Πολύ πριν οι Μαρξ, Προυντόν και Σουμπέτερ ανακαλύψουν ποιο ρόλο έπαιξε στην άνοδο μιας οικονομίας η περιέργεια, ο ορθός λόγος, η ανάληψη κινδύνων και η δύναμη της αλλαγής, ο Αριστοτέλης είχε αναφερθεί στην έννοια της δύναμης. Στην ηθική φιλοσοφία του Σταγειρίτη φιλόσοφου, η ίδια της ευτυχίας είναι η διαδικασία τελειοποίησης – ή εκπλήρωση των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών μας, όπως η σκέψη και η ζωή στην κοινωνία. Ομοίως, κατά την ύστερη μεσαιωνική περίοδο, την Αναγέννηση και την πρώιμη νεωτερικότητα, η έννοια της αρετής θεωρήθηκε συχνά ως η άσκηση των ικανοτήτων μας για να μας οδηγήσει πιο κοντά στην ιδανική κατανόηση του καλού ατόμου.
Ήταν κατά τη διάρκεια του Διαφωτισμού, στην αυγή της Βιομηχανικής Εποχής, που οι έννοιες της δυνατότητας και της εκπλήρωσης πήραν μια ιδιαίτερα εμπορική απόχρωση. Οι Σκωτσέζοι φιλόσοφοι David Hume (1723-1816) και Adam Smith (1723-1790) υποστήριξαν ότι δεν ήταν μόνο η πολιτική αρετή (που σχεδιάστηκε ως επί το πλείστον υπό στρατιωτικούς όρους), κατά τον σύγχρονο τους, Αdam Ferguson (1724-1816) που ήταν καλή για την κοινωνία. Ήταν η συμμετοχή σε παραγωγικές δραστηριότητες με το βλέμμα στο μέλλον – ένα μέλλον που χαρακτηρίζεται από βελτίωση, αυτοβελτίωση και ναι, μεγαλύτερο πλούτο.
Πλούτος όμως ο οποίος προκύπτει από την ψυχολογική προδιάθεση κάποιων ανθρώπων, να αναλαμβάνουν ρίσκα και ενδεχομένως να διακινδυνεύουν και τη ζωή τους, για να πετύχουν κάποιο στόχο, να υλοποιήσουν ένα όραμά τους, να φτιάξουν κάτι καινούργιο για τους ίδιους και τους άλλους.
Ο Άνταμ Σμιθ, πρώτος κατάλαβε ότι η επαγγελματική αυτοολοκλήρωση και επιτυχία, ήταν μια σημαντική ανθρώπινη εξέλιξη, η οποία επέτρεψε τη μετάβαση των τότε Ευρωπαίων από τη φεουδαρχία στην εμπορική και αργότερα βιομηχανική εποχή.
Η μετάβαση αυτή, υπό συνθήκες ελευθερίας και σχετικής ασφάλειας, έκανε δυνατή την εντυπωσιακή άνοδο της παραγωγής πλούτου με τρόπους και σε ποσότητες που θεωρούνταν ανέφικτοι στις παλαιότερες εποχές πολέμων και δουλείας.
Την ίδια περίοδο, ο David Hume, φιλόσοφος και συγγραφέας της «Πραγματείας περί τη φύση των ανθρώπων», υποστήριζε ότι οι άνθρωποι βρίσκονται σε διαρκή εγρήγορση, όταν η βιομηχανία και οι τέχνες ανθίζουν και μπορούν να απολαμβάνουν την ανταμοιβή του κόπου και των πρωτοβουλιών τους. «Οι απολαύσεις που είναι ο καρπός της εργασίας τους, είναι κίνητρο ζωής για τους δημιουργούς» είχε γράψει ο Hume. Έχοντας μελετήσει σε βάθος αυτά που προηγούνται, οι μετά των Μάο – Τσε – Τουγκ Κινέζοι θεωρητικοί του Κομμουνισμού, άρχισαν να προβληματίζονται στο πως θα μπορούσαν να συνδυάσουν το «δέσιμο» μιας μόνιμης παραμονής στην εξουσία με την δυναμική της ανάπτυξης, όπως αυτή περιγράφεται από τον Μαρξ, ο οποίος στην ουσία θαύμαζε τον δυναμισμό της τότε αστικής τάξης.
Τα τελευταία 35 χρόνια έτσι, η Κίνα ενσωματώθηκε σταθερά στον νέο διεθνή καταμερισμό της εργασίας και διαθέτει μια αυτόνομη επιχειρηματική τάξη, για την οποίαν η εξωστρέφεια αποτελεί μέγιστη προτεραιότητα, αλλά και αντίβαρο στον αυταρχισμό της πολιτικής εξουσίας.
Την ίδια περίοδο, Κινέζοι ειδικοί, μελετούν με ποιους τρόπους θα μπορούσαν να υπονομεύσουν ψυχολογικά ενημερούσες δημοκρατικές χώρες, στις οποίες ο καταναλωτισμός και η προωθημένη κοινωνική προστασία σε συνδυασμό με δημογραφική πτώση, αφαιρούν δυναμισμό από τις κοινωνίες και τις οδηγούν στην απάθεια.
Και από την άποψη αυτή, πρέπει να πούμε ότι τα πράγματα καλά πάνε για την Κίνα και άλλους ανταγωνιστές της Ευρώπης. Το ποσοστό συμμετοχής της στην παγκόσμια αγορά μειώνεται σταθερά, στο λανσάρισμα νέων προϊόντων από τρίτη παγκόσμια δύναμη το 1990 η Ευρώπη είναι έκτη το 2024 και σε νέες πατέντες όγδοη από τρίτη το 1990.
Όπως τονίζει ο καθηγητής και σύμβουλος του Αμερικανικού Ινστιτούτου της Επιχείρησης Ράιαν Στρίτερ, «ήδη στην αναδυόμενη οικονομία του 21ου αιώνα, ο δυναμισμός ως δημόσια φιλοσοφία, θα παίξει σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη και κοινωνική ευημερία μιας χώρας. Οι συντεχνιακές δομές προστασίας και προσοδοθηρίας που δημιουργήθηκαν από τις οικονομικές και κοινωνικές πολιτικές του 20ου αιώνα στις σημερινές αναπτυγμένες κοινωνίες, δεν μπορούν να ανταποκριθούν σε προκλήσεις που ήδη είναι ορατές. Οι συντεχνιακές κοινωνίες και οι πολίτες που τις συντηρούν, δεν φέρνουν πια αποτελέσματα. Σε συνδυασμό με τις αρνητικής δημογραφικές αγκυλώσεις, δεξιοί και αριστεροί πολιτικοί θα πρέπει να καταλάβουν ότι μόνον ζημιές θα προκαλούν. Και αυτό είναι ένα πεδίο στο οποίο οι αντίπαλοι και ανταγωνιστές του φιλελεύθερου κόσμου ποντάρουν πολύ και από τη δική τους οπτική γωνία καλά κάνουν….».
Περισσότερα λόγια δεν χρειάζονται. «Όποιος καταλαβαίνει, κατάλαβε».
