Κληρονομικό Δίκαιο: Ποιες είναι οι σημαντικότερες μεταρρυθμίσεις

Το νομοσχέδιο για την αναθεώρηση του Κληρονομικού Δικαίου παρουσίασαν την Πέμπτη 27 Νοεμβρίου στο Υπουργικό Συμβούλιο, ο υπουργός Δικαοσύνης Γιώργος Φλωρίδης και ο υφυπουργός Ιωάννης Μπούγας.

Στόχος της προτεινόμενης αναθεώρησης είναι να καταστήσει το Κληρονομικό Δίκαιο πιο λειτουργικό για τους νομικούς επαγγελματίες και τους πολίτες και να προσφέρει πραγματική προστασία σε πρόσωπα, συντρόφους και συζύγους, ανταποκρινόμενη στις απαιτήσεις και τις ανάγκες της νέας κοινωνικής πραγματικότητας.

Όπως ειπώθηκε η αναθεώρηση αποτελεί το αποτέλεσμα της εργασίας υψηλού κύρους επιτροπής ειδικών στο κληρονομικό δίκαιο, υπό τον Ομότιμο και Επίτιμο Καθηγητή της Νομικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών και τακτικό μέλος της Ακαδημίας Αθηνών, κ. Απόστολο Γεωργιάδη.

5 + 1 αλλαγές στο Κληρονομικό Δίκαιο

Ειδικότερα, οι σημαντικότερες μεταρρυθμίσεις αφορούν:

1) Την προστασία της πραγματικής βούλησης του διαθέτη, μέσω:

α) της θέσης ασφαλιστικών δικλείδων στις ιδιόγραφες διαθήκες, όπως η υποχρεωτική κήρυξη της ιδιόγραφης διαθήκης της ως κυρίας, όταν υπάρχει εγκατάσταση μακρινού συγγενή ή εξωτικού,

β) της εισαγωγής στην εθνική έννομη τάξη θεσμών όπως i) της κληρονομικής σύμβασης αιτία θανάτου, στο πλαίσιο της οποίας ο κληρονομούμενος έχει τη δυνατότητα να καταρτίσει σύμβαση με μελλοντικούς κληρονόμους του, π.χ. με τα παιδιά του, ή με εξωτικό (μη συγγενή) και ii) της κληρονομικής σύμβασης παραίτησης από μελλοντικά δικαιώματα στην κληρονομία.

2) Αλλαγές στην εξ αδιαθέτου διαδοχή. Ενισχύονται η θέση και η συμμετοχή στην κληρονομιαία περιουσία της/του συζύγου ή συντρόφου με βάση σύμφωνο συμβίωσης.

Επιπλέον, επιλύεται το ερμηνευτικό ζήτημα ως προς τον αποκλεισμό του εξ αδιαθέτου κληρονομικού δικαιώματος του συζύγου και του συντρόφου με σύμφωνο συμβίωσης στις περιπτώσεις συναινετικής λύσης, ενώ για πρώτη φορά θα μπορεί στην πέμπτη τάξη να κληρονομήσει, υπό αυστηρές προϋποθέσεις, και ο σύντροφος σε ελεύθερη ένωση.

3) Μεταβολή του χαρακτήρα της νόμιμης μοίρας από εμπράγματη σε ενοχική, λαμβάνοντας τη μορφή χρηματικής απαίτησης.

4) Διαχωρισμός της κληρονομιαίας περιουσίας από την ατομική περιουσία του κληρονόμου. Μέχρι τώρα, τα χρέη του κληρονομούμενου επωμίζονταν οι κληρονόμοι, με αποτέλεσμα να αποποιούνται τελικά την κληρονομία, για να τα αποφύγουν.

Καλούνταν ακόμη και μακρινότεροι συγγενείς, και τα παιδιά τους, σε ένα καθεστώς ανασφάλειας σχετικά με τον χρόνο έναρξης των διαδοχικών προθεσμιών αποποίησης, για να αποποιηθούν. Αυτά μεταβάλλονται με το νέο σύστημα.

Αν υπάρχουν χρέη, πληρώνονται από την κληρονομία και όχι από την ατομική περιουσία του κληρονόμου. Τα βάρη της κληρονομίας δεν επηρεάζουν την ατομική περιουσία του κληρονόμου.

5) Οριστική επίλυση διαχρονικών, νομολογιακά εριζόμενων ζητημάτων όπως η προθεσμία αποποίησης σε δικαιοπρακτικά ανίκανο πρόσωπο και το κληρονομικό δικαίωμα του ετεροθαλούς αδελφού.

στ) Κατάργηση θεσμών του κληρονομικού δικαίου που είχαν περιπέσει σε αχρησία (π.χ. νέμηση ανιόντος, εκποίηση κληρονομίας, έκτακτες διαθήκες).