Κρασί: Γιατί το ποτήρι είναι μισοάδειο;

Σημάδια κόπωσης δείχνει πλέον η άλλοτε σταθερά ανερχόμενη αγορά στο κρασί, καθώς η κατανάλωση υποχωρεί αισθητά σε παγκόσμιο επίπεδο, είτε λόγω οικονομικής πίεσης είτε λόγω αλλαγής συνηθειών.

Η πτώση αυτή, που καταγράφεται τα τελευταία χρόνια, μετά από μια πορεία ανάπτυξης,  δημιουργεί νέες προκλήσεις για τον κλάδο και επαναφέρει στο προσκήνιο ερωτήματα για το μέλλον της παγκόσμιας παραγωγής οίνου, ενώ η βιομηχανία του κρασιού βρίσκεται μπροστά σε νέα δεδομένα.

Οι πωλήσεις κρασιού στις μεγάλες αγορές το 2024 ήταν περίπου 9% χαμηλότερος από ό,τι στο αποκορύφωμά του το 2014

Το 2026 ο κλάδος θα βρεθεί αντιμέτωπος με νέες προκλήσεις, καθώς τόσο ο παγκόσμιος όγκος όσο και η αξία των πωλήσεων κρασιού αναμένεται να μειωθούν. Χαρακτηριστικό είναι ότι οι πωλήσεις κρασιού στις μεγάλες αγορές το 2024 ήταν περίπου 9% χαμηλότερος από ό,τι στο αποκορύφωμά του το 2014, σύμφωνα με την iwsr, μια εταιρεία δεδομένων για το αλκοόλ.

Οι πωλήσεις κρασιού, όπως αναφέρει το Economist, πάντα μειώνονταν σε περιόδους ύφεσης, όπως κατά τη διάρκεια της παγκόσμιας χρηματοπιστωτικής κρίσης του 2007-09.

«Αντιμετωπίζουμε μια υπαρξιακή απειλή ως προς το αν η κοινωνία θα συνεχίσει να πίνει αλκοόλ, συμπεριλαμβανομένου του κρασιού», λέει ένας πωλητής μιας μεγάλης εταιρείας κρασιού.

Η εγκατάλειψη

Σήμερα, για πρώτη φορά στη σύγχρονη ιστορία, το κρασί βιώνει μια μακροχρόνια πτώση που δεν έχει καμία σχέση με τις ευρύτερες οικονομικές συνθήκες αλλά με το ότι οι άνθρωποι απλά πίνουν λιγότερο.

Η ζήτηση για όλα τα είδη αλκοόλ έχει μειωθεί, αλλά το κρασί έχει πληγεί ιδιαίτερα, ειδικά ο οίνος μαζικής παραγωγής που αντιπροσωπεύει το μεγαλύτερο μέρος των πωλήσεων. Είναι αυτό που είναι γνωστό ως «ποτό υψηλής συχνότητας», αλλά οι άνθρωποι το καταναλώνουν λιγότερο συχνά, καθώς γίνονται πιο ευαισθητοποιημένοι σε θέματα υγείας και επιλέγουν εναλλακτικές λύσεις με χαμηλότερη περιεκτικότητα σε αλκοόλ.

Σύμφωνα με έρευνα της Gallup, περίπου το 53% των Αμερικανών δηλώνουν ότι η κατανάλωση αλκοόλ, ακόμη και με μέτρο, είναι επιβλαβής για την υγεία τους, σε σύγκριση με το 22% πριν από δύο δεκαετίες. Το κρασί είναι ιδιαίτερα ευάλωτο στην αντικατάστασή του από νέα προϊόντα όπως τα «έτοιμα προς κατανάλωση» ανθρακούχα ποτά και κοκτέιλ σε κουτάκια, τα οποία μπορεί να έχουν χαμηλότερη περιεκτικότητα σε αλκοόλ, σύμφωνα με εκπρόσωπο της iwsr.

Η τάση αυτή οφείλεται σε δημογραφικούς και πολιτισμικούς παράγοντες. Σε μεγάλες αγορές, όπως η Αμερική και η Δυτική Ευρώπη, η αύξηση του πληθυσμού έχει επιβραδυνθεί ή έχει αντιστραφεί, ενώ οι ταχέως αναπτυσσόμενες μουσουλμανικές χώρες δεν «παράγουν» οινόφιλους. Οι baby boomers, που από καιρό είναι ενθουσιώδεις οινόφιλοι, κατευθύνονται προς αυτό που ο Rob McMillan, αναλυτής κρασιού στη Silicon Valley Bank, αποκαλεί «τη μεγάλη αίθουσα γευσιγνωσίας στον ουρανό».

Οι νεότεροι καταναλωτές, ειδικά η Γενιά Ζ, δεν είναι αφοσιωμένοι οινόφιλοι. Στην Αυστραλία, για παράδειγμα, η μηνιαία κατανάλωση κρασιού μεταξύ των 18-24 ετών μειώθηκε κατά το ήμισυ μεταξύ 2010 και 2023.

Οι αλλαγές

Η θέση του κρασιού στην κουλτούρα έχει επίσης αλλάξει. Άνθρωποι όλων των ηλικιών εγκαταλείπουν εντελώς το ποτό ή καταναλώνουν μικρές δόσεις μαγικών μανιταριών – ονομάζοντάς το ως «California sober» (ημέρα νηφαλιότητας στην Καλιφόρνια).

Χαρακτηριστικό είναι, όταν οι άνθρωποι τρώνε έξω, μπορεί να προτιμούν τα κοκτέιλ αντί για το κρασί, ενώ πριν από είκοσι χρόνια, το κρασί ήταν σχεδόν δύο φορές πιο δημοφιλές από τα οινοπνευματώδη ποτά μεταξύ των Αμερικανών καταναλωτών. Σήμερα, λίγο περισσότεροι προτιμούν τα οινοπνευματώδη ποτά.

Και οι βετεράνοι του κρασιού ανησυχούν καθώς όλο και περισσότεροι άνθρωποι λαμβάνουν φάρμακα glp-1 για τον έλεγχο του βάρους τους, καθώς οι ενέσεις αδυνατίσματος κάνουν τους ανθρώπους να πίνουν λιγότερο και να τρώνε λιγότερο.

Καλό για την …καρδιά;

Η κατανάλωση κρασιού αυξήθηκε κατακόρυφα τη δεκαετία του 1990, εν μέρει ως αποτέλεσμα ερευνών που υποδείκνυαν ότι ήταν καλό για την καρδιά. Τώρα όμως οι υπεύθυνοι για τη δημόσια υγεία προειδοποιούν τους ανθρώπους να αποφεύγουν εντελώς το αλκοόλ, με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας να δηλώνει ότι «δεν υπάρχει ασφαλές επίπεδο κατανάλωσης αλκοόλ».

Οι οινοποιοί ανησυχούν ότι το κρασί θα στιγματιστεί σύντομα όπως ο καπνός και ότι οι κυβερνήσεις θα το αντιμετωπίσουν ως τέτοιο. «Αν αρχίσουν να φορολογούν το κρασί όπως τον καπνό… οι άνθρωποι θα μπορούν να το αγοράζουν όλο και λιγότερο», λέει ο Stéphane Dalyac, διευθυντής της Laurent-Perrier, μιας εταιρείας σαμπάνιας.

Στροφή στο εκλεκτό κρασί

Αυτό που φαίνεται ότι θα μονοπωλήσει την επόμενη χρονιά είναι τι θα συμβεί με τη ζήτηση (και τις τιμές). Για παράδειγμα το Μπορντό, ο μεγαλύτερος παραγωγός εκλεκτών κρασιών στον κόσμο αποτελεί βαρόμετρο για τον κλάδο.

Στο επίκεντρο όμως θα βρεθεί και η τύχη των αμπελώνων, οι οποίοι ήδη καταστρέφονται για να πάρουν τη θέση τους άλλες καλλιέργειες. Αναμένεται επίσης μεγαλύτερη ενοποίηση στον κλάδο του κρασιού, καθώς ορισμένες συρρικνούμενες επιχειρήσεις κρασιού αλλάζουν χέρια.

Ωστόσο, σύμφωνα με το δημοσίευμα, δεν είναι όλα άσχημα, καθώς ανααμένεται ότι τα κρασιά υψηλής ποιότητας θα έχουν καλύτερη απόδοση, αφού οι άνθρωποι πίνουν λιγότερες ποσότητες, αλλά υψηλότερης ποιότητας.

Ο William Kelley, αρχισυντάκτης του περιοδικού Wine Advocate, συγκρίνει τον τομέα του κρασιού με αυτόν των ρολογιών. Η τεχνολογία μπορεί να έχει καταστήσει τα συνηθισμένα ρολόγια χειρός παρωχημένα, αλλά οι άνθρωποι εξακολουθούν να επιθυμούν να αγοράζουν και να φορούν πολυτελή ρολόγια. Ο Jayson Woodridge, που διευθύνει το Hundred Acre, ένα οινοποιείο-λατρεία στη Νάπα Βάλεϊ, παραδέχεται ότι «είναι η κορύφωση για τα μαζικά παραγόμενα κρασιά».

Ωστόσο, καθώς τρισεκατομμύρια δολάρια μεταφέρονται από τη γενιά των baby boomers στη γενιά Χ και τους millennials, προβλέπει ότι οι καταναλωτές θα ξοδέψουν χρήματα σε εκλεκτά κρασιά, παράλληλα με άλλα είδη πολυτελείας.

Ακόμα και όσοι δεν περιμένουν να κερδίσουν μια περιουσία έχουν κάτι να γιορτάσουν. Η πτώση της ζήτησης σημαίνει ότι οι τιμές έχουν πέσει. Ο κ. McMillan το αποκαλεί «χρυσή εποχή για τους καταναλωτές κρασιού που αναζητούν αξία».