Ενέργεια: Big Oil, Big Tech και 3 υπουργοί των ΗΠΑ στην Αθήνα

Η νέα διαδρομή μεταφοράς LNG από την Ελλάδα, μέσω του Κάθετου Διαδρόμου, μπορεί να βοηθήσει τη μακροπρόθεσμη στρατηγική της ΕΕ «να τερματίσει την ικανότητα της Ρωσίας να εργαλειοποιεί την ενέργεια», δήλωσε χαρακτηριστικά προ ημερών ο Ευρωπαίος Επίτροπος αρμόδιος για την Ενέργεια, Νταν Γιόργκενσεν, κατά τη διάρκεια της επίσκεψής του σε εργοτάξιο κατασκευής αγωγού φυσικού αερίου Ρούπτσα-Βετρίνο στη Βουλγαρία.

Το μπλοκ σχεδιάζει να τερματίσει τις εισαγωγές ρωσικού φυσικού αερίου έως την 1η Ιανουαρίου 2028 και να απαγορεύσει το ρωσικό LNG στις αρχές του 2027 εν μέσω του πολέμου στην Ουκρανία.

«Δεν θα επιτρέψουμε πλέον στον Πούτιν να χρησιμοποιεί την ενέργεια ως εργαλείο εκβιασμού. Η Ευρώπη πρέπει να είναι ανεξάρτητη και απαλλαγμένη από το ρωσικό φυσικό αέριο», πρόσθεσε ο Γιόργκενσεν.

Ο Κάθετος Διάδρομος θα ενισχύσει την ανθεκτικότητα, θα βοηθήσει στη μείωση των τιμών της ενέργειας και θα ενισχύσει την ανταγωνιστικότητα, πρόσθεσε ο Γιόργκενσεν. «Αυτό το έργο αφορά την ασφάλεια, την ανεξαρτησία και την προσιτή τιμή. Ο κάθετος διάδρομος φυσικού αερίου φέρνει την Ευρώπη ένα βήμα πιο κοντά στον οριστικό τερματισμό της εξάρτησής της από το ρωσικό φυσικό αέριο», υπογράμμισε.

Ο ρόλος της Ελλάδας

Στην προσπάθεια πλήρους απογαλακτισμού από τη ρωσική ενέργεια η Ελλάδα διαδραματίζει καταλυτικό ρόλο. Στο πλαίσιο, ιδιαίτερη σημασία αποκτά το υπουργικό και επιχειρηματικό forum της Διατλαντικής Συνεργασίας για την Ενέργεια (P-TEC) που φιλοξενείται στην Αθήνα, στις 6 και 7 Νοεμβρίου.

Κορυφαίοι κυβερνητικοί αξιωματούχοι και leaders ενεργειακών και τεχνολογικών κολοσσών από τις ΗΠΑ, την Αυστραλία και την Ευρώπη θα βρεθούν στη χώρα μας σε μια ιδιαίτερα καθοριστική στιγμή για τις γεωστρατηγικές ισορροπίες που διαμορφώνονται στην παγκόσμια σκακιέρα μετά τις νέες κυρώσεις ΗΠΑ και ΕΕ κατά της Μόσχας, αλλά και την κατ΄αρχήν συμφωνία στην οποία κατέληξαν ο Αμερικανός πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ και ο Κινέζος ομόλογός του, Σι Τζινπίνγκ.

Η P-TEC διοργανώνεται στην ελληνική πρωτεύουσα μετά από σχετική πρωτοβουλία του υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας Σταύρου Παπασταύρου. Υπενθυμίζεται ότι ο κ. Παπασταύρου έκανε τις σχετικές προαναγγελίες κατά τη διάρκεια της επίσκεψής του τον περασμένο Απρίλιο στα headquarters των Chevron και ExxonMobil στο Τέξας, στο πλαίσιο των οποίων απηύθυνε σχετική πρόσκληση στον υπουργό Ενέργειας των ΗΠΑ Κρις Ράιτ. Το παρών εκτός από τον Κρις Ράιτ, θα δώσουν ο αποκαλούμενος «τσάρος» της ενέργειας των ΗΠΑ, υπουργός Εσωτερικών και Επικεφαλής του Συμβουλίου Ενεργειακής Κυριαρχίας των ΗΠΑ, Νταγκ Μπέργκαμ και ο υφυπουργός Εξωτερικών για τη Διαχείριση και τους Πόρους, Μάικλ Ρήγας.

Στο επίκεντρο των εξελίξεων

«Η χώρα μας θα βρεθεί στο επίκεντρο των παγκόσμιων ενεργειακών εξελίξεων. Δύο είναι οι στόχοι μας από το P-TEC», δήλωσε χαρακτηριστικά ο κ. Παπασταύρου χθες:  «πρώτον, να διασφαλίσουμε και να ενισχύσουμε περαιτέρω τη γεωστρατηγική θέση χώρας μας, ως εισόδου στην Ευρώπη του αμερικανικού LNG και, δεύτερον, να συναφθούν σημαντικές εμπορικές συμφωνίες που θα φέρουν κέρδος για τη χώρα μας. Και είμαστε αισιόδοξοι ότι θα υπάρξουν τέτοιες συμφωνίες για την ενέργεια»

Στο forum της P- TEC, η οποία εστιάζει στην προώθηση δράσεων για την ανάπτυξη κοινών ενεργειακών υποδομών, θα συμμετέχουν και οι 25 οι χώρες – μέλη της. Θα τις εκπροσωπήσουν οι υπουργοί Ενέργειας από: Αλβανία, Αυστρία, Βοσνία και Ερζεγοβίνη, Βουλγαρία, Κροατία, Κύπρος, Τσεχία, Εσθονία, Γεωργία, Γερμανία, Ελλάδα, Ουγγαρία, Κόσοβο, Λετονία, Λιθουανία, Μολδαβία, Μαυροβούνιο, Βόρεια Μακεδονία, Πολωνία, Ρουμανία, Σερβία, Σλοβακία, Σλοβενία, Ουκρανία, Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής.

Θα συμμετέχει και επίσης και η γενική διευθύντρια Ενέργειας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ditte Juul Jorgensen.

Την πρώτη ημέρα του Συνεδρίου συμμετέχοντες Υπουργοί, θεσμικοί εκπρόσωποι, διεθνείς οργανισμοί και στελέχη κορυφαίων επιχειρήσεων του ενεργειακού τομέα από Αμερική, Ευρώπη και Ελλάδα συζητούν για τις νέες ενεργειακές τάσεις και τη διαμόρφωση των προϋποθέσεων για μια ασφαλή, βιώσιμη και ανταγωνιστική ενεργειακή αγορά. Τις εργασίες ανοίγουν οι Υπουργοί Ενέργειας ΗΠΑ και Ελλάδας, Chris Wright και Σταύρος Παπασταύρου με ένα fire-side chat.

Μεταξύ των θεματικών ενοτήτων που θα συζητηθούν στα πάνελ, περιλαμβάνονται: ο ρόλος του φυσικού αερίου στη νέα ενεργειακή γεωγραφία της Ευρώπης, ο κάθετος διάδρομος του φυσικού αερίου, η προσέλκυση κεφαλαίων για επενδύσεις σε ενεργειακές υποδομές, η συμβολή της ενέργειας στην ανάπτυξη της τεχνητής νοημοσύνης, η ενίσχυση της ανθεκτικότητας των ενεργειακών συστημάτων και οι αναδυόμενες τεχνολογίες.

Επιχειρηματικοί κολοσσοί

Στην Ελλάδα θα βρεθούν και εκπρόσωποι κορυφαίων ενεργειακών ομίλων όπως οι ExxonMobil, Woodside Energy (Αυστραλία), Cheniere, ConocoPhilips αλλά και οι GOOGLE και Amazon. Ιδιαίτερη βαρύτητα έχει και η συμμετοχή των μεγάλων εταιρειών από το χώρο κυρίως της ενέργειας DTEK, Westinghouse, Venture Global LNG, Excelerate Energy, Baker Hughes, Global Vision, Concelex, Italgas, E-INFRA, LNG Allies και EQT.

Στη διάρκεια του forum αναμένεται να συζητηθεί αλλά και να προβληθεί κυρίως από την ελληνική πλευρά ο ρόλος της χώρας μας για την είσοδο ποσοτήτων LNG προς την Ε.Ε. προκειμένου να αντικατασταθεί το ρωσικό φυσικό αέριο.

Δεν είναι τυχαίο, άλλωστε και το γεγονός πώς κορυφαίοι παραγωγοί LNG, όπως η Cheniere και η Venture Global θα συμμετέχουν στη διάσκεψη.

Οι προοπτικές του upstream επίσης που ανοίγονται στην Ελλάδα και την Ανατολική Μεσόγειο βρίσκονται στο επίκεντρο μεγάλων εταιρειών έρευνας κι εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων. Όπως η ExxonMobil, η Woodside Energy και η ConocoPhilips.

Ο κ. Παπασταύρου για το φυσικό αέριο

Ο κ. Παπασταύρου σε συνέντευξή του χθες, αναφέρθηκε και στις σημαντικές επιπτώσεις σε όλα τα ευρωπαϊκά κράτη από την τιμή φυσικού αερίου που εισάγεται από το εξωτερικό. «Η χώρα μας όφειλε -και το κάνει πράξη η Κυβέρνηση-, στο πλαίσιο της ενεργειακής μας ανεξαρτησίας, να αναπτύξει και να αξιοποιήσει τον τομέα υδρογονανθράκων. Γειτονικές χώρες όπως Ισραήλ, Λίβανος, Τουρκία, Κύπρος, Αλβανία, όλες το έχουν κάνει εκτός από εμάς, λόγω ιδεοληψιών τόσα χρόνια. Τώρα γίνεται πράξη, υπεγράφησαν οι Υπουργικές Αποφάσεις με τις οποίες ορίζονται ως προτιμητέοι επενδυτές οι κοινοπραξίες των ομίλων Chevron – Helleniq Energy. Πριν το τέλος του χρόνου πάμε τις συμβάσεις στο Ελεγκτικό Συνέδριο και μετά στη Βουλή. Τρέχουμε, για να εξασφαλίσουμε το μέλλον της Πατρίδας μας.», είπε χαρακτηριστικά.

Οι τεχνολογικοί κολοσσοί

Εκτός από την ενέργεια, σημαντική αναμένεται και η παρουσία τεχνολογικών κολοσσών όπως η Google και Amazon, η οποία προφανώς συνδέεται με τις προοπτικές ανάπτυξης data centers στην Ελλάδα και την Ευρώπη.

Τι είναι το P-TEC;

Η Σύμπραξη για τη Διατλαντική Ενεργειακή Συνεργασία (Partnership for Transatlantic Energy Cooperation – P-TEC) ιδρύθηκε με πρωτοβουλία του πρώην Υπουργού Ενέργειας των Η.Π.Α., Rick Perry, στο πλαίσιο της Πρωτοβουλίας των Τριών Θαλασσών (Three Seas Initiative).

Στόχος της είναι η ενίσχυση της ενεργειακής διασυνδεσιμότητας, της ασφάλειας και της συνεργασίας ανάμεσα στις χώρες της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης και των Ηνωμένων Πολιτειών. Ο Rick Perry είχε δηλώσει:«Η ενεργειακή επιλογή ενισχύει την ενεργειακή, οικονομική και εθνική ασφάλεια. Οι Ηνωμένες Πολιτείες υπερασπίζονται τις ανταγωνιστικές αγορές, το κράτος δικαίου και τη διαφάνεια στις ενεργειακές συμφωνίες, απορρίπτοντας τη χρήση της ενέργειας ως εργαλείου εξαναγκασμού.»

Η πρωτοβουλία P-TEC εστιάζει σε κοινές ενεργειακές υποδομές (δίκτυα ηλεκτρισμού, αγωγούς, μεταφορές), με στόχο τη δημιουργία βιώσιμης, ανθεκτικής και συνεργατικής ενεργειακής αγοράς που θα αποφέρει οικονομικά, περιβαλλοντικά και κοινωνικά οφέλη.

Κράτη Μέλη / Συμμετέχοντα στο P-TEC

Αλβανία, Αυστρία, Βοσνία & Ερζεγοβίνη, Βουλγαρία, Κροατία, Κύπρος, Τσεχία, Εσθονία, Ε.Ε., Γεωργία, Γερμανία, Ελλάδα, Ουγγαρία, Κόσοβο, Λετονία, Λιθουανία, Μολδαβία, Μαυροβούνιο, Βόρεια Μακεδονία, Πολωνία, Ρουμανία, Σερβία, Σλοβακία, Σλοβενία, Ουκρανία, Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής.

Η Πρωτοβουλία των Τριών Θαλασσών (Three Seas Initiative – 3SI)

Η Πρωτοβουλία των Τριών Θαλασσών είναι μία περιφερειακή πλατφόρμα συνεργασίας, ιδρυθείσα το 2015 από την Πολωνία και την Κροατία, με στόχο την ενίσχυση των δεσμών μεταξύ χωρών που βρίσκονται μεταξύ της Βαλτικής, της Αδριατικής και της Μαύρης Θάλασσας.

Κύριοι άξονες: ενέργεια, υποδομές και ψηφιακή συνδεσιμότητα.

Στόχοι:

• Ανάπτυξη διαδρόμων Βορρά–Νότου (ενέργεια, μεταφορές, ψηφιακά δίκτυα)
• Διαφοροποίηση πηγών και οδών εφοδιασμού
• Προώθηση επενδύσεων και περιφερειακής συνοχής
• Ενίσχυση της στρατηγικής αυτονομίας της ΕΕ με ισχυρή αμερικανική στήριξη

Μέλη: Αυστρία, Βουλγαρία, Κροατία, Τσεχία, Εσθονία, Ουγγαρία, Λετονία, Λιθουανία, Πολωνία, Ρουμανία, Σλοβακία, Σλοβενία.

Γιατί έχει σημασία

Ο ρόλος που καλείται να διαδραματίσει η Ελλάδα αποκτά ιδιαίτερη σημασία καθώς τα στοιχεία για τις εισαγωγές υγροποιημένου φυσικού αερίου αποκαλύπτουν πώς παρά το γεγονός ότι η ΕΕ χρησιμοποιεί σκληρή γλώσσα για το ρωσικό αέριο, προς το παρόν αγοράζει όλο και περισσότερο.

Σύμφωνα με το Ινστιτούτο Ενεργειακής Οικονομίας και Χρηματοοικονομικής Ανάλυσης (IEEFA), ένα μη κερδοσκοπικό think tank, κατά τη διάρκεια του πρώτου εξαμήνου του 2025, το ευρωπαϊκό μπλοκ έλαβε ρεκόρ ποσοτήτων LNG από τη Ρωσία. Η έκθεση αποτελεί μέρος του συστήματος παρακολούθησης LNG που απεικονίζει τη ροή υπερψυγμένου αερίου στην Ευρώπη.

«Η ΕΕ συνεχίζει να αυξάνει τις εισαγωγές ρωσικού LNG παρά τις κυρώσεις που έχει επιβάλει στις δραστηριότητες LNG της χώρας.»

«Ενώ η ΕΕ θα απαγορεύσει τις εισαγωγές ρωσικού LNG από τον Ιανουάριο του 2027, οι εισαγωγές LNG από τη χώρα στο μπλοκ αυξήθηκαν κατά 7% σε ετήσια βάση κατά το πρώτο εξάμηνο του 2025», αναφέρει η έκθεση της IEEFA.

Η ΕΕ δήλωσε την περασμένη εβδομάδα ότι θα σταματήσει να αγοράζει φυσικό αέριο από τη Ρωσία από την 1η Ιανουαρίου 2027.

Τα τελευταία 3,5 χρόνια, τα κράτη μέλη της ΕΕ έχουν αγοράσει ρωσικό αγωγό και υγροποιημένο φυσικό αέριο αξίας περίπου 120 δισεκατομμυρίων ευρώ. Κατά τους πρώτους έξι μήνες του 2025, οι χώρες πλήρωσαν περίπου 4,5 δισεκατομμύρια ευρώ για ΥΦΑ από τη Ρωσία.

Η Ρωσία παραμένει ο δεύτερος μεγαλύτερος προμηθευτής LNG στην Ευρώπη, αντιπροσωπεύοντας περίπου το 13% κατά το πρώτο εξάμηνο του 2025, επιβεβαιώνουν τα νέα στοιχεία της IEEFA. Σχεδόν τέσσερα χρόνια μετά την έναρξη του πολέμου στην Ουκρανία, το μερίδιο της Ρωσίας στις συνολικές εισαγωγές υγροποιημένου φυσικού αερίου της ΕΕ παραμένει ελάχιστα μεταβαλλόμενο.

Τα στοιχεία δείχνουν ότι η Γαλλία αντιπροσώπευε το 41% ​​των εισαγωγών ρωσικού LNG στην ήπειρο, ακολουθούμενη από το Βέλγιο (28%), την Ισπανία (20%), την Ολλανδία (9%) και την Πορτογαλία (2%).

Οι εισαγωγές της Γαλλίας από τη Ρωσία αυξήθηκαν κατά 8% το 2025, σύμφωνα με τα νέα στοιχεία.