Ο ρυθμός αύξησης των επενδύσεων όχι μόνο υπολείπεται σημαντικά των προβλέψεων που είχαν ενσωματωθεί στους κρατικούς προϋπολογισμούς, αλλά στηρίζεται σχεδόν αποκλειστικά στον τομέα των κατασκευών, αναπαράγοντας το παραδοσιακό και στενό παραγωγικό μοντέλο της ελληνικής οικονομίας.
Αν και οι επενδύσεις αποτελούν καίριο σκέλος του κυβερνητικού αφηγήματος για την ελληνική οικονομία, η Ελλάδα εξακολουθεί να καταγράφει ένα από τα χαμηλότερα ποσοστά επενδύσεων στην Ε.Ε.. Δηλαδή, μόλις 16% του ΑΕΠ, έναντι ευρωπαϊκού μέσου όρου 21,2%.
Η χώρα μας, με 16% ποσοστό των επενδύσεων στο ΑΕΠ, βρίσκεται στην προτελευταία θέση μεταξύ των χωρών της Ε.Ε. (Eurostat).
Ο Οικονομικός Ταχυδρόμος προδημοσιεύει τα στοιχεία της νέας μελέτης του Ινστιτούτου ΕΝΑ, τα οποία αποκαλύπτουν ότι η πραγματική εξέλιξη των επενδύσεων δεν δικαιολογεί τους κυβερνητικούς ισχυρισμούς περί βελτίωσης του επενδυτικού κλίματος μέσω των μεταρρυθμίσεων.
Σύμφωνα με την έρευνα, καταρχάς, ο ρυθμός αύξησης των επενδύσεων είναι αισθητά χαμηλότερος από τις προβλέψεις του κυβερνητικού επιτελείου, και, δεύτερον, οφείλεται σε συντριπτικό βαθμό στις κατασκευές, συντηρώντας το παραδοσιακό μοντέλο της ελληνικής οικονομίας.
Διάγραμμα 2. Σύνθεση αύξησης επενδύσεων, 2023 και 2024.
Διάγραμμα 1. Προβλεπόμενη και πραγματική αύξηση επενδύσεων, 2023 και 2024.
Προϋπολογισμός: Αντί για πρόβλεψη 15,5%, η πραγματική αύξηση ανήλθε στο 6,6% το 2023
Σύμφωνα με την έρευνα του ΕΝΑ, αν συγκρίνουμε τις προβλέψεις με τα πραγματικά στοιχεία- εστιάζοντας στην περίοδο μετά την πανδημία- εξάγεται το συμπέρασμα ότι για το 2023 η πρόβλεψη του προϋπολογισμού ήταν αύξηση κατά 15,5%. Ωστόσο, η πραγματική αύξηση ήταν μόνο 6,6%. «Αυτό μάλιστα δεν έκαμψε την αισιοδοξία του επόμενου προϋπολογισμού που προέβλεπε αύξηση των επενδύσεων 15,1% το 2024. Τελικά, η αύξηση ήταν μόλις 4,5%», σχολιάζουν οι συντάκτες της μελέτης.
Οι κυβερνητικές προβλέψεις για την αύξηση των επενδύσεων, όπως καταγράφονται στους κρατικούς προϋπολογισμούς, παρουσιάζουν συστηματική αστοχία.
Για το 2025, η πρόβλεψη, δηλαδή, του περσινού προϋπολογισμού, ήταν συντηρητικότερη, στο 8,4%. Παρότι δεν υπάρχουν ακόμα τελικά στοιχεία, φαίνεται πως οι στόχοι δεν θα επιτευχθούν καθώς ήδη ο φετινός προϋπολογισμός έχει αναθεωρήσει τις σχετικές προβλέψεις προς τα κάτω (στο 5,7%). Παρά ταύτα, ο κρατικός προϋπολογισμός για το 2026 αποτυπώνει την αισιοδοξία του οικονομικού επιτελείου, καθώς προβλέπει αύξηση των επενδύσεων κατά 10,2%.
Η αύξηση των επενδύσεων που καταγράφηκε στα δύο προηγούμενα έτη οφείλεται σχεδόν αποκλειστικά στις κατασκευές χωρίς ιδιαίτερη συμμετοχή των παραγωγικών επενδύσεων, όπως για παράδειγμα ο εξοπλισμός των επιχειρήσεων.
Από τα ακίνητα και τις κατασκευές οι επενδύσεις
Οι οικονομολόγοι της μελέτης καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι το ζήτημα των επενδύσεων δεν είναι μόνο ποσοτικό, αλλά και ποιοτικό. Από τα περίπου 3,5 δισ. ευρώ πραγματικής αύξησης των επενδύσεων στη διετία 2023–24, σχεδόν τα 3 δισ. ευρώ (87%) προέρχονται από τον τομέα των κατασκευών. (Τα επιμέρους μεγέθη δεν αθροίζουν ακριβώς το σύνολο, καθώς αποπληθωρίζονται με διαφορετικούς δείκτες τιμών).
Ειδικότερα, οι επενδύσεις σε κατοικίες αυξήθηκαν κατά 1,4 δισ. ευρώ, συνεισφέροντας το 42% της συνολικής αύξησης, ενώ οι λοιπές κατασκευές αυξήθηκαν κατά 1,5 δισ. ευρώ, αντιστοιχώντας στο 45% της αύξησης. Αντιθέτως, το σύνολο των υπόλοιπων επενδύσεων –κυρίως σε μηχανολογικό εξοπλισμό και προϊόντα πνευματικής ιδιοκτησίας– συνεισέφερε λιγότερα από 500 εκατ. ευρώ ή μόλις το 13% της συνολικής αύξησης. Σημειώνεται ότι ο εξοπλισμός πληροφορικής κατέγραψε μείωση κατά 228 εκατ. ευρώ στη διετία.
Η ανάλυση των στοιχείων καταδεικνύει ότι η Ελλάδα παραμένει μονοδιάστατη ως προς την επενδυτική δυναμική και παρουσιάζει υστέρηση στους τομείς δραστηριότητας που θα μπορούσαν να ενισχύσουν την παραγωγικότητα και την ανταγωνιστικότητα. Οι αριθμοί δείχνουν ότι το στοίχημα του πραγματικού παραγωγικού μετασχηματισμού και της αύξησης των επενδύσεων δεν έχει ακόμη κερδηθεί.
