Οι σκληρές οικονομικές αντιξοότητες προκαλούν αναταραχή στην πιο ευτυχισμένη χώρα του κόσμου, τη Φινλανδία. Ωστόσο, μετά από 1.000 ημέρες ανεργίας, ο 33χρονος Juho-Pekka Palomaa δεν έχει αφήσει τα προβλήματα της Φινλανδίας να τον καταβάλουν, σύμφωνα με ρεπορτάζ του Reuters αφιερωμένο στο πώς βιώνουν τη ζωή τους οι κάτοικοι στην πιο ανατολική χώρα της Σκανδιναβίας.
Η Φινλανδία αντιμετωπίζει οικονομική στασιμότητα, αυξανόμενη ανεργία και πιεσμένα δημόσια οικονομικά, αλλά κατάφερε να διατηρήσει τον τίτλο της πιο ευτυχισμένης χώρας στον κόσμο για όγδοη συνεχή χρονιά στην ετήσια έκθεση World Happiness Report.
Η δεξιά κυβέρνηση συνασπισμού, που βρίσκεται στην εξουσία από το 2023, έχει ως στόχο «να ενισχύσει τα δημόσια οικονομικά και να θέσει υπό έλεγχο το αυξανόμενο χρέος»
Η επιτυχία της, σύμφωνα με τους ειδικούς, οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στο γενναιόδωρο κράτος πρόνοιας – το οποίο όμως τώρα υποβαθμίζεται, καθώς οι υπουργοί αντιμετωπίζουν τα αυξανόμενα κοινωνικά έξοδα που συνεπάγεται η γήρανση του πληθυσμού.
«Είμαι ευγνώμων που στη Φινλανδία υπάρχει ένα δίχτυ ασφαλείας και κοινωνική ασφάλιση που με έχουν στηρίξει οικονομικά… Έτσι, ίσως δεν είμαι πιο δυστυχισμένος από ό,τι ήμουν πριν», δήλωσε ο Palomaa, ο οποίος σηματοδότησε τις 1.000 ημέρες ανεργίας του με μια διαμαρτυρία «φέρε το φαγητό σου» στα σκαλιά του κοινοβουλίου.
«Αλλά δεν νομίζω ότι μπορώ να κάνω πολλά για να αλλάξω την κατάστασή μου», δήλωσε ο πρώην παραγωγός βίντεο, ο οποίος έχει υποβάλει αμέτρητες αιτήσεις για δουλειά και έχει περάσει 11 ανεπιτυχείς συνεντεύξεις.
Ενώ τα επιδόματα ανεργίας έχουν μειωθεί, η κυβέρνηση δεν έχει αγγίξει τις «σχεδόν ιερές» συντάξεις, παραπονέθηκε.
Η κατάρρευση της Nokia, οι κυρώσεις στη Ρωσία
Η οικονομία της Φινλανδίας, που εξαρτάται από τις εξαγωγές, αντιμετωπίζει δυσκολίες από το 2014, όταν η Nokia, η εταιρεία κινητής τηλεφωνίας που κάποτε ήταν η πιο πολύτιμη της Ευρώπης, κατέρρευσε μετά την αποτυχημένη μετάβαση στα smartphone με οθόνη αφής. Οι κυρώσεις κατά της γειτονικής Ρωσίας για τον πόλεμο στην Ουκρανία έχουν επίσης πλήξει τις εξαγωγές και τον τουρισμό, ενώ η αβεβαιότητα σχετικά με τους δασμούς και το παγκόσμιο εμπόριο αποτελεί μια επιπλέον πρόκληση.
Η Τράπεζα της Φινλανδίας προβλέπει οικονομική ανάπτυξη 0,3% φέτος, από 0,4% το 2024. Η ανεργία είναι από τις υψηλότερες στην Ευρωπαϊκή Ένωση και αυξήθηκε στο υψηλότερο επίπεδο των τελευταίων 15 τουλάχιστον ετών, φτάνοντας το 10,3% τον Οκτώβριο, σύμφωνα με στοιχεία της Στατιστικής Υπηρεσίας της Φινλανδίας που δημοσιεύθηκαν την Τρίτη. Το ποσοστό αυτό ήταν υπερδιπλάσιο – 22,4% – μεταξύ των ατόμων ηλικίας 15 έως 24 ετών.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αναμένεται να αποφασίσει την Τρίτη εάν θα προτείνει την υπαγωγή της Φινλανδίας σε αυτό που αποκαλεί «διαδικασία υπερβολικού ελλείμματος», αφού προέβλεψε ότι η Φινλανδία θα έχει δημοσιονομικό έλλειμμα πάνω από το όριο του 3% της ΕΕ για τα επόμενα τρία χρόνια.
H Nορβηγία καταγράφει δημόσια ελλείμματα από το 2009
Η κακή κατάσταση των δημόσιων οικονομικών έχει ήδη ωθήσει την κυβέρνηση να αρχίσει να περιορίζει ορισμένα τμήματα του κράτους πρόνοιας, συμπεριλαμβανομένων των επιδομάτων ανεργίας και στέγασης, καθώς και ορισμένων ιατρικών υπηρεσιών.
«Ειλικρινά, φοβάμαι για τους νεότερους», δήλωσε η Χάνα Ταϊμίο, 54 ετών, μια άλλη άνεργη Φινλανδή η οποία φοβάται ότι μπορεί να μην ξαναβρεί ποτέ δουλειά. «Όλες αυτές οι περικοπές και οι υποβαθμίσεις… είναι πραγματικά τρομακτικές».
Η δεξιά κυβέρνηση συνασπισμού, που βρίσκεται στην εξουσία από το 2023, έχει ως στόχο «να ενισχύσει τα δημόσια οικονομικά και να θέσει υπό έλεγχο το αυξανόμενο χρέος», δήλωσε ο υπουργός Απασχόλησης Ματίας Μαρτίνεν στο Reuters.
Ο Μαρτίνεν χαρακτήρισε το υψηλό ποσοστό ανεργίας «απαίσια κατάσταση», αλλά υπερασπίστηκε την απόφαση της κυβέρνησης να διευκολύνει τις απολύσεις προκειμένου να μειώσει τους κινδύνους πρόσληψης για τις εταιρείες, με απώτερο στόχο την τόνωση της απασχόλησης.
Ορισμένοι επικριτές υποστηρίζουν, ωστόσο, ότι τα μέτρα λιτότητας έχουν επιδεινώσει τις οικονομικές προκλήσεις και τον πεσιμισμό των καταναλωτών.
Ο Λάουρι Χολάπα, διευθυντής του Φινλανδικού Κέντρου Νέας Οικονομικής Ανάλυσης, επισήμανε προσομοιώσεις που υποδηλώνουν ότι τα μέτρα δημοσιονομικής εξυγίανσης θα μπορούσαν να οδηγήσουν ακόμη και σε αύξηση του δημόσιου χρέους.
Η ευτυχία των Φινλανδών παραμένει ισχυρή
Ωστόσο, η ευτυχία δεν εξαρτάται μόνο από την οικονομία, όπως επισημαίνει το Reuters.
Οι αξιολογήσεις της ζωής που αναφέρουν οι άνθρωποι στην έρευνα ευτυχίας καθορίζονται περισσότερο από παράγοντες όπως η ανθεκτικότητα και η ικανότητα «να αντιμετωπίζουν συνεργατικά και εποικοδομητικά τις δύσκολες στιγμές» παρά από τις εθνικές οικονομικές συνθήκες, δήλωσε ο ιδρυτικός συντάκτης της έκθεσης, ο επίτιμος καθηγητής John Helliwell.
«Φυσικά, η Φινλανδία έχει πολύ υψηλή ανθεκτικότητα», είπε.
Τα στοιχεία της έρευνας για το επόμενο έτος που συλλέχθηκαν από την εταιρεία ανάλυσης Gallup και τα οποία είδε το Reuters δεν δείχνουν σημαντικές διακυμάνσεις στην ευτυχία που αναφέρουν οι Φινλανδοί. Η έρευνα λαμβάνει επίσης υπόψη βασικούς δείκτες όπως το κατά κεφαλήν ΑΕΠ, την κοινωνική υποστήριξη και το προσδόκιμο υγιούς ζωής.
Συντετριμμένος από το οικονομικό πλήγμα της μακράς περιόδου ανεργίας, ο Palomaa στράφηκε σε μια δωρεάν κοινοτική σάουνα που λειτουργεί και χρηματοδοτείται από εθελοντές στην ακτή της Βαλτικής Θάλασσας στο Ελσίνκι.
«Η σάουνα είναι ένα μέρος όπου όλοι είναι τόσο ίσοι… Δεν μπορείς να πεις με βάση την εμφάνιση κάποιου τι δουλειά κάνει, ποιος είναι», είπε.
Όταν ρώτησε τους ακόλουθους του στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης τι να κάνει την 1.000η ημέρα της ανεργίας του, έλαβε ένα εκατομμύριο προβολές και μια πληθώρα προτάσεων – συμπεριλαμβανομένου του πάρτι «φέρε το δικό σου φαγητό» που διοργάνωσε στα σκαλιά του κοινοβουλίου.
«Είμαι εδώ προφανώς για να γιορτάσω κάτι που δεν ήθελα ποτέ να γιορτάσω», είπε καθώς μοιραζόταν τα σπιτικά γλυκά του κάτω από την ομίχλη.
Αλλά «αποφάσισα ότι αυτή είναι η στιγμή μου», είπε. «Πρέπει να αδράξω την ευκαιρία και να κάνω κάτι γι’ αυτό».
