Στη διάρκεια των τελευταίων δύο δεκαετιών η εγχώρια αγορά λιανικής έχει αναδιαμορφωθεί ουκ ολίγες φορές, με αρχιτέκτονα τις εκάστοτε καταναλωτικές τάσεις και φυσικά τις οικονομικές συνθήκες. Φαίνεται πως και τώρα εισέρχεται σε μία νέα εποχή εντός ενός εξαιρετικά πολυπαραγοντικού και απαιτητικού περιβάλλοντος.
Τις προηγούμενες ημέρες στο πλαίσιο του ετήσιου συνεδρίου του Ινστιτούτου Έρευνας Λιανεμπορίου Καταναλωτικών Αγαθών (ΙΕΛΚΑ) ανάλυση της ΝielsenIQ, ανέδειξε δραματική μείωση των μικρών σημείων λιανικής από το 2011 έως το 2024.
Ο αριθμός των παραδοσιακών περιπτέρων για παράδειγμα έχει συρρικνωθεί στα 4.200 σημεία το 2024, ενώ κατά 27,13% μειώθηκε το σύνολο των «καταστημάτων ευκολίας» της γειτονιάς καθώς από 29.551 σημεία το 2011, έφτασαν τα 21.536.
Δεν χωρά αμφιβολία ότι η περίοδος της κρίσης διαδραμάτισε καθοριστικό ρόλο, καθώς για πολλούς η επιβίωση κατέστη αδύνατη, ενώ για άλλους τα μεγέθη δεν επέτρεψαν τον λειτουργικό μετασχηματισμό τους.
Μία φθίνουσα πορεία η οποία όπως εκτιμάται δεν φαίνεται ότι θα ανακοπεί, αντιθέτως μάλιστα θα επιταχυνθεί, πολλώ δε μάλλον που οι πιέσεις από τις μεγάλες οργανωμένες αλυσίδες γίνονται ολοένα και πιο ασφυκτικές.
Η αναπροσαρμογής της στρατηγικής αρκετών εξ αυτών να τοποθετούνται με μικρότερα καταστήματα στις γειτονιές των πόλεων, που προσφέρουν αναβαθμισμένες υπηρεσίες και φιλικότερες τιμές προς τους καταναλωτές και λειτουργούν με σημαντικά -πολλές φορές- διευρυμένο ωράριο επτά ημέρες την εβδομάδα, δεν αφήνει και πολλά περιθώρια για τους μικρούς.
Βεβαίως δεν πρέπει να παραγνωρίζεται και ο κομβικός ρόλος που έχουν πια οι πλατφόρμες διανομής φαγητού και διαφόρων προϊόντων που κερδίζουν συνεχώς έδαφος και όχι μόνο στις νεαρότερες ηλικίες και να θέτουν εκτός πεδίου αγορών τα μικρά σημεία πώλησης.
Ισχυρές πιέσεις όμως εξαιτίας του λειτουργικού κόστους όπως διαμορφώνεται σήμερα (π.χ. ενέργεια, μισθώματα) δέχονται και οι μικρομεσαίες οργανωμένες αλυσίδες σούπερ μάρκετ με παράγοντες της αγοράς να προβλέπουν ότι είναι ζήτημα χρόνου να ανοίξει ο χορός των εξαγορών, διότι απλά δεν υπάρχουν περισσότερα περιθώρια επιλογών.
Και μπορεί η πίεση του λειτουργικού κόστους να είναι εντονότερη στις μικρομεσαίες του κλάδου, ότι δεν είναι ασφυκτική και τις μεγάλες αλυσίδες σούπερ μάρκετ, με το αναιμικό καθαρό περιθώριο κέρδους να προοινωνίζει γενικότερα νέο γύρο συγκέντρωσης στην αγορά.
Σύμφωνα με τα στοιχεία που παρουσιάστηκαν στην πρόσφατη συνέντευξη Τύπου της Ένωσης Σούπερ Μάρκετ Ελλάδας και αφορούν σε 43 επιχειρήσεις του κλάδου, στη διάρκεια του 2024 το καθαρό περιθώριο κέρδους μειώθηκε και διαμορφώθηκε στο 1,65% έναντι 1,84% στη διάρκεια του 2023.
Ο πρόεδρος της Ένωσης Αριστοτέλης Παντελιάδης ανέφερε πως για να λειτουργεί με οικονομική υγεία το λιανεμπόριο η αγορά χρειάζεται να έχει τέσσερις με έξι αλυσίδες σούπερ μάρκετ, όπως συμβαίνει στη Γερμανία, τη Βρετανία, τη Γαλλία ή την Ισπανία… Πόσο πιο ξεκάθαρα πια να «φωτογραφίσει» ότι έρχεται τα επόμενα χρόνια ριζική αλλαγή του χάρτη του λιανεμπορίου τροφίμων, με ό,τι βεβαίως αυτό συναπάγεται…
