Τραμπ: Μετά τον Πάουελ, στόχος οι περιφερειακές τράπεζες

Μέχρι πρότινος ήταν μία συνηθισμένη και συχνά τυπική διαδικασία για τον επαναδιορισμό 12 προέδρων των περιφερειακών τραπεζών της Ομοσπονδιακής Τράπεζας (Federal Reserve). Ωστόσο αυτή τη φορά αποκτά ιδιαίτερη βαρύτητα καθώς, εξελίσσεται σε μία ακόμα πρόκληση για την ανεξαρτησία της κεντρικής τράπεζας των ΗΠΑ, καθώς ο Πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ επιδιώκει να έχει τον έλεγχο στις αποφάσεις για τα επιτόκια και άλλες πολιτικές.

Η διαδικασία που συμβαίνει δύο φορές τη δεκαετία συνήθως λαμβάνει χώρα χωρίς αντιπαραθέσεις και παράγει το ίδιο αποτέλεσμα: οι επικεφαλής των περιφερειακών τραπεζών επαναδιορίζονται από την πλειοψηφία του Διοικητικού Συμβουλίου της Fed στην Ουάσινγκτον.

Ωστόσο, η απροσδόκητη ανακοίνωση συνταξιοδότησης την Τετάρτη από τον πρόεδρο της Fed της Ατλάντα, Ραφαέλ Μπόστικ , λίγο μετά την έναρξη της διαδικασίας επανεκλογής, έριξε νέο φως στη διαδικασία, καθώς έρχεται μόλις δύο μήνες αφότου ο Τραμπ κινήθηκε για να ενισχύσει την επιρροή του στην κεντρική τράπεζα, προσπαθώντας να απολύσει την διοικητή της Fed, Λίζα Κουκ .

Ο Τραμπ πιθανότατα απέχει μόλις λίγες εβδομάδες από το να ορίσει την επιλογή του για τη διεύθυνση ολόκληρου του συστήματος κεντρικής τράπεζας των ΗΠΑ, με τη θητεία του νυν προέδρου της Fed, Τζερόμ Πάουελ, να λήγει τον Μάιο.

Στην περίπτωση της Fed της Ατλάντα – όπως συμβαίνει και με τις άλλες 11 περιφερειακές τράπεζες – το δικό της διοικητικό συμβούλιο, όχι ο Τραμπ, θα επιλέξει τον αντικαταστάτη του Μπόστικ, αλλά η επιλογή πρέπει να εγκριθεί από την πλειοψηφία του επταμελούς διοικητικού συμβουλίου της Fed, όπου έχουν επικεντρωθεί οι περισσότερες προσπάθειες του Τραμπ να επεκτείνει την εμβέλειά του.

Ενισχύοντας το «αποτύπωμα» του Τραμπ

Τρία από τα επτά μέλη που διορίστηκαν από τον πρώην πρόεδρο Τζο Μπάιντεν και τρία από τον Τραμπ. Ο Πάουελ, ο οποίος συστηματικά επικρίνεται και υποτιμάται από τον Τραμπ, ήρθε στη Fed κατά τη διάρκεια της κυβέρνησης Ομπάμα, προήχθη στην κορυφαία θέση της κεντρικής τράπεζας από τον Τραμπ και στη συνέχεια επαναδιορίστηκε από τον Μπάιντεν.

Όπως επισημαίνει το Reuters, παραμένει ασαφές πόσο βαθιά σχεδιάζει η κυβέρνηση να εδραιωθεί στους επαναδιορισμούς των περιφερειακών τραπεζών της Fed, οι οποίοι αναμένεται να ολοκληρωθούν πριν από τη λήξη των τρεχουσών θητειών τον Φεβρουάριο.

Extreme Makeover

Η διαδικασία επαναδιορισμού των προέδρων των περιφερειακών τραπεζών της Fed, με τον αρχικό έλεγχο και την πρόσληψη να είναι συνήθως προϊόν εθνικής αναζήτησης ταλέντων, ήταν σχεδόν σίγουρη. Ωστόσο, μια νομική γνωμοδότηση που διατυπώθηκε κατά τη διάρκεια της πρώτης θητείας του Τραμπ στον Λευκό Οίκο υποστηρίζει ότι το διοικητικό συμβούλιο της Fed έχει ευρεία επιρροή για να αντικαταστήσει τους περιφερειακούς προέδρους, παρέχοντας ένα πιθανό επόμενο βήμα στις προσπάθειες του Τραμπ να επεκτείνει την προεδρική επιρροή στην κεντρική τράπεζα.

Πέντε από τους προέδρους των περιφερειακών τραπεζών ψηφίζουν κάθε χρόνο για την πολιτική επιτοκίων στην 12μελή Ομοσπονδιακή Επιτροπή Ανοικτής Αγοράς, η οποία αποτελεί μέρος της δομής κατανομής εξουσιών της κεντρικής τράπεζας και αποτελεί το κύριο επίκεντρο της κριτικής του Τραμπ για το ίδρυμα. Το περιφερειακό προσωπικό εποπτεύει επίσης τις τράπεζες που υπάγονται στη δικαιοδοσία τους και καθοδηγεί μεγάλο μέρος της ευρείας ερευνητικής ατζέντας της Fed.

Η εξουσία των κεντρικών τραπεζών να καθορίζουν τα επιτόκια ανεξάρτητα από την άμεση πολιτική επιρροή -συμπεριλαμβανομένης της απειλής απόλυσης από αιρετούς αξιωματούχους λόγω διαφωνιών πολιτικής- είναι από τα πιο βαθιά ριζωμένα στοιχεία της οικονομικής ορθοδοξίας, υποστηριζόμενη από έρευνες που δείχνουν ότι τα οικονομικά αποτελέσματα τείνουν να επιδεινώνονται καθώς η ανεξαρτησία των κεντρικών τραπεζών διαβρώνεται.

Μια επιτυχημένη απομάκρυνση περιφερειακών προέδρων της Fed και η επιρροή στην επιλογή των διαδόχων τους «θα μπορούσε να οδηγήσει σε μια πραγματική αλλαγή στον τρόπο με τον οποίο διαμορφώνεται η νομισματική πολιτική», δήλωσε ο Λεβ Μέναντ, αναπληρωτής καθηγητής στη Νομική Σχολή του Κολούμπια, κατά τη διάρκεια συζήτησης τον περασμένο μήνα σχετικά με την ανεξαρτησία των κεντρικών τραπεζών στο Ινστιτούτο Peterson για Διεθνή Οικονομικά στην Ουάσινγκτον.

Πιθανότατα θα προκαλούσε μια μπερδεμένη νομική μάχη που θα εμπλέκει όχι μόνο τους περιφερειακούς προέδρους της Fed, αλλά και τις δεκάδες στελέχη επιχειρήσεων, τραπεζίτες και ηγέτες της κοινότητας που υπηρετούν στα διοικητικά τους συμβούλια.

Σε εξέλιξη η διαδικασία

Οι περιφερειακοί πρόεδροι της Fed εμπίπτουν σε διαφορετική κατηγορία και είναι ενδεχομένως επιρρεπείς στο να απολυθούν «κατά βούληση», καθώς ο Τραμπ διορίζει συμμάχους στο διοικητικό συμβούλιο της Fed. Ένας υψηλόβαθμος αξιωματούχος του Τραμπ εξέθεσε το σκεπτικό κατά τη διάρκεια της πρώτης θητείας του.

«Η εξουσία του Διοικητικού Συμβουλίου να απομακρύνει τους προέδρους των Κεντρικών Τραπεζών κατά βούληση ακολουθεί τη συνταγματική και νομοθετική παράβαση: το Διοικητικό Συμβούλιο, ως η αρμόδια για τους διορισμούς αρχή, έχει επίσης την εξουσία απομάκρυνσης», υποστήριξε ο τότε Αναπληρωτής Βοηθός Γενικός Εισαγγελέας Χένρι Γουίτακερ σε υπόμνημα του 2019 που ανέλυε τη συνταγματικότητα των μεταρρυθμίσεων της Fed που πρότειναν τα Ρεπουμπλικανικά μέλη του Κογκρέσου.

«Η υποβολή των μελών της FOMC στην απομάκρυνσή τους κατά βούληση δεν απειλεί τον μηχανισμό που επέλεξε το Κογκρέσο για την προστασία της ανεξαρτησίας του Ομοσπονδιακού Συστήματος Κεντρικών Τραπεζών στο σύνολό του», έγραψε ο Whitaker, ο οποίος επί του παρόντος είναι σύμβουλος της Γενικής Εισαγγελέα των ΗΠΑ Pam Bondi. «Τα μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου παραμένουν προστατευμένα από τη θητεία τους, ακόμη και αν οι υφισταμένοι τους που υπηρετούν στην FOMC δεν είναι».

Πέρα από τη συνταξιοδότηση του Μπόστικ, η τρέχουσα λίστα των προέδρων μπορεί να μην αλλάξει πολύ προς το παρόν, ειδικά αν επιτραπεί στην Κουκ να διατηρήσει τη θέση της.

Η περίπτωση του Μπόστικ

Ο 59χρονος Μπόστικ, ο πρώτος μαύρος και ανοιχτά ομοφυλόφιλος πρόεδρος περιφερειακής τράπεζας της Fed, απέχει περισσότερο από πέντε χρόνια από την υποχρεωτική ηλικία συνταξιοδότησης της Fed. Ωστόσο, είναι μεταξύ εκείνων που θεωρούνται από τους συντηρητικούς ως εμβληματικός μιας «αφυπνισμένης» κεντρικής τράπεζας για την περιστασιακή ειλικρινή στάση του σε ζητήματα φυλετικής και οικονομικής δικαιοσύνης. Επίσης, αναφέρθηκε από τον εσωτερικό Γενικό Επιθεωρητή της Fed πέρυσι για τη δημιουργία τόσο της εντύπωσης συναλλαγών με βάση εμπιστευτικές πληροφορίες όσο και της εντύπωσης σύγκρουσης συμφερόντων με βάση τη διαχείριση και την αναφορά προσωπικών επενδύσεων.

Ερωτηθείς για τους επερχόμενους επαναδιορισμούς, ο Πάουελ δήλωσε στους δημοσιογράφους μετά τη συνάντηση πολιτικής του περασμένου μήνα ότι «βρισκόμαστε στη μέση αυτής της διαδικασίας και θα την ολοκληρώσουμε εγκαίρως».

Η δωδεκάδα των περιφερειακών προέδρων της Fed είναι μια ποικιλόμορφη ομάδα που περιλαμβάνει πρώην υψηλόβαθμα στελέχη από εταιρείες όπως η Goldman Sachs και η McKinsey, μακροχρόνιους υπαλλήλους της Fed που ανήλθαν στις τάξεις, οικονομολόγους με διδακτορικά και πρώην αξιωματούχους σε Ρεπουμπλικανικές και Δημοκρατικές κυβερνήσεις.

Στην πιο πρόσφατη τέτοια ψηφοφορία, στις 15 Ιανουαρίου 2021, οι υποψήφιοι του Τραμπ είχαν την πλειοψηφία στο διοικητικό συμβούλιο, αλλά οι επαναδιορισμοί εγκρίθηκαν ομόφωνα, όπως και όλοι οι επαναδιορισμοί τις τελευταίες δεκαετίες, σύμφωνα με τα αρχεία της Fed.

Ωστόσο, καθώς ο Τραμπ διορίζει περισσότερα μέλη του διοικητικού συμβουλίου, με τον Πάουελ να ενδεχομένως να αποχωρεί εντελώς από την κεντρική τράπεζα όταν λήξει η θητεία του ως επικεφαλής της Fed και τον αντιπρόεδρο της Fed, Φίλιπ Τζέφερσον, να αντιμετωπίζει την ίδια απόφαση τον Σεπτέμβριο του 2027, η πίεση θα μπορούσε να αυξηθεί.