Σε νέες προσπάθειες για τη μετάβαση σε οικονομίες μακριά από τα ορυκτά καύσιμα που προκαλούν την υπερθέρμανση του πλανήτη αποφάσισαν σχεδόν 200 χώρες, αποφεύγοντας όμως να τις αναφέρουν ρητά.
Η οκτασέλιδη διακήρυξη που διαμορφώθηκε μετά από δύο εβδομάδες φρενήρεις διαπραγματεύσεων στις παρυφές του Αμαζονίου κέρδισε την απρόθυμη αποδοχή από χώρες που υποστήριζαν ότι πρέπει να γίνουν περισσότερα για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, αλλά, τελικά, παραδέχτηκαν ότι ένα ατελές πακέτο είναι καλύτερο από το να μην υπάρχει τίποτα, σύμφωνα με ρεπορτάζ του Bloomberg.
Το χάσμα
Η συμφωνία αναδεικνύει το διαφαινόμενο χάσμα μεταξύ του τι είναι απαραίτητο για τον περιορισμό της υπερθέρμανσης του πλανήτη σε 1,5°C πάνω από τα προβιομηχανικά επίπεδα και αυτού που οι χώρες κάνουν στην πραγματικότητα ή δεσμεύονται να επιδιώξουν.
Σύμφωνα με την απόφαση που εγκρίθηκε το Σάββατο, η προεδρία της COP θα αναλάβει μια νέα εθελοντική πρωτοβουλία που αποσκοπεί στην «επιτάχυνση της εφαρμογής» των δράσεων που απαιτούνται για τον περιορισμό της υπερθέρμανσης του πλανήτη σε 1,5°C πάνω από τα προβιομηχανικά επίπεδα — ένα βασικό όριο που προσδιορίστηκε στη Συμφωνία του Παρισιού του 2015. Μια ξεχωριστή «Αποστολή Belém στο 1,5°C» στοχεύει στη διευκόλυνση της εφαρμογής των εθνικών δεσμεύσεων για μείωση των εκπομπών.
Η απόφαση Global Mutirão
Μια ομάδα περίπου 80 χωρών και η Ευρωπαϊκή Ένωση άσκησαν πίεση για έναν πιο σαφή οδικό χάρτη που θα καθοδηγούσε τη μετάβαση από το πετρέλαιο, το φυσικό αέριο και τον άνθρακα προς μια καθαρότερη οικονομία. Αντιτάχθηκαν στην πρόταση που δημοσιεύθηκε νωρίς την Παρασκευή ως πολύ αδύναμη, αλλά συνάντησαν έντονη αντίσταση από βασικά κράτη παραγωγής πετρελαίου και φυσικού αερίου από τη Μέση Ανατολή, καθώς και από τη Ρωσία.
Οι υποστηρικτές της τελικής προσέγγισης δήλωσαν ότι διατηρεί ένα άνοιγμα για περαιτέρω κατευθυντήριες γραμμές και συνεργασία σχετικά με το πώς οι χώρες μπορούν να εκπληρώσουν τη διετή δέσμευσή τους για τη μετάβαση των ενεργειακών συστημάτων του κόσμου μακριά από τα ορυκτά καύσιμα. Αυτή η συμφωνία ήταν μια κρίσιμη πτυχή της COP28 στο Ντουμπάι.
Η απόφαση Global Mutirão, που πήρε το όνομά της από τον βραζιλιάνικο όρο για συλλογική δράση, δεν περιλαμβάνει μια σαφή, λέξη προς λέξη επανάληψη της δέσμευσης για μια ενεργειακή μετάβαση που θεωρούν απαραίτητη για την ενίσχυση των επιχειρηματικών και επενδυτικών αποφάσεων. «Η σιωπή για τα ορυκτά καύσιμα» δεν επαρκεί, δήλωσε η Harjeet Singh, ιδρυτική διευθύντρια του Ιδρύματος Κλίματος Satat Sampada.
Ο Πρόεδρος της COP30, André Corrêa do Lago, δεσμεύτηκε ξεχωριστά να δημιουργήσει δύο ξεχωριστές πρωτοβουλίες «οδικού χάρτη», μία επικεντρωμένη σε μια ομαλή, δίκαιη μετάβαση μακριά από τα ορυκτά καύσιμα και μία επικεντρωμένη στην αποψίλωση των δασών. Αυτές οι πρωτοβουλίες θα συνεχιστούν κατά τη διάρκεια της προεδρίας του κατά το επόμενο έτος.
«Θα καθοδηγούνται από την επιστήμη και θα είναι χωρίς αποκλεισμούς» δεσμεύτηκε η Corrêa do Lago. Η ανακοίνωση προκάλεσε χειροκροτήματα στην κατάμεστη αίθουσα λήξης της COP30 το Σάββατο.
Η εμπορική πολιτική
Οι υπουργοί Ενέργειας και Περιβάλλοντος από όλο τον κόσμο παλεύουν επίσης με δύσκολα ερωτήματα σχετικά με το πώς η εμπορική πολιτική επηρεάζει την κλιματική αλλαγή, καθώς και πώς να αυξήσουν το ποσό της διαθέσιμης χρηματοδότησης για να βοηθήσουν τις χώρες να προσαρμοστούν στην άνοδο της στάθμης των θαλασσών του πλανήτη, στην έντονες καταιγίδες και ξηρασίες.
Το μέτρο προβλέπει επίσης τον τριπλασιασμό της χρηματοδότησης για την προσαρμογή έως το 2035 σε σύγκριση με τα επίπεδα του 2025, που αντιστοιχεί σε περίπου 120 δισ. δολάρια. Αυτό δεν ανταποκρίθηκε στην πίεση των φτωχών χωρών για τριπλασιασμό της δέσμευσης που πρέπει να εκπληρωθεί έως το 2030.
Το μέτρο επιτίθεται επίσης στις λεγόμενες μονομερείς εμπορικές ενέργειες, όπως οι δασμοί και οι εισφορές άνθρακα, επιβεβαιώνοντας ότι τα μέτρα που λαμβάνονται για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής «δεν θα πρέπει να αποτελούν μέσο αυθαίρετης ή αδικαιολόγητης διάκρισης ή συγκαλυμμένο περιορισμό στο διεθνές εμπόριο». Επίσης, προετοιμάζει τον διάλογο και την εκδήλωση υψηλού επιπέδου το 2028 για να εξεταστεί ο ρόλος της εμπορικής πολιτικής.
Η εμπορική γλώσσα απαντά στις αναπτυσσόμενες χώρες που ανησυχούν για τον Μηχανισμό Προσαρμογής των Συνόρων Άνθρακα της ΕΕ, ο οποίος επιβάλλει επιπλέον τέλος στις εισαγωγές καλυπτόμενων αγαθών που προέρχονται από χώρες των οποίων η τιμή του διοξειδίου του άνθρακα είναι χαμηλότερη από αυτήν του μπλοκ.
