Μεγάλη είναι η απόσταση που χωρίζει την ελληνική οικονομία από τις προηγμένες ευρωπαϊκές οικονομίες στο ζήτημα της καινοτομίας και της έρευνας. Παρότι οι δαπάνες της Ελλάδας για έρευνα και ανάπτυξη είχαν παρουσιάσει μία αύξηση τα τελευταία χρόνια, ακόμη υπολείπονται σημαντικά του ευρωπαϊκού μέσου όρου.
Χαμηλότερα του μέσου ευρωπαϊκού όρου
Όπως υπογραμμίζεται στο Ενημερωτικό Σημείωμα του ΙΜΕ ΓΣΕΒΕΕ «Ευρωπαϊκές στρατηγικές για την ανάπτυξη. Ένα νέο αναπτυξιακό υπόδειγμα ή ένα μετέωρο βήμα;», οι δαπάνες της χώρας προσέγγισαν το 1,49% το 2023, με τον ευρωπαϊκό μέσο όρο να προσεγγίζει το 2,22%.
Η πρωτοβουλία της Κομισιόν ώστε τα κράτη μέλη να αυξήσουν τις δαπάνες τους για έρευνα και ανάπτυξη στο 3% του ΑΕΠ μπορεί να αποτελέσει μια σημαντική ευκαιρία
Υστέρηση, η οποία θεωρείται ότι αφαιρεί σημαντικές αναπτυξιακές δυνατότητες από την ελληνική οικονομία. Σύμφωνα με τον Κωνσταντίνο Παπανικολάου, διδάκτορα Διεθνούς και Ευρωπαϊκής Πολιτικής Οικονομίας του Τμήματος Πολιτικής Επιστήμης και Δημόσιας Διοίκησης του ΕΚΠΑ (συντάκτη του Ενημερωτικού Σημειώματος), η υστέρηση αυτή περιορίζει τη διάχυση της καινοτομίας στους δυναμικότερους κλάδους της οικονομίας και μειώνει την ανταγωνιστικότητα των ελληνικών προϊόντων και υπηρεσιών.
Παράλληλα, αποκόπτει τη σύνδεση της πραγματικής οικονομίας με την ακαδημαϊκή έρευνα, μειώνοντας τις δυνατότητες των ελληνικών δημόσιων πανεπιστημίων.
Μία σημαντική ευκαιρία
Η πρωτοβουλία της Κομισιόν ώστε τα κράτη μέλη να αυξήσουν τις δαπάνες τους για έρευνα και ανάπτυξη στο 3% του ΑΕΠ μπορεί να αποτελέσει μια σημαντική ευκαιρία, σημειώνει ο κ.Παπανικολάου.
Μία ευκαιρία ώστε να αυξηθούν σημαντικά οι δημόσιες και ιδιωτικές επενδύσεις για την έρευνα και την καινοτομία στην ελληνική οικονομία.
Οι ευρωπαϊκές πολιτικές στα ζητήματα καινοτομίας και έρευνας αναμένεται να ενισχύσουν κάποιες υφιστάμενες αρνητικές τάσεις
Ενώ ταυτόχρονα αποτελεί εξίσου μεγάλη ευκαιρία να βελτιωθεί το πλαίσιο διάχυσης της καινοτομίας και της έρευνας στους δυναμικότερους κλάδους.
Επιπλέον, το πανευρωπαϊκό πλαίσιο συνεργασίας δημόσιου και ιδιωτικού τομέα σε επίπεδο καινοτομίας, έρευνας και ανάπτυξης αναμένεται να επηρεάσει και το εγχώριο πλαίσιο συνεργασίας και να τροφοδοτήσει με περισσότερες συνέργειες και επενδύσεις, που θα έχουν ως στόχο την αύξηση της ανταγωνιστικότητας.
Οι αρνητικές τάσεις
Ωστόσο, οι ευρωπαϊκές πολιτικές στα ζητήματα καινοτομίας και έρευνας αναμένεται να ενισχύσουν κάποιες υφιστάμενες αρνητικές τάσεις τόσο στο ευρωπαϊκό όσο και στο ελληνικό πλαίσιο της έρευνας.
Όπως σημειώνει ο κ. Παπανικολάου η εστίαση και η έμφαση στις εφαρμοσμένες επιστήμες στο νέο σχεδιασμένο ευρωπαϊκό πλαίσιο καινοτομίας και έρευνας ενδέχεται να οδηγήσει σε ακόμα μεγαλύτερη υποβάθμιση των ανθρωπιστικών και των κοινωνικών επιστημών σε επίπεδο χρηματοδότησης και βαρύτητας. Τάση που αναμένεται να γίνει άμεσα εμφανής και στο ελληνικό σύστημα της έρευνας.
