Αν υπάρχει μια ηγετική φυσιογνωμία στην Ευρωπαϊκή Ένωση που έχει πραγματική ευρωπαϊκή συνείδηση, ενώ οδεύουμε προς το μισό του 21ου αιώνα, αυτός είναι ο πρώην πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας και τέως Ιταλός πρωθυπουργός Μάριο Ντράγκι. Και να μη ξεχνάμε εμείς οι Έλληνες, ότι αν τη «βγάλαμε καθαρή» με την πτώχευση της χώρας το 2010, σε μεγάλο βαθμό το οφείλουμε στον τότε Ευρωπαίο κεντρικό τραπεζίτη.
Σήμερα, λοιπόν, ο Μάριο Ντράγκι πέρα από τη γνωστή πρόταση – μελέτη του για την ανόρθωση της ΕΕ στον 21ο αιώνα, προτείνει και ένα ευρωπαϊκό εταιρικό δίκαιο, για να μπορέσει η Ευρώπη να διατηρήσει τις επιχειρήσεις της. Αυτές που ο επικίνδυνα γελοίος πλέον λαϊκισμός, με δήθεν «πατριωτικές κορώνες» επιδιώκει στην ουσία να καταστρέψει.
Κατά τον Μάριο Ντράγκι, η σταθεροποίηση κλίματος ευημερίας στην Ένωση είναι συνάρτηση ενός κοινού επιχειρηματικού δικαίου. Γιατί όμως;
Η Ευρωπαϊκή Ένωση, κάθε χρόνο, βλέπει να αναδύονται στους κόλπους της δεκάδες χιλιάδες νεοφυείς επιχειρήσεις.
Το Βερολίνο, το Παρίσι, το Άμστερνταμ και η Βαρκελώνη βρίθουν από επιχειρηματίες. Αλλά μετά τον πρώτο γύρο συγκέντρωσης κεφαλαίων, η εικόνα γίνεται θολή. Οι ευρωπαϊκές επιχειρήσεις, όταν προσπαθούν να επεκταθούν, στερούνται οικονομικού οξυγόνου, εξαντλούνται στον λαβύρινθο των 27 εθνικών νομοθεσιών και συχνά καταλήγουν να εκπατρίζονται στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού. Η Ευρώπη χάνει τους πρωταθλητές της στην πορεία,ξεχνώντας την παραγωγή αξίας.
Εξ ου και η ιδέα του «28ου καθεστώτος», που προτείνει ο Μ.Ντράγκι και που είναι μια προαιρετική νομική οδός, παράλληλη με τις 27 εθνικές νομοθεσίες, που επιτρέπει σε μια εταιρεία να συσταθεί και να αναπτυχθεί οπουδήποτε στην EE με ένα ενιαίο σύνολο κανόνων. Ένα επαγγελματικό διαβατήριο, με λίγα λόγια. Δημιουργία εταιρείας σε σαράντα οκτώ ώρες, αναγνώρισή της από τη Λισαβόνα έως το Βίλνιους, διανομή δικαιωμάτων προαίρεσης αγοράς μετοχών χωρίς να συναντήσει 27 διαφορετικές φορολογικές αρχές, πρόσβαση σε δημόσιες συμβάσεις με απλοποιημένες διατυπώσεις… Πρόκειται για αντιγραφή αντίστοιχου αμερικανικού συστήματος που απλοποιεί τη ζωή των επιχειρηματιών, αλλά σε έκδοση Σένγκεν.
Ο επίσης πρώην Ιταλός πρωθυπουργός Ενρίκο Λέττα,πάνω στο ίδιο θέμα, στην έκθεση του για την ενιαία αγορά του Απριλίου 2024, έδωσε την πολιτική ώθηση. Η Ένωση, κατά την άποψη του, πρέπει να δημιουργήσει ένα περιβάλλον όπου οι καινοτόμες εταιρείες μπορούν «να επιλέξουν την Ευρώπη για να ξεκινήσουν και να αναπτυχθούν», Ο Μάριο Ντράγκι επαναλαμβάνει το ίδιο μήνυμα: χωρίς δραστική απλοποίηση,τονίζει, η Ευρώπη θα συνεχίσει να υπολειτουργεί σε σύγκριση με τους ανταγωνιστές της.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει υποσχεθεί νομοθετική πρόταση για το 2026. Γιατί τόσο αργά; Επειδή η «28η πρόταση» θέτει λεπτά ερωτήματα. «Υπάρχουν, μέσα στην ίδια την Επιτροπή, 28 αντιλήψεις για το 28ο καθεστώς», ψιθυρίζεται στους διαδρόμους του κτηρίου «Μπερλαιμόν», όπου στεγάζεται ζωτικό μέρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
Η Πορτογαλίδα Επίτροπος Maria Luis Albuquerque είναι, καταρχήν, υπεύθυνη για τον φάκελο και μάλλον συμφωνεί με το περιεχόμενο του Ετσι, ο Stéphane Séjourné, ο Γάλλος Επίτροπος για την ενιαία αγορά,αυτό δεν μπορεί να το αγνοήσει. «Τουλάχιστον η Πορτογαλίδα έχει κίνητρο. Αυτό δεν συνέβη με την προηγούμενη Επιτροπή», θυμάται ένας Ευρωπαίος διπλωμάτης.
Ως φαίνεται όμως κάτι αλλάζει τώρα τελευταία. Χάρη στον Αμερικανό πρόεδρο Τραμπ και τον αντιευρωπαϊσμό του, κάποιοι αφυπνίζονται στην Ένωση. Το περίφημο Ευρωπαϊκό Επιχειρηματικό Χαρτοφυλάκιο βρίσκεται ήδη στο προσκήνιο και αυτό κάτι είναι. Ένα Ταμείο Επεκτεινόμενων Επιχειρήσεων ύψους 10 δισεκατομμυρίων ευρώ βρίσκεται στα σκαριά. Τα πανευρωπαϊκά «ρυθμιστικά δοκιμαστήρια» θα επιτρέψουν στις εταιρείες τεχνητής νοημοσύνης ή βιοτεχνολογίας να πειραματιστούν σε ένα ασφαλές διασυνοριακό πλαίσιο.
Όμως, για μιαν ακόμη φορά, σε ευρωπαϊκά θεσμικά θέματα που είναι κρίσιμα, ο διάβολος βρίσκεται στις λεπτομέρειες. Σύμφωνα με το πρακτορείο Euractiv, αλλά και ανταποκριτές στη βελγική πρωτεύουσα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή για το «καυτό» αυτό θέμα, θα προτιμούσε μια οδηγία παρά έναν κανονισμό. Το οικοσύστημα των νεοφυών επιχειρήσεων όμως δεν το θέλει: μια οδηγία είναι ακριβώς αυτό που δεν πρέπει να κάνετε. Υπάρχει κίνδυνος 27 αποκλινουσών μεταφορών, οι οποίες θα δημιουργούσαν ένα νέο επίπεδο πολυπλοκότητας. Αυτό που ζητούν η France Digitale και η EU Inc είναι ένας άμεσα εφαρμόσιμος, ενιαίος κανονισμός, χωρίς εθνικά φίλτρα.
Κάποιοι δεν ξεχνούν την αποτυχία του θεσμού της Ευρωπαϊκής Εταιρίας (SE) που ξεκίνησε το 2004.
Στα χαρτιά, προοριζόταν να παράσχει μια πανευρωπαϊκή νομική μορφή. Στον αγωνιστικό χώρο, δεν απογειώθηκε ποτέ. Πολύ βαρύ, πολύ άκαμπτο, πολύ εθνικό. Είκοσι χρόνια αργότερα, υπάρχουν μόνο 3.000 SE, κυρίως στη Γερμανία και την Τσεχική Δημοκρατία. Από αυτές όμως, μόνο μία στις τρεις λειτουργεί. Οι υπόλοιπες είναι θύμα μιας γερμανικής εταιρικής αντίληψης, η οποία είναι πολύ αργή στην εποχή της ταχύτητας.
Η σημερινή πρόταση πρέπει να αποφύγει αυτό το λάθος. Η εποχή μας απαιτεί γρήγορες λήψεις αποφάσεων και λέει όχι στη θεσμική αγκύλωση.
Η νέα ευρωπαϊκή εταιρία (SE), θα πρέπει να είναι απλή, εναρμονισμένη στο παγκόσμιο περιβάλλον και να μιλά τη γλώσσα των κινούμενων διεθνών κεφαλαίων.
Οι επενδυτές επιχειρηματικών κεφαλαίων έχουν τη δική τους γραμματική: drag-along (αναγκαστική έξοδος των μετόχων μειοψηφίας), tag-along (δικαίωμα παρακολούθησης), anti-dilution, κατοχύρωση (περίοδος κατοχύρωσης), προτιμήσεις εκκαθάρισης (σειρά προτεραιότητας ορισμένων μετόχων να πουλήσουν τις μετοχές τους). Αν το καθεστώς δεν επιτρέπει την ομοιόμορφη εφαρμογή αυτών των μηχανισμών σε ολόκληρη την Ευρώπη, τα ταμεία θα συνεχίσουν να ευνοούν τις αγγλοσαξονικές δομές.
Ακόμα, το καθεστώς θα πρέπει αν βρει λύσεις σε κρίσιμα νομικά ζητήματα όπως για το καθεστώς πτώχευσης που θα ισχύει και για την δικαιοδοσία στις διαφορές. Τίθεται θέμα ισχύος επιχειρηματικού δικαίου. Και στο επίπεδο αυτό ο Μ. Ντράγκι θα πρέπει να εισακουστεί.
