Μια Συμφωνία Ευθύνης με πυξίδα το συλλογικό συμφέρον

Η εθνική κοινωνική συμφωνία μεταξύ του Υπουργείου Εργασίας και όλων των κοινωνικών εταίρων αποτελεί τομή για την επαναφορά των συλλογικών διαπραγματεύσεων στην χώρα μας, για την ανάπτυξη των επιχειρήσεων και την ευημερία των εργαζομένων. Είναι μία συμφωνία ευθύνης που αναβαθμίζει τον κοινωνικό διάλογο και υπηρετεί τα ευρύτερα συμφέροντα της κοινωνίας και της οικονομίας, υπερβαίνοντας τα «παραδοσιακά» κλαδικά και συνδικαλιστικά «σύνορα» και προτάγματα.

Μετά την κοπιώδη, πρωτόγνωρη και τεχνικά σύνθετη διαβούλευση των επτά μηνών συμφωνήσαμε σε ένα κείμενο – θεμέλιο λίθο μιας νέας εποχής, στην οποία πλέον η αγορά εργασίας θα ταιριάξει τον βηματισμό και τη λειτουργία της με την ανεβασμένη «ταχύτητα» της οικονομίας και των επιχειρήσεων, αλλά και με τις σύγχρονες ανάγκες των εργαζομένων. Αφήνουμε οριστικά πίσω μας τις μνημονιακές διατάξεις που έως και σήμερα υποβάθμιζαν όχι μόνο τις αναπτυξιακές προοπτικές των επιχειρήσεων και τα εισοδήματα των εργαζομένων αλλά και την εμπιστοσύνη μεταξύ των κοινωνικών εταίρων και του κράτους.

Όλα αυτά τα χρόνια μετά τα μνημόνια, η ΕΣΕΕ προσπάθησε και διεκδικούσε σε κάθε αφορμή στο δημόσιο διάλογο να δίνεται πάντα προβάδισμα στις ελεύθερες συλλογικές διαπραγματεύσεις που πραγματοποιούνται στο πλαίσιο της συλλογικής αυτονομίας των μερών, ώστε να ρυθμίζουν από κοινού τους όρους εργασίας που τις αφορούν, με συλλογική σύμβαση εργασίας. Γιατί το καταφέραμε το 2025 και όχι νωρίτερα; Πολλοί και διαφορετικοί λόγοι συνέτειναν αποφασιστικά με σημαντικότερους: Την κοινοτική οδηγία που ζητά από την Ελλάδα – και όχι μόνο – περισσότερες συλλογικές συμβάσεις και καλύτερες αμοιβές στον ιδιωτικό τομέα, τις προοπτικές της ελληνικής οικονομίας που μετά το 2029 είναι σταθερά αναπτυξιακές και τις σημερινές δυνατότητες των επιχειρήσεων που μπορούν να αντέξουν λελογισμένες αυξήσεις μισθών.

Μάλιστα, το περιεχόμενο της συμφωνίας όχι μόνο αποκαθιστά το προ –μνημονίων εργασιακό πλαίσιο αλλά το εμπλουτίζει με ρυθμίσεις που διευκολύνουν ακόμη περισσότερο τόσο την υπογραφή όσο και την επέκταση της εφαρμογής των συλλογικών συμβάσεων στους εργαζόμενους εκάστου κλάδου της οικονομίας

Τι συμφωνήσαμε θεσμικά:

Πρώτον, να δοθεί προνόμιο στις κορυφαίες οργανώσεις, ώστε να θέσουν υπό την σκέπη τους τον κλαδικό συλλογικό διάλογο, όταν η διαβούλευση συναντάει αδιέξοδα.

Δεύτερον, να απλοποιηθεί η εγγραφή όλων των οργανώσεων στα αντίστοιχα τηρούμενα μητρώα του Υπουργείου Εργασίας, με την ανάλογη προσοχή που αρμόζει να δίνεται στην δομή των οργανώσεων, στις ιδιαιτερότητες και στο ισχύον πλαίσιο που τις διέπει. Και αν πάλι μια οργάνωση δεν θέλει να εγγραφεί στο μητρώο, δεν θα κινδυνεύει η υπόστασή της, απλά δεν θα έχει το προνόμιο επέκτασης της σύμβασης που υπογράφει και δεν θα μπορεί να προσφεύγει ενώπιον του ΟΜΕΔ.

Τρίτον, να επανέλθει η πλήρης μετενέργεια των συλλογικών συμβάσεων, η οποία είχε περικοπεί κατά τα μνημονιακά χρόνια. Έτσι, μετά από κάθε συλλογική σύμβαση που λήγει και αφού εκπνεύσει το τρίμηνο διάστημα της παράτασής της, όλοι οι όροι της θα μεταφέρονται πλέον ως όροι της ατομικής σύμβασης του εργαζόμενου που κάλυπτε.

Τέταρτον, να απλοποιηθεί η διαδικασία επέκτασης μιας συλλογικής σύμβασης στο σύνολο των εργαζομένων του κλάδου. Συμφωνήσαμε την μείωση του ποσοτικού κριτηρίου των εργαζομένων που απασχολούν τα συμβαλλόμενα μέρη από 50% σε 40%. Παράλληλα – και αυτό αποτελεί μία μεγάλη θετική ανατροπή στο εργασιακό πλαίσιο – εφόσον μία σύμβαση συνυπογράφεται από την ΓΣΕΕ και την πιο αντιπροσωπευτική εργοδοτική οργάνωση στον κάθε κλάδο, τότε αυτή θα επεκτείνεται αυτόματα χωρίς ποσοστά και κριτήρια.

Τέλος, συμφωνήσαμε να βελτιώσουμε την οικονομία της διαδικασίας ενώπιον του Οργανισμού Μεσολάβησης και Διαιτησίας, διασφαλίζοντας παράλληλα τις τυπικές προϋποθέσεις υπαγωγής μίας υπόθεσης στις υπηρεσίες του. Συστήνεται μια επιστημονική τριμελής επιτροπή, η οποία θα ασχολείται με το παραδεκτό ή όχι των αιτήσεων, ενώ παράλληλα καταργείται ο δεύτερος βαθμός διαιτησίας, ο οποίος έδειξε στο πέρασμα του χρόνου ότι δεν προσδίδει κάτι περισσότερο στον θεσμό, πέρα από καθυστερήσεις στην ολοκλήρωση της διαδικασίας.

Κλείνω με την επισήμανση ότι το εμπόριο αναμένει ουκ ολίγα από την αναγέννηση των συλλογικών διαπραγματεύσεων στη χώρα. Περισσότερες συλλογικές συμβάσεις και μεγαλύτερη κάλυψη των εργαζομένων σημαίνει και υψηλότερους μισθούς.

Η εύλογη προσδοκία του εμπορικού κόσμου είναι ότι αυτή η ενίσχυση του εισοδήματος χιλιάδων εργαζόμενων θα κατευθυνθεί στην κατανάλωση τονώνοντας τους τζίρους των εμπορικών επιχειρήσεων, εισάγοντας σε έναν ενάρετο κύκλο την πραγματική οικονομία.

Σταύρος Καφούνης ,  Πρόεδρος ΕΣΕΕ