«Περισσότερα από τρία χρόνια μετά την πιο σοβαρή ενεργειακή κρίση στη σύγχρονη ιστορία, οι Ευρωπαίοι πολίτες και οι επιχειρήσεις εξακολουθούν να υποφέρουν από μη βιώσιμα υψηλές τιμές ενέργειας και βαθιά αβεβαιότητα σχετικά με το κόστος παραγωγής. Παρά το εύρος και τη διάρκεια αυτής της κρίσης, οι ουσιαστικές ενέργειες για την αντιμετώπιση αυτών των διαρθρωτικών προκλήσεων παραμένουν ανεπαρκείς». Αυτό αναφέρει μεταξύ άλλων σε επιστολή της προς τους 27 ηγέτες της ΕΕ, η Eurometaux, κρούοντας τον κώδωνα του κινδύνου για τη βιωσιμότητα της βιομηχανίας.
«Οι συνέπειες είναι σοβαρές: η βιομηχανική βάση της Ευρώπης διαβρώνεται σε μια περίοδο που ο παγκόσμιος ανταγωνισμός εντείνεται», τονίζουν χαρακτηριστικά στην επιστολή τους.
Σύμφωνα με την Eurometaux, τον φορέα που εκπροσωπεί τον κλάδο μη σιδηρούχων μετάλλων της ΕΕ (πρόεδρος του ΔΣ της οποίας είναι ο επικεφαλής της Metlen, Ευάγγελος Μυτιληναίος) η ευρωπαϊκή βιομηχανία είναι απαραίτητη για την οικονομική ανθεκτικότητα της Ευρώπης, την ενεργειακή και ψηφιακή μετάβαση και την ασφάλειά της. «Τα υλικά μας στηρίζουν τις τεχνολογίες ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, τις αμυντικές δυνατότητες και τις ψηφιακές υποδομές. Ωστόσο, αντί να επεκτείνει τη μεταλλευτική, τη διυλιστική, τη χυτηριακή και την ανακυκλωτική ικανότητα, η Ευρώπη τη χάνει. Από το 2020, είκοσι εγκαταστάσεις αλουμινίου, πυριτίου και ψευδαργύρου αναγκάστηκαν να κλείσουν», υπογραμμίζουν.
Η βαριά βιομηχανία της εκφράζει την έντονη ανησυχία της ότι εκτός από τις απώλειες θέσεων εργασίας και επενδύσεων, το κλείσιμο των εργοστασίων στην ΕΕ οδηγεί σε υψηλότερες παγκόσμιες εκπομπές
Απώλειες θέσεων εργασίας
Η βαριά βιομηχανία της εκφράζει την έντονη ανησυχία της ότι εκτός από τις απώλειες θέσεων εργασίας και επενδύσεων, το κλείσιμο των εργοστασίων στην ΕΕ οδηγεί σε υψηλότερες παγκόσμιες εκπομπές, καθώς η παραγωγή μετάλλων χαμηλών εκπομπών της Ευρώπης αντικαθίσταται από εισαγωγές με πολύ υψηλότερο αποτύπωμα άνθρακα. Αυτή η πορεία είναι θεμελιωδώς αντίθετη με τις κλιματικές φιλοδοξίες της ΕΕ και την στρατηγική αυτονομία που περιγράφεται στην Έκθεση Draghi και υπονομεύει σοβαρά την ικανότητα της Ευρώπης να παραμείνει κυρίαρχη σε κρίσιμους τομείς.
Επίσης, επηρεάζει αρνητικά την επίτευξη των στόχων του Νόμου για τις Κρίσιμες Πρώτες Ύλες (Critical Raw Materials Act): την ανάπτυξη 10 νέων ορυχείων για μη σιδηρούχα μέταλλα, 15 νέων εγκαταστάσεων επεξεργασίας και 15 νέων εγκαταστάσεων ανακύκλωσης.
Βιώσιμη πορεία
Υπογραμμίζουν δε, ότι η μόνη βιώσιμη πορεία για την αποκατάσταση της ανταγωνιστικότητας είναι η διασφάλιση παγκοσμίως ανταγωνιστικού κόστους παραγωγής, ξεκινώντας με ασφαλή και οικονομικά προσιτή πρόσβαση σε ανανεώσιμη και χαμηλών εκπομπών ενέργεια.
Ως εκ τούτου καλούν το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο και τα Κράτη Μέλη να δεσμευθούν επειγόντως στις παρακάτω ενέργειες, που είναι ουσιώδεις για την οικονομική ασφάλεια της Ευρώπης, ιδιαίτερα εν μέσω συζητήσεων για το πλαίσιο του 2040:
- Να αντιμετωπίσουν άμεσα το υψηλό κόστος ενέργειας για τις Ενεργοβόρες Βιομηχανίες (EIIs), συμπεριλαμβανομένης της εξέτασης της πρότασης της Eurometaux για έναν «μηχανισμό απορρόφησης ενεργειακών κραδασμών» (price shock absorber)*.
- Να διασφαλιστεί επαρκής χρηματοδότηση για την αντιστάθμιση των έμμεσων δαπανών άνθρακα ώστε να παρέχεται επαρκής προστασία από διαρροή άνθρακα, χωρίς να επηρεάζεται από την προσθήκη νέων τομέων· να παραταθεί η αντιστάθμιση κόστους πέραν του 2030· για τον τομέα του αλουμινίου και των σιδηροκραμάτων (CBAM sectors) – να διατηρηθούν οι έμμεσες εκπομπές εκτός του πεδίου του CBAM.
- Να διευκολυνθεί η πρόσβαση σε ανταγωνιστική ηλεκτρική ενέργεια μέσω στοχευμένης υποστήριξης, συμπεριλαμβανομένης της κάλυψης του κόστους προφίλ για ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, των εγγυητικών σχημάτων για Συμβάσεις Αγοράς Ενέργειας (PPAs) και της κατανομής σημαντικού μεριδίου της παραγωγής από Συμβάσεις Διαφοράς (CfD) σε PPAs με ενεργοβόρες βιομηχανίες – όπως προτείνεται στην Έκθεση Draghi.
- Να διασφαλιστεί ότι ο CBAM (Μηχανισμός Συνοριακής Προσαρμογής Άνθρακα) θα αποτελέσει ένα αποτελεσματικό και προβλέψιμο σύστημα προστασίας από διαρροή άνθρακα, ενσωματώνοντας διατάξεις για τις εξαγωγές, ισχυρά μέτρα κατά της καταστρατήγησης και το κλείσιμο όλων των υπαρχόντων κενών.
- Να καταστεί το Σύστημα Εμπορίας Εκπομπών της ΕΕ (EU ETS) εργαλείο τόσο αποανθρακοποίησης όσο και οικονομικής ανθεκτικότητας, με μεγαλύτερη ευελιξία συμμόρφωσης· να αποφεύγονται υπερβολικά άμεσα και έμμεσα κόστη άνθρακα που οδηγούν σε διαρροή άνθρακα.
- Να μειωθούν τα ρυθμιστικά και αγοραία κόστη για τις εγκαταστάσεις μη σιδηρούχων μετάλλων, μέσω περικοπής των χρεώσεων δικτύου, του κόστους ευελιξίας, των φόρων, των επιβαρύνσεων για τις ανανεώσιμες πηγές και άλλων πολιτικά επιβαλλόμενων δαπανών που βαρύνουν τις ενεργοβόρες βιομηχανίες· να εφαρμοστούν πλήρως αυτά τα μέτρα σε εθνικό επίπεδο.
«Η Ευρώπη δεν μπορεί να αντέξει άλλες καθυστερήσεις, τη στιγμή που οι ανταγωνιστές στις ΗΠΑ, τη Μέση Ανατολή και την Κίνα επωφελούνται από δομικά χαμηλότερα ενεργειακά κόστη, άμεση κρατική στήριξη και βιομηχανικές πολιτικές που δίνουν προτεραιότητα στην ενεργειακή ασφάλεια για τη βιομηχανία. Η Ευρώπη δεν μπορεί να αγνοήσει αυτές τις πραγματικότητες. Χωρίς άμεση δράση, η Ευρώπη κινδυνεύει να χάσει μια βιομηχανία που είναι κεντρική για την ευημερία, τη βιωσιμότητα και την ασφάλειά της. Η ώρα για δράση είναι τώρα, και είμαστε έτοιμοι να υποστηρίξουμε και να συνεργαστούμε για να το πετύχουμε», καταλήγει η επιστολή.
Η συνάντηση στις Βρυξέλλες
Οι ηγέτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι έτοιμοι να τονίσουν τη σημασία της διατήρησης της ανταγωνιστικότητας της βιομηχανίας της Ένωσης κατά τη διάρκεια της φιλόδοξης πράσινης μετάβασής της, κατά τη διάρκεια της συνόδου κορυφής την επόμενη εβδομάδα.
Ο ρυθμός και ο σχεδιασμός της στροφής της ΕΕ προς χαμηλότερες εκπομπές κατά την επόμενη δεκαετία έχουν αναδειχθεί στην κορυφή της πολιτικής ατζέντας του μπλοκ και πρόκειται να συζητηθεί από τους αρχηγούς κυβερνήσεών της στη συνάντησή τους στις 23-24 Οκτωβρίου στις Βρυξέλλες.
Σύμφωνα με προσχέδιο πολιτικής δήλωσης που είδε το Bloomberg News, οι 27 «θα καλέσουν την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να αναπτύξει τις λεγόμενες ευνοϊκές συνθήκες για την καθαρή μετάβαση, προκειμένου να διασφαλιστεί ότι οι επιχειρήσεις στην περιοχή θα παραμείνουν ανταγωνιστικές και ότι οι καταναλωτές δεν θα αντιμετωπίσουν υπερβολικούς λογαριασμούς για τη σταδιακή κατάργηση των ορυκτών καυσίμων».
«Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο υπενθυμίζει την ανάγκη εντατικοποίησης των συλλογικών προσπαθειών για να διασφαλιστεί η βιομηχανική ανανέωση και η απαλλαγή της Ευρώπης από τις εκπομπές άνθρακα με τεχνολογικά ουδέτερο τρόπο», σύμφωνα με το σχέδιο δήλωσης. «Χρειάζονται επίσης περαιτέρω προσπάθειες για την ενίσχυση της καινοτομίας και του ανταγωνιστικού πλεονεκτήματος της Ένωσης στις καθαρές και ψηφιακές τεχνολογίες».
Το προσχέδιο ενδέχεται να αλλάξει πριν από την έγκρισή του.
Η πρόκληση για τους ηγέτες θα είναι να βρουν μια λύση που να ταιριάζει σε κάθε κράτος μέλος με τις ποικίλες πηγές ενέργειας και τα επίπεδα πλούτου και βιομηχανικής ισχύος του, σε μια εποχή που οι κυβερνήσεις επιδιώκουν να αυξήσουν τις αμυντικές δαπάνες και να αποφύγουν τις εμπορικές συγκρούσεις.
Οι συζητήσεις μεταξύ των αρχηγών κυβερνήσεων συνήθως αφορούν τα πιο αμφιλεγόμενα ζητήματα και τα αποτελέσματα εγκρίνονται ομόφωνα, απαιτώντας παραχωρήσεις και συμβιβασμούς από τα κράτη μέλη για την επίτευξη συμφωνίας. Ενώ οι ηγέτες δεν εγκρίνουν σχέδια νόμων, παραδοσιακά έχουν καθορίσει τον τόνο και το περίγραμμα για περαιτέρω εργασία από τους υπουργούς σχετικά με τους κλιματικούς στόχους.
