Προσδοκίες και εκλογές

Κάθε φορά που κατατίθεται στη Βουλή στα μέσα Νοεμβρίου το τελικό κείμενο του προϋπολογισμού δύο είναι οι απορίες που προκύπτουν. Πρώτον, αν καταφέρει η κυβέρνηση να πετύχει τους στόχους που σχετίζονται με τα έσοδα, τις δαπάνες, τις επενδύσεις, την ανάπτυξη και τα πλεονάσματα και δεύτεροn αν τα πράγματα θα πάνε τόσο καλά που να προκύψει έξτρα δημοσιονομικός χώρος για να γίνουν πρόσθετες παροχές σε μισθωτούς, συνταξιούχους επαγγελματίες, αγρότες, ιδιοκτήτες ακινήτων.

Τα τελευταία χρόνια, με τους σαρωτικούς ελέγχους στο μέτωπο της φοροδιαφυγής από την Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων, την σχεδόν καθολική χρήση του πλαστικού χρήματος και των ηλεκτρονικών πληρωμών κατά τις συναλλαγές μεταξύ πολιτών και επιχειρήσεων αλλά και μεταξύ επαγγελματιών, την ανάπτυξη της οικονομίας αλλά και την ακρίβεια, οι στόχοι για τα φορολογικά έσοδα όχι μόνον επιτυγχάνονται αλλά το κράτος εξασφαλίζει ένα πρόσθετο «μαξιλάρι», σημαντικό μέρος του οποίου κατευθύνεται σε διάφορες παροχές ή φοροελαφρύνσεις.

Για το 2026, τα πράγματα είναι λίγο διαφορετικά γιατί ναι μεν το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης εμφανίζεται αισιόδοξο ότι τα πράγματα μπορεί να πάνε ακόμη καλύτερα από τις προβλέψεις που περιλαμβάνονται στον προϋπολογισμό, ωστόσο οι γεωπολιτικές εξελίξεις στη γειτονιά μας και η αστάθεια και η ρευστότητα που επικρατεί στο διεθνές οικονομικό περιβάλλον μπορούν να ανατρέψουν τις προσδοκίες που υπάρχουν.

Η ακρίβεια εξακολουθεί με αμείωτη ένταση να απομυζά τα εισοδήματα των νοικοκυριών και τα επιδόματα που δίνονται σε καμία περίπτωση δεν φθάνουν για να καλύψουν το σύνολο των απωλειών από τις αυξήσεις τιμών σε προϊόντα και υπηρεσίες. Από την άλλη, οι αριθμοί του προϋπολογισμού του 2026 πράγματι ευημερούν καθώς όλοι οι δείκτες και οι προβλέψεις είναι σε θετική κατεύθυνση. Όμως, θα πρέπει ο εν λόγω προϋπολογισμός να εξασφαλίσει και την ευημερία των πολιτών όχι μόνο των αριθμών.

Οι νέες φορο-ελαφρύνσεις που περιλαμβάνει κανείς δεν μπορεί να υποστηρίξει ότι δεν έπρεπε να θεσπιστούν, αλλά το μόνο σίγουρο είναι ότι δεν είναι αρκετές για να καταφέρουν να εξαλείψουν τις επιπτώσεις της ακρίβειας όχι μόνο του τρέχοντος έτους ή του επόμενου αλλά και εκείνες που έχουν σαρώσει μισθούς και συντάξεις τα προηγούμενα 4 χρόνια.

Σύμφωνα με το τελικό σχέδιο του κρατικού προϋπολογισμού η ελληνική οικονομία θα αναπτυχθεί το 2026 με ρυθμό 2,4%, πολύ πάνω από τον μέσο ευρωπαϊκό όρο (+1%), τα φορολογικά έσοδα θα αυξηθούν κατά 3,7% χωρίς να υπάρξει άνοδος των φορολογικών συντελεστών αλλά ούτε και κάποια μείωση του ΦΠΑ και των ειδικών Φόρων Κατανάλωσης, θα εφαρμοστεί η φορολογική μεταρρύθμιση που εδώ και μερικές εβδομάδες αποτελεί νόμο του κράτους, θα αυξηθούν οι επενδύσεις, θα δοθούν αυξήσεις σε συνταξιούχους και δημοσίους υπαλλήλους και πολλά ακόμη.

Ένας προϋπολογισμός βασίζεται σε προβλέψεις αλλά και σε αβεβαιότητες και οι οποίες κάθε χρόνο διογκώνονται. Το μόνο που παραμένει σταθερό είναι η διαρκής αύξηση των φορολογικών εσόδων (κυρίως των έμμεσων φόρων) που ευνοούνται ξεκάθαρα από την ακρίβεια, αλλά και από την πάταξη της φοροδιαφυγής που αναμένεται να συνεχιστεί με αμείωτη ένταση.

Κατά τη διάρκεια της συνέντευξής τύπου που ακολούθησε της κατάθεσης του προϋπολογισμού στον πρόεδρο της Βουλής την περασμένη Πέμπτη ο αρμόδιος υφυπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών με έδρα το Γενικό Λογιστήριο του κράτους κύριος Θάνος Πετραλιάς, ανέφερε μεταξύ άλλων πως για το 2027, μαζί με τα μέτρα που έχουν ανακοινωθεί (πχ κατάργηση προσωπικής διαφοράς, κατάργηση ΕΝΦΙΑ στα μικρά χωριά κλπ. δηλαδή 2 δισ. ευρώ), υπάρχει ένα περιθώριο 800 – 900 εκατ. ευρώ (και όχι μόνο για νέα μέτρα και πιθανώς για επενδύσεις) και επιπλέον 300 εκατ. ευρώ το 2028. Ωστόσο διευκρίνισε ο κ. Πετραλιάς ο χώρος για το 2026, έχει εξαντληθεί, εκτός αν υπάρξει αύξηση ενεργητικών εσόδων.

Όμως, ο υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών κ. Κυριάκος Πιερρακάκης ερωτηθείς για το ενδεχόμενο επιπλέον μέτρων το 2026 ανέφερε ότι ο πρωθυπουργός έχει τη βούληση να στηρίξει την κοινωνία όποτε χρειάζεται και το οικονομικό επιτελείο διαθέτει την ευελιξία να το πράξει. Το μόνο σίγουρο είναι ότι εφόσον τα πράγματα εξελιχθούν καλύτερα από αυτά που έχουν προβλεφθεί και νέα μέτρα στήριξης για τα νοικοκυριά θα ανακοινωθούν και περαιτέρω μείωση της φορολογίας θα δρομολογηθεί. Άλλωστε μην ξεχνάμε ότι οι εκλογές δεν είναι μακριά και άπαντες γνωρίζουν ότι ο Έλληνας τις περισσότερες φορές ψηφίζει με γνώμονα την «τσέπη».