Έκπτωση φόρου για δαπάνες που αφορούν λήψη υπηρεσιών για ενεργειακή, λειτουργική και αισθητική αναβάθμιση κτιρίων [Μέρος Α]

Με το άρθρο 39Β του Κώδικα Φορολογίας Εισοδήματος (ΚΦΕ – 4172/2013), τέθηκε σε εφαρμογή η δυνατότητα έκπτωση φόρου για δαπάνες που αφορούν λήψη υπηρεσιών για ενεργειακή, λειτουργική και αισθητική αναβάθμιση κτιρίων.

Σύμφωνα με το άρθρο:

1. Οι δαπάνες που πραγματοποιούνται για την αγορά αγαθών και τη λήψη υπηρεσιών που σχετίζονται με την ενεργειακή, λειτουργική και αισθητική αναβάθμιση κτιρίων, τα οποία δεν έχουν ήδη ενταχθεί ή δεν εντάσσονται σε πρόγραμμα αναβάθμισης κτιρίων, μειώνουν, ισόποσα κατανεμημένες σε περίοδο πέντε (5) ετών, τον φόρο εισοδήματος των φυσικών προσώπων, μέχρι του αναλογούντος για κάθε φορολογικό έτος φόρου, με ανώτατο συνολικά όριο δαπάνης τις δεκαέξι χιλιάδες (16.000) ευρώ. Το ποσό των δαπανών για αγορά αγαθών που λαμβάνεται υπόψη για τη μείωση του φόρου, σύμφωνα με το πρώτο εδάφιο δεν υπερβαίνει το ένα τρίτο (1/3) του ποσού των δαπανών για τη λήψη υπηρεσιών που λαμβάνεται υπόψη για τη μείωση του φόρου.

2. Προϋπόθεση για τη μείωση του φόρου από το ποσό των δαπανών της παρ. 1, αποτελεί η απόδειξή τους με νόμιμα παραστατικά του ν. 4308/2014 (Α’ 251) και η εξόφλησή τους με ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής ή μέσω παρόχου υπηρεσιών πληρωμών, τηρουμένου του άρθρου 15Α του Κώδικα Φορολογικής Διαδικασίας (ν. 4987/2022, Α’ 206). (σ.σ. για τα ποια θεωρούνται ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής βλέπε στο δεύτερο μέρος του σημειώματος)

3. Με κοινή απόφαση των Υπουργών Οικονομικών και Περιβάλλοντος και Ενέργειας, μετά από εισήγηση του Διοικητή της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων, καθορίζονται οι προϋποθέσεις, οι όροι, η διαδικασία, καθώς και κάθε άλλη αναγκαία λεπτομέρεια για την εφαρμογή του παρόντος.

Προσοχή: Το άρθρο 39Β παρατίθεται όπως προστέθηκε με το άρθρο 16 του ν. 4646/2019 (ΦΕΚ Α’ 201/12-12-2019) και εφαρμόζεται για δαπάνες που πραγματοποιούνται στα φορολογικά έτη που αρχίζουν από 1.1.2020 έως και 31.12.2026, σύμφωνα με την παράγραφο 14 του άρθρου 66 του ιδίου νόμου, όπως αυτή ισχύει.

Η ρύθμιση παρατάθηκε μέχρι τις 31.12.2026 με το άρθρο 51 του νόμου 5217/2025

Λεπτομέρειες για την εφαρμογή της διάταξης

Με την απόφαση Α.1197/2024, όπως αυτή τροποποιήθηκε με την Α.1153/2025., έγινε ο καθορισμός των προϋποθέσεων, των όρων, της διαδικασίας και κάθε άλλης αναγκαίας λεπτομέρειας για την εφαρμογή των διατάξεων του άρθρου 39Β του ν. 4172/2013 (Α’ 167)

I. Υπολογισμός της έκπτωσης

1. Οι δαπάνες για την αγορά αγαθών και τη λήψη υπηρεσιών που σχετίζονται με την ενεργειακή, λειτουργική και αισθητική αναβάθμιση κτιρίων, όπως προσδιορίζονται στην παράγραφο 3 ως «επιλέξιμες δαπάνες», μειώνουν ισόποσα κατανεμημένες σε περίοδο πέντε (5) ετών, τον φόρο εισοδήματος των φυσικών προσώπων, μέχρι του αναλογούντος φόρου για κάθε φορολογικό έτος. Φόρος που αναλογεί είναι ο φόρος που προκύπτει όταν από τον φόρο κλίμακας εισοδήματος αφαιρεθούν οι προβλεπόμενες από τον νόμο μειώσεις, όπως προκύπτει από την Πράξη Διοικητικού/Διορθωτικού Προσδιορισμού του φόρου εισοδήματος. Αν το ποσό της μείωσης που δικαιούται ο φορολογούμενος για το οικείο φορολογικό έτος είναι μεγαλύτερο από τον φόρο που αναλογεί, το πλεονάζον ποσό δεν επιστρέφεται, δεν συμψηφίζεται με άλλη φορολογική υποχρέωση, δεν μεταφέρεται και δεν εκπίπτει σε επόμενο φορολογικό έτος ούτε μεταφέρεται προς έκπτωση στον άλλο σύζυγο ή στο έτερο μέρος του συμφώνου συμβίωσης.

2. Οι «επιλέξιμες δαπάνες», με εξαίρεση τα συστήματα ορυκτών καυσίμων αυτών πέραν του έτους 2024, αφορούν όλα τα κτίρια ανεξαρτήτως της χρήσης τους, εφόσον δεν έχουν ήδη ενταχθεί ή δεν εντάσσονται σε πρόγραμμα αναβάθμισης κτιρίων ή άλλα προγράμματα ή δράσεις επιχορήγησης και αναγνωρίζονται για τη μείωση του φόρου, εφόσον:

α) Πραγματοποιούνται από 1/1/2024 έως και 31/12/2026 σε ακίνητα που βρίσκονται στην Ελλάδα και η προμήθεια των αγαθών και η παροχή των σχετικών υπηρεσιών πραγματοποιείται από επιχειρήσεις οι οποίες έχουν τη φορολογική κατοικία τους ή διατηρούν μόνιμη εγκατάσταση στην Ελλάδα και

β) δεν έχουν εκπέσει ως δαπάνη από τα ακαθάριστα έσοδα επιχειρηματικής δραστηριότητας, σύμφωνα με τις διατάξεις του ΚΦΕ.

Το ανώτατο συνολικό ποσό των «επιλέξιμων δαπανών» και της μείωσης του φόρου που δικαιούται ο φορολογούμενος είναι το ποσό των δεκαέξι χιλιάδων (16.000) ευρώ, για όλα τα έτη εφαρμογής του άρθρου 39Β του ΚΦΕ.

Το ποσό της δαπάνης για την αγορά αγαθών που λαμβάνεται υπόψη για τη μείωση του φόρου, δεν μπορεί να υπερβαίνει το ένα τρίτο (1/3) του ποσού των δαπανών για τη λήψη υπηρεσιών.

Η μείωση που δικαιούται ο φορολογούμενος κατανέμεται στο έτος που πραγματοποιείται η δαπάνη ή μέρος αυτής και στα τέσσερα (4) επόμενα έτη, με το ανώτατο ετήσιο ποσό μείωσης να ανέρχεται στο ποσό των τριών χιλιάδων διακοσίων (3.200) ευρώ.

Παράδειγμα

Σύμφωνα με τη νομοθεσία, οι δαπάνες για την αγορά αγαθών και τη λήψη υπηρεσιών που σχετίζονται με την ενεργειακή, λειτουργική και αισθητική αναβάθμιση κτιρίων μειώνουν, ισόποσα κατανεμημένες σε περίοδο πέντε ετών, τον φόρο εισοδήματος των φυσικών προσώπων, μέχρι του αναλογούντος για κάθε έτος φόρου, με ανώτατο συνολικά όριο δαπάνης τα 16.000 ευρώ. Οι δαπάνες για υλικά λαμβάνονται υπόψη μέχρι ποσού που αντιστοιχεί στο 1/3 του ποσού για δαπάνες υπηρεσιών.

Αυτό σημαίνει ότι, εάν κάποιος δαπανήσει 16.000 ευρώ το 2025 για την ανακαίνιση του σπιτιού του, θα γλιτώσει φόρο εισοδήματος συνολικού ύψους 16.000 ευρώ, ποσό το οποίο επιμερίζεται ισόποσα σε πέντε χρόνια, αρχής γενόμενης με το εκκαθαριστικό του 2025 έως το εκκαθαριστικό της φορολογικής δήλωσης του 2029.

Για παράδειγμα, αν ο φορολογούμενος δαπανήσει 10.000 ευρώ το 2025 για να επισκευάσει την κατοικία του, και ο φόρος εισοδήματος που θα κληθεί να πληρώσει με το εκκαθαριστικό της φορολογικής δήλωσης του 2026, εισοδήματα φορολογικού έτος 2025, ανέρχεται σε 3.000 ευρώ, θα δει τον λογαριασμό της φορολογικής δήλωσης να περιορίζεται στα 1.000 ευρώ, λόγω της έκπτωσης των 2.000 ευρώ (10.000 / 5 = 2.000) που προβλέπεται για τις δαπάνες ανακαίνισης του ακινήτου του.

II. Δικαιούχοι της μείωσης φόρου

1. Το ποσό των επιλέξιμων δαπανών που σχετίζονται με την ενεργειακή, λειτουργική ή αισθητική αναβάθμιση του κτιρίου, μειώνει το φόρο εισοδήματος του φυσικού προσώπου που τις πραγματοποίησε και έχει δικαίωμα πλήρους κυριότητας, επικαρπίας ή ψιλής κυριότητας σε αυτό. Σε περίπτωση συνιδιοκτησίας το ανώτατο συνολικό όριο δαπάνης και η μείωση του φόρου εισοδήματος περιορίζονται με βάση το ποσοστό πλήρους κυριότητας του φυσικού προσώπου που πραγματοποίησε τη δαπάνη. Σε περίπτωση που το φυσικό πρόσωπο που πραγματοποίησε τη δαπάνη έχει δικαίωμα επικαρπίας ή ψιλής κυριότητας στο κτίριο, το ανώτατο συνολικό όριο δαπάνης και η μείωση του φόρου εισοδήματος περιορίζονται ανάλογα με την αξία του δικαιώματος επί της συνολικής αξίας του ακινήτου, όπως αυτή προσδιορίζεται σύμφωνα με τις διατάξεις των άρθρων 15 και 16 του Κώδικα Διατάξεων Φορολογίας Κληρονομιών, Δωρεών, Γονικών Παροχών και

Κερδών από Τυχερά Παίγνια.

Κατανομή δαπανών μεταξύ επικαρπωτή και ψιλού κυρίου

Η κατανομή γίνεται βάσει της κατανομής του φόρου όταν ο επικαρπωτής είναι φυσικό πρόσωπο

Αν ο επικαρπωτής είναι φυσικό πρόσωπο, ο φόρος που αναλογεί στο δικαίωμα αυτό ορίζεται σε ποσοστό του φόρου της πλήρους κυριότητας, τέτοιο, ανάλογο με την ηλικία του επικαρπωτή.

Ειδικότερα το ποσοστό της επικαρπίας ανέρχεται:

• Στα 8/10 της πλήρους κυριότητας, αν ο επικαρπωτής δεν έχει υπερβεί το 20ο έτος της ηλικίας του
• Στα 7/10 της πλήρους κυριότητας, αν ο επικαρπωτής έχει υπερβεί το 20ο έτος της ηλικίας του
• Στα 6/10 της πλήρους κυριότητας, αν ο επικαρπωτής έχει υπερβεί το 30ο έτος της ηλικίας του
• Στα 5/10 της πλήρους κυριότητας, αν ο επικαρπωτής έχει υπερβεί το 40ο έτος της ηλικίας του
• Στα 4/10 της πλήρους κυριότητας, αν ο επικαρπωτής έχει υπερβεί το 50ο έτος της ηλικίας του
• Στα 3/10 της πλήρους κυριότητας, αν ο επικαρπωτής έχει υπερβεί το 60ο έτος της ηλικίας του
• Στα 2/10 της πλήρους κυριότητας, αν ο επικαρπωτής έχει υπερβεί το 70ο έτος της ηλικίας του
• Στα 1/10 της πλήρους κυριότητας, αν ο επικαρπωτής έχει υπερβεί το 80ο έτος της ηλικίας του

2. Στην περίπτωση δαπανών των κοινόχρηστων χώρων, οι οποίες εξοφλούνται από τον διαχειριστή πολυκατοικίας/συγκροτήματος ιδιοκτησιών με ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής ή μέσω παρόχου υπηρεσιών πληρωμών, αυτές λαμβάνονται υπόψη για τους δικαιούχους ανάλογα με τα χιλιοστά συνιδιοκτησίας τους, με βάση σχετική βεβαίωση που χορηγείται από τον διαχειριστή και στην οποία καταχωρείται ο ΑΤΑΚ του ακινήτου το οποίο βρίσκεται εντός του κτιρίου για το οποίο πραγματοποιείται η σχετική δαπάνη.

Αλωνιάτης Απόστολος
Οικονομολόγος – φοροτεχνικός, Α’ Αντιπρόεδρος του Ινστιτούτου Οικονομικών & Φορολογικών Μελετών (Ι.Ο.ΦΟ.Μ), Σύμβουλος Διοίκησης της PROSVASIS AEBE και συγγραφέας.