Σε μια ακόμη απρόβλεπτη στροφή της αμερικανορωσικής διπλωματίας, ο Ντόναλντ Τραμπ ανοίγει ξανά το παράθυρο για συμφωνία ειρήνης στην Ουκρανία, αυτή τη φορά με μια αποστολή στη Μόσχα. Την ώρα που το Κρεμλίνο αφήνει να εννοηθεί πως μπορεί να απορρίψει το νέο αμερικανικό προσχέδιο, Ουάσιγκτον, Κίεβο και Ευρωπαίοι σύμμαχοι προσπαθούν να διαμορφώσουν μια συνεκτική στρατηγική πριν οι συνομιλίες φτάσουν στο ανώτατο επίπεδο.
Ο Τραμπ ανακοίνωσε ότι στέλνει τον ειδικό απεσταλμένο Στιβ Γουίτκοφ στη Μόσχα, για απευθείας επαφές με τον Βλαντίμιρ Πούτιν, σε μια προσπάθεια να οριστικοποιηθεί το αμερικανικό ειρηνευτικό πλαίσιο για τον τερματισμό του πολέμου στην Ουκρανία, αναφέρουν σε ρεπορτάζ τους οι Financial Times.
Σε ανάρτησή του, έγραψε ότι οι διαπραγματεύσεις έχουν σημειώσει «τεράστια πρόοδο», ξεκαθαρίζοντας όμως ότι θα συναντήσει τον Πούτιν και τον Βολοντίμιρ Ζελένσκι «μόνο όταν η συμφωνία είναι τελική ή βρίσκεται στα τελευταία της στάδια», σύμφωνα με τους Financial Times.
Παράλληλα, ο υπουργός Στρατού των ΗΠΑ, Νταν Ντρίσκολ —ο οποίος έχει εξελιχθεί σε απρόσμενο κεντρικό διαμεσολαβητή— θα έχει επαφές με Ουκρανούς αξιωματούχους.
Η Μόσχα προειδοποιεί: «Χρειάζονται διευκρινίσεις»
Λίγες ώρες πριν τις ανακοινώσεις της Ουάσιγκτον, η Ρωσία άφησε να εννοηθεί ότι θα μπορούσε να απορρίψει την αναθεωρημένη αμερικανική πρόταση, εάν αυτή παρακάμπτει τις «κατανόησεις» που —σύμφωνα με τη Μόσχα— είχαν επιτευχθεί με τον Τραμπ στην Αλάσκα τον Αύγουστο.
Ο Ρώσος υπουργός Εξωτερικών, Σεργκέι Λαβρόφ, τόνισε ότι το Κρεμλίνο δεν έχει λάβει επίσημα το νέο κείμενο και ότι «μια σειρά κρίσιμων ζητημάτων» απαιτούν αποσαφήνιση.
Το εξελιγμένο αμερικανικό σχέδιο: λιγότερες παραχωρήσεις στη Μόσχα
Το αρχικό σχέδιο 28 σημείων είχε προκαλέσει έντονη ανησυχία σε ευρωπαϊκές πρωτεύουσες και στο Κίεβο, καθώς περιείχε σημαντικές παραχωρήσεις προς τη Ρωσία.
Σύμφωνα με τον Τραμπ, το κείμενο έχει πλέον έχει συνταχθεί με σχόλια και από τις δύο πλευρές και απομένουν «λίγα μόνο σημεία διαφωνίας».
Το νέο προσχέδιο θεωρείται λιγότερο ευνοϊκό για το Κρεμλίνο, ενώ τα πιο ευαίσθητα ζητήματα —όπως τα εδαφικά και οι αμερικανικές εγγυήσεις ασφαλείας προς την Ουκρανία— παραμένουν προς απόφαση σε απευθείας επαφές Τραμπ–Ζελένσκι.
Πηγή κοντά στην ουκρανική προεδρία ανέφερε ότι το Κίεβο έχει συμφωνήσει να περιορίσει το μέγεθος του στρατού του στους 800.000 στρατιώτες.
Αποκαλυπτικός διάλογος με το Κρεμλίνο
Σε δημοσίευμα του Bloomberg αναφέρεται ότι ο Γουίτκοφ, σε τηλεφωνική συνομιλία του Οκτωβρίου με τον Γιούρι Ουσακόφ, βασικό σύμβουλο του Πούτιν, πρότεινε να ακολουθήσουν την «μεθοδολογία» που χρησιμοποίησε ο Τραμπ για συμφωνία στη Γάζα.
Αν και το περιεχόμενο της συνομιλίας δεν έχει επιβεβαιωθεί ανεξάρτητα, ενισχύει την εικόνα εντατικών παρασκηνιακών επαφών.
Αντιδράσεις και συγκλίνουσες φωνές στην Ευρώπη
Παρά τις επιφυλάξεις, αρκετοί Ευρωπαίοι αξιωματούχοι εμφανίστηκαν συγκρατημένα αισιόδοξοι για την τροποποιημένη πρόταση.
Ο Βρετανός πρωθυπουργός Κιρ Στάρμερ δήλωσε ότι το μεγαλύτερο μέρος του κειμένου ανταποκρίνεται στις ουκρανικές ανάγκες, ενώ επανέλαβε τη σημασία «σθεναρών» εγγυήσεων ασφαλείας.
Η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, υπογράμμισε την ανάγκη ισχυρής διατλαντικής συνεννόησης.
Παράλληλα, η Γαλλία γνωστοποίησε ότι μια ομάδα εργασίας με τις ΗΠΑ εξετάζει τον μελλοντικό ρόλο που θα μπορούσε να έχει η Ουάσιγκτον σε μια ευρωπαϊκή δύναμη ασφάλειας στην Ουκρανία μετά την κατάπαυση του πυρός.
Το βάρος των συνομιλιών της Αλάσκας
Ο Λαβρόφ συνέδεσε το νέο κείμενο με το περιεχόμενο των συνομιλιών της Αλάσκας, οι οποίες είχαν προκαλέσει μεγάλη ανησυχία στο Κίεβο και στην Ευρώπη.
Εκεί, ο Τραμπ φέρεται να είχε εκφράσει ετοιμότητα να αναγνωρίσει ρωσική κυριαρχία στην Κριμαία και να πιέσει την Ουκρανία να αποσυρθεί από θέσεις στο Ντονμπάς, με αντάλλαγμα την παύση των εχθροπραξιών από πλευράς Μόσχας.
Ο Πούτιν, ωστόσο, εξακολουθεί να ζητά αντιμετώπιση των «ριζικών αιτιών» του πολέμου —μια φράση που στη ρωσική ορολογία περιλαμβάνει αλλαγή καθεστώτος στο Κίεβο, τερματισμό της διεύρυνσης του ΝΑΤΟ και παύση της δυτικής στρατιωτικής υποστήριξης στην Ουκρανία.
Παράλληλοι διάλογοι στο Άμπου Ντάμπι
Την ίδια ώρα, ο Ντρίσκολ είχε επαφές στο Άμπου Ντάμπι με τον επικεφαλής της ουκρανικής στρατιωτικής υπηρεσίας πληροφοριών και με ρωσική αντιπροσωπεία —αν και ακόμη δεν έχει αποσαφηνιστεί αν οι συναντήσεις γίνονται τριμερώς ή χωριστά.
Σύμφωνα με υψηλόβαθμο Γάλλο αξιωματούχο, οι συζητήσεις αφορούν τους όρους μιας κατάπαυσης πυρός και τις προϋποθέσεις για μελλοντική συνολική ειρηνευτική συμφωνία.
Οι επαφές διεξάγονται ενώ η Ρωσία συνεχίζει τις επιθέσεις σε ουκρανικές ενεργειακές και κατοικημένες περιοχές, με τον τελευταίο βομβαρδισμό στο Κίεβο να προκαλεί τουλάχιστον έξι νεκρούς και δεκάδες τραυματίες.
Η πίεση στην Ευρώπη και η συζήτηση για τα παγωμένα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία
Από την πλευρά της, η ΕΕ εντείνει τις προσπάθειες συνοχής.
Ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν προειδοποίησε ότι καμία συμφωνία δεν μπορεί να αποτελεί «οιονεί συνθηκολόγηση» της Ουκρανίας, καθώς αυτό θα ενθάρρυνε περαιτέρω ρωσικές επιθετικές κινήσεις και θα έθετε σε κίνδυνο την ευρωπαϊκή ασφάλεια.
Τόνισε επίσης ότι μόνο το Κίεβο μπορεί να αποφασίσει για εδαφικές παραχωρήσεις, ενώ η Ευρώπη πρέπει να αποφασίσει πώς θα αξιοποιηθούν τα παγωμένα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία.
Γαλλία, Ηνωμένο Βασίλειο, Τουρκία και άλλες χώρες δηλώνουν έτοιμες να συμμετάσχουν σε μια «δύναμη διαβεβαίωσης» μακριά από το μέτωπο, παρέχοντας εκπαίδευση και υποστήριξη ασφάλειας.
