίζεται να βρει πώς να προσελκύσει νεότερους πλούσιους ανθρώπους που μπορεί να ενδιαφέρονται λιγότερο για τις καλές τέχνες από τη γενιά των γονιών τους.

Για αυτούς τους νεότερους ανθρώπους, είπε ο Χόροβιτς, «η συλλογή έργων τέχνης είναι λιγότερο κάτι που γίνεται μεμονωμένα και περισσότερο μέρος μιας ολιστικής εμπειρίας τρόπου ζωής», προσθέτοντας ότι η ομάδα ήθελε να δει φίλους, να αλληλεπιδράσει με μάρκες πολυτελείας και να δικτυωθεί με επιχειρήσεις όταν παρακολουθεί εκθέσεις.

«Το κοινό μας έρχεται στην Art Basel όχι μόνο για στοιχεία συλλογής και γνωριμίας, αλλά και για πολυτέλεια και lifestyle», είπε.

Ύφεση στην αγορά τέχνης

Οι οίκοι δημοπρασιών αυξάνουν τις πωλήσεις τους σε είδη πολυτελείας, όπως παπούτσια, τσάντες, κρασί, αυτοκίνητα και κοσμήματα, βλέποντάς τα ως σημεία εκκίνησης από τα οποία μπορούν να ενθαρρύνουν τους νέους αγοραστές να προχωρήσουν σε έργα τέχνης μεγαλύτερης αξίας.

Οι πωλήσεις ειδών πολυτελείας αυξήθηκαν κατά 29% στα 468 εκατομμύρια δολάρια στον οίκο Christie’s το πρώτο εξάμηνο του 2025, ενώ η τέχνη του 20ού και 21ου αιώνα απέφερε 1,29 δισεκατομμύρια δολάρια, σημειώνοντας πτώση 2%.

Τα VIP τμήματα των εκθέσεων εξακολουθούν να προσφέρουν πρόσβαση σε μουσειακές εκθέσεις και ιδιωτικές συλλογές στις πόλεις όπου λαμβάνουν χώρα οι εκδηλώσεις τους, καθώς και σε πάρτι και δεξιώσεις. Η Frieze διοργανώνει ένα κοκτέιλ πάρτι στο Claridge’s κυρίως για Αμερικανούς συλλέκτες στο Λονδίνο για τις δύο εκθέσεις της.

Οι κύριες εκθέσεις τέχνης της Frieze πραγματοποιούνται στο Λονδίνο, τη Σεούλ, τη Νέα Υόρκη και το Λος Άντζελες, ενώ η Art Basel βρίσκεται στη Βασιλεία, το Μαϊάμι Μπιτς, το Χονγκ Κονγκ και το Παρίσι, η οποία ξεκινά την επόμενη εβδομάδα. Η Art Basel εγκαινιάζει μια νέα έκθεση στη Ντόχα τον Φεβρουάριο, ενώ η Frieze μετονομάζει την Abu Dhabi Art σε Frieze Abu Dhabi τον Νοέμβριο του 2026.

Η παγκόσμια αγορά καλών τεχνών υποφέρει από τη μειωμένη ζήτηση από τους Ασιάτες πλειοδότες με υψηλές δαπάνες και την αναταραχή στις ΗΠΑ. Οι πωλήσεις μειώθηκαν κατά 12% στα 57,5 ​​δισεκατομμύρια δολάρια το 2024, σύμφωνα με έκθεση της Art Basel και της UBS, με μείωση 39% στις δημοπρασίες που έφεραν πωλήσεις άνω των 10 εκατομμυρίων δολαρίων.