Καταστροφικό είναι το αποτύπωμα που αφήνουν οι υπερπλούσιοι στο οικοσύστημα και τον πλανήτη, καθώς τα δεδομένα που συγκεντρώθηκαν από την Oxfam και το Ινστιτούτο Περιβάλλοντος της Στοκχόλμης ενόψει της συνόδου κορυφής για το κλίμα COP30, δεν αφήνουν περιθώρια αμφισβήτησης.
Οι υπερπλούσιοι κυρίως με βάση τις ΗΠΑ, καίνε εκπομπές άνθρακα με ταχύτητα 4.000 φορές μεγαλύτερη από το φτωχότερο 10% του κόσμου, σύμφωνα με ανάλυση που δόθηκε στην εφημερίδα Guardian.
Αυτοί οι δισεκατομμυριούχοι και πολυεκατομμυριούχοι, οι οποίοι αποτελούν το πλουσιότερο 0,1% του πληθυσμού των ΗΠΑ, καταστρέφουν επίσης τον ασφαλή κλιματικό χώρο του πλανήτη μας με ρυθμό 183 φορές μεγαλύτερο από τον παγκόσμιο μέσο όρο.
Η τελευταία δεκαετία ήταν η πιο ζεστή στην καταγεγραμμένη ιστορία, ωθώντας τον κόσμο πάνω από το όριο του 1,5°C το 2024
Υπερπλούσιοι και φτωχοί σε απόλυτο χάσμα
Σύμφωνα με το Guardian, υπογραμμίζουν το χάσμα μεταξύ των πλουσίων που καταναλώνουν άνθρακα, οι οποίοι είναι και οι πιο υπεύθυνοι για την κλιματική κρίση, και των φτωχών που είναι ευάλωτοι στη ζέστη, οι οποίοι υφίστανται τις χειρότερες συνέπειες.
Από τη μία πλευρά, το πλουσιότερο 0,1% εκπέμπει κατά μέσο όρο 2,2 τόνους CO2 κάθε μέρα, που ισοδυναμεί με το βάρος ενός ρινόκερου ή ενός SUV.
Στην άλλη πλευρά, ένας πολίτης της Σομαλίας καίει μόλις 82 γραμμάρια CO2 κάθε μέρα, μόλις όσο η μάζα μιας μόνο ντομάτας ή μισού φλιτζανιού ρυζιού.
Ενδιάμεσα, ο μέσος όρος βάρους για κάθε άτομο στον πλανήτη είναι 12 κιλά την ημέρα, περίπου όσο ένα τυπικό ελαστικό αυτοκινήτου.
Η ανάλυση παρασχέθηκε για την έναρξη της ετήσιας έκθεσης της Oxfam σχετικά με την ανισότητα άνθρακα, η οποία υπογραμμίζει πώς ο πολυτελής τρόπος ζωής με τα σούπερ γιοτ, τα ιδιωτικά τζετ και τις τεράστιες επαύλεις συχνά συνδυάζεται με επενδύσεις σε ρυπογόνες βιομηχανίες για να δημιουργήσει ατομικό αποτύπωμα που αποσταθεροποιεί το κλίμα.
Η μελέτη, η οποία δημοσιεύθηκε μόλις σήμερα, διαπίστωσε ότι 308 από τους δισεκατομμυριούχους του κόσμου είχαν έναν συνολικό απολογισμό CO2 που, αν ήταν χώρα, θα τους καθιστούσε την 15η πιο ρυπογόνα χώρα στον κόσμο.
Τα τελευταία 30 χρόνια
Το μεγάλο χάσμα άνθρακα έχει διευρυνθεί τα τελευταία 30 χρόνια. Από το 1990, το μερίδιο των εκπομπών του πλουσιότερου 0,1% έχει αυξηθεί κατά 32%, ενώ το μερίδιο του φτωχότερου 50% έχει μειωθεί κατά 3%.
«Η κλιματική κρίση είναι μια κρίση ανισότητας», σημείωσε στον Guardian ο Amitabh Behar, εκτελεστικός διευθυντής της Oxfam International. «Τα πλουσιότερα άτομα στον κόσμο χρηματοδοτούν και επωφελούνται από την κλιματική καταστροφή, αφήνοντας την παγκόσμια πλειοψηφία να υποστεί τις μοιραίες συνέπειες της ανεξέλεγκτης εξουσίας της».
Η ανισότητα δημιουργεί επικίνδυνες αναδράσεις: όσο περισσότερος πλούτος συσσωρεύεται σε λίγα χέρια, τόσο περισσότερο η ευθύνη για την κλιματική κρίση συγκεντρώνεται σε έναν μικρό αριθμό ισχυρών ατόμων, τα οποία χρησιμοποιούν τα χρήματα και την επιρροή τους για να αρνηθούν, να καθυστερήσουν και να αποσπάσουν την προσοχή από τις μειώσεις των εκπομπών.
Η έκθεση διαπίστωσε ότι σχεδόν το 60% των επενδύσεων δισεκατομμυριούχων αφορά «τομείς με υψηλό αντίκτυπο στο κλίμα», όπως οι εταιρείες εξόρυξης ή πετρελαίου και φυσικού αερίου. Αυτό το ποσοστό είναι 11 ποσοστιαίες μονάδες υψηλότερο από τον μέσο επενδυτή.
Μια παρόμοια εικόνα σκιαγραφήθηκε από ξεχωριστή έκθεση, η οποία δημοσιεύθηκε επίσης την Πέμπτη, από το World Inequality Lab, η οποία αποκάλυψε ότι το πλουσιότερο 1% έχει 2,8 φορές υψηλότερες εκπομπές που σχετίζονται με το κεφάλαιό του παρά με την κατανάλωσή του.
Η έκθεση υπολογίζει ότι οι εκπομπές του πλουσιότερου 1% είναι αρκετές για να προκαλέσουν περίπου 1,3 εκατ. θανάτους μέχρι τα τέλη του αιώνα
Οι θανάσιμες συνέπειες και η COP στο Μπακού
Στις ΗΠΑ, η έκθεση της Oxfam σημείωσε ότι οι εταιρείες δαπανούν κατά μέσο όρο 277.000 δολάρια ετησίως σε λόμπινγκ κατά του κλίματος, με επικεφαλής εταιρείες πετρελαίου και φυσικού αερίου. Στην τελευταία σύνοδο κορυφής της COP για το κλίμα στο Μπακού, υπήρχαν 1.773 λομπίστες για τον άνθρακα, το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο, μια μεγαλύτερη ομάδα από όλες τις χώρες εκτός από τρεις. Η ομάδα ανέφερε ότι αυτό οδήγησε σε αποδυνάμωση των ποινών για τους μεγάλους εκπομπούς, σε υπαναχώρηση από τις διεθνείς δεσμεύσεις για μετάβαση από τα ορυκτά καύσιμα και σε εγχώριες προκλήσεις για τους φόρους άνθρακα και τη νομοθεσία που αποσκοπεί στη μείωση των εκπομπών. Ακόμα πιο ανησυχητική, υποστηρίζει η Oxfam, είναι η τάση των πλούσιων δωρητών να χρηματοδοτούν ακροδεξιά και ρατσιστικά κινήματα που αποτελούν την αιχμή του δόρατος κατά των πολιτικών μηδενικών καθαρών εκπομπών.
Οι συνέπειες είναι θανάσιμες. Η έκθεση υπολογίζει ότι οι εκπομπές του 1% που είναι υπερπλούσιοι, είναι αρκετές για να προκαλέσουν περίπου 1,3 εκατομμύρια θανάτους που σχετίζονται με τη θερμότητα μέχρι το τέλος του αιώνα, καθώς και 44 τρισεκατομμύρια δολάρια οικονομικής ζημίας σε χώρες χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος έως το 2050. Τα βάσανα είναι δυσανάλογα υψηλά στον παγκόσμιο νότο, το οποίο είναι το μέρος του κόσμου που ευθύνεται λιγότερο για την κλιματική αλλαγή.
Οι εκπομπές που έχουν οι υπερπλούσιοι, ωθούν επίσης τον κόσμο ακόμη πιο μακριά από τους στόχους της συμφωνίας του Παρισιού για το κλίμα, η οποία προβλέπει τη συγκράτηση της αύξησης της θερμοκρασίας μεταξύ 1,5°C και 2°C πάνω από τα προβιομηχανικά επίπεδα. Από την παγκόσμια συμφωνία του 2015, το πλουσιότερο 1% του κόσμου έχει καταναλώσει περισσότερο από το διπλάσιο μέρος του εναπομείναντος προϋπολογισμού άνθρακα από το φτωχότερο μισό της ανθρωπότητας μαζί, αναφέρει η έκθεση. Η τελευταία δεκαετία ήταν η πιο ζεστή στην καταγεγραμμένη ιστορία, ωθώντας τον κόσμο πάνω από το όριο του 1,5°C το 2024.
«Πρέπει να σπάσουμε την αλυσίδα πίεσης που ασκούν οι υπερπλούσιοι στην πολιτική για το κλίμα, φορολογώντας τον ακραίο πλούτο τους, απαγορεύοντας το λόμπινγκ τους και αντ’ αυτού θέτοντας όσους επηρεάζονται περισσότερο από την κλιματική κρίση στην πρώτη θέση της λήψης αποφάσεων για το κλίμα», συμπλήρωσε ο Μπεχάρ.
