Το καθεστώς έργων κοινού ενδιαφέροντος (PCI) και έργων αμοιβαίου ενδιαφέροντος (PMI) χορήγησε σήμερα η Ευρωπαϊκή Επιτροπή σε 235 διασυνοριακά ενεργειακά έργα– ο δεύτερος κατάλογος αυτού του είδους από την έναρξη της πρωτοβουλίας το 2023.
Τα επιλεγμένα έργα θα μπορούν να υποβάλουν αίτηση για χρηματοδότηση από την ΕΕ στο πλαίσιο του μηχανισμού «Συνδέοντας την Ευρώπη» και θα επωφεληθούν από ταχεία διαδικασία αδειοδότησης και κανονιστικές διαδικασίες για ταχεία εκτέλεση και παράδοση.
Αυτά τα διασυνοριακά έργα θα ενισχύσουν την ενεργειακή συνδεσιμότητα σε ολόκληρη την ήπειρο, φέρνοντας πιο κοντά την ολοκλήρωση της Ενεργειακής Ένωσης, επισημαίνει η Κομισιόν. Επιτρέποντας ζωτικές διασυνδέσεις σε ολόκληρη την ΕΕ και με τις γειτονικές χώρες, τα έργα αυτά μπορούν να διαδραματίσουν στρατηγικό ρόλο στην αύξηση της ανταγωνιστικότητας της ΕΕ, στην απανθρακοποίηση και στην ενίσχυση της ενεργειακής ασφάλειας και ανεξαρτησίας της Ευρώπης.
Σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη της Επιτροπής, οι επενδυτικές ανάγκες στις ευρωπαϊκές ενεργειακές υποδομές —δίκτυα ηλεκτρικής ενέργειας, υδρογόνου και CO2— θα προσεγγίσουν τα 1,5 τρισεκατομμύρια ευρώ από το 2024 έως το 2040. Η σειρά έργων και οι σχετικές αναμενόμενες επενδύσεις θα συμβάλουν στην κάλυψη των αναγκών που έχουν προσδιοριστεί για το 2040.
Τα έργα
Ο κατάλογος των επιλεγμένων έργων κοινής ενδιαφέροντος και έργων προτεραιότητας περιλαμβάνει:
- 113 έργα ηλεκτρικής ενέργειας, υπεράκτια και έξυπνα δίκτυα ηλεκτρικής ενέργειας, τα οποία θα είναι απαραίτητα για την ενσωμάτωση του αυξανόμενου μεριδίου των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας.
- 100 έργα υδρογόνου και ηλεκτρολυτών, τα οποία θα διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο στην ενσωμάτωση και την αποκαρβονικοποίηση του ενεργειακού συστήματος της ΕΕ.
- 17 έργα υποδομών μεταφοράς άνθρακα, τα οποία θα προωθήσουν την ανάπτυξη της αγοράς δέσμευσης και αποθήκευσης άνθρακα.
- 3 έργα έξυπνων δικτύων φυσικού αερίου για την ψηφιοποίηση και τον εκσυγχρονισμό του δικτύου φυσικού αερίου.
- Τη συνέχιση της συμπερίληψης 2 μακροχρόνιων έργων που συνδέουν τη Μάλτα και την Κύπρο με το ευρωπαϊκό δίκτυο φυσικού αερίου.
Η Επιτροπή θα υποστηρίξει την υλοποίηση αυτών των έργων μέσω εντατικότερου πολιτικού συντονισμού με τα ενδιαφερόμενα κράτη μέλη, αξιοποιώντας την ειδική ομάδα για την Ενεργειακή Ένωση και τις περιφερειακές ομάδες υψηλού επιπέδου που έχουν συσταθεί για να υποστηρίξουν την ανάπτυξη ενεργειακών υποδομών σε βασικές περιοχές, συμπεριλαμβανομένων των χωρών εταίρων.
Όπως τονίζεται στο σχέδιο δράσης της Επιτροπής για την προσιτή ενέργεια, ένα αποδοτικό ενεργειακό δίκτυο είναι ζωτικής σημασίας για την πραγματοποίηση της μετάβασης στην καθαρή ενέργεια και τη διασφάλιση της πρόσβασης σε ενέργεια σε προσιτές τιμές τόσο για τις βιομηχανίες όσο και για τα νοικοκυριά σε ολόκληρη την Ευρώπη.
Η εξασφάλιση ενός καλά ενοποιημένου και βελτιστοποιημένου ευρωπαϊκού ενεργειακού δικτύου είναι εξίσου κρίσιμη για την επιτάχυνση της οικονομικά αποδοτικής και καθαρής ενεργειακής μετάβασης. Η Επιτροπή θα παρουσιάσει σύντομα το ευρωπαϊκό πακέτο μέτρων για τα δίκτυα, προκειμένου να επιταχυνθεί περαιτέρω η ανάπτυξη της απαραίτητης ενεργειακής υποδομής στην Ευρώπη. Θα αναλύσει επίσης την πρωτοβουλία «Ενεργειακοί αυτοκινητόδρομοι», την οποία παρουσίασε η Πρόεδρος von der Leyen στην τελευταία ομιλία της για την κατάσταση της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η οποία θα αντιμετωπίσει επειγόντως τα διασυνοριακά σημεία συμφόρησης στην ενεργειακή υποδομή και θα αυξήσει τη συνολική ανθεκτικότητα του ενεργειακού συστήματος της ΕΕ.
Επόμενα βήματα
Μετά την σημερινή έγκριση, ο κατάλογος των PCI και PMI θα υποβληθεί στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και στο Συμβούλιο με τη μορφή κατ’ εξουσιοδότηση πράξης για εξέταση, όπως προβλέπεται στον κανονισμό TEN-E. Οι δύο συννομοθέτες έχουν δύο μήνες για να αποδεχθούν ή να απορρίψουν τον κατάλογο στο σύνολό του, αλλά δεν μπορούν να τον τροποποιήσουν. Η διαδικασία αυτή μπορεί να παραταθεί κατά δύο μήνες, εάν το ζητήσουν οι συννομοθέτες. Μόλις εγκριθεί ο κατάλογος, η Επιτροπή θα ενισχύσει περαιτέρω τη συνεργασία της με τους φορείς υλοποίησης των έργων και τα κράτη μέλη, προκειμένου να διασφαλίσει ότι τα επιλεγμένα έργα θα υλοποιηθούν όσο το δυνατόν ομαλότερα και ταχύτερα.
Αυτή την εβδομάδα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή διοργανώνει τις Ημέρες Ενέργειας PCI, οι οποίες είναι αφιερωμένες στην πρακτική υλοποίηση των PCI και PMI. Ο επίτροπος Ενέργειας και Στέγασης Dan Jørgensen θα συμμετάσχει στην εκδήλωση.
Ιστορικό
Τα PCI έχουν σχεδιαστεί για να ολοκληρώσουν την ενεργειακή αγορά της ΕΕ και να συμβάλουν στους στόχους της κλιματικής ουδετερότητας, εξασφαλίζοντας ότι όλοι οι Ευρωπαίοι έχουν πρόσβαση σε προσιτή, αξιόπιστη και ανανεώσιμη ενέργεια. Τα PMI περιλαμβάνουν διασυνοριακές υποδομές μεταξύ χωρών της ΕΕ και χωρών εκτός ΕΕ, συμβάλλοντας στους ενεργειακούς και κλιματικούς στόχους της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένης της πρόσφατα υιοθετημένης Παγκόσμιας Όρασης.
Ο κατάλογος που εγκρίθηκε σήμερα είναι ο δεύτερος κατάλογος της Ένωσης για τα PCI και τα PMI που καταρτίστηκε στο πλαίσιο του αναθεωρημένου κανονισμού για τα διευρωπαϊκά δίκτυα ενέργειας (TEN-E) από το 2022, μετατοπίζοντας την έμφαση από τα ορυκτά καύσιμα προς διασυνοριακές υποδομές με χαμηλές εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα, ανθεκτικές και αποδοτικές. Ο κανονισμός καθορίζει τα κριτήρια για τη στήριξη διασυνοριακών έργων ενεργειακής υποδομής που μπορούν να βοηθήσουν την Ένωση να επιτύχει τον κλιματικό και ενεργειακό της στόχο της κλιματικής ουδετερότητας έως το 2050. Οι κατάλογοι αυτοί εγκρίνονται κάθε δύο χρόνια, μετά από εκτενείς διαβουλεύσεις με τα ενδιαφερόμενα μέρη σε ομάδες για συγκεκριμένες περιοχές και δημόσιες διαβουλεύσεις.
Το μέσο «Συνδέοντας την Ευρώπη» (CEF-Energy) έχει διαθέσει 8 δισεκατομμύρια ευρώ για εμβληματικά έργα από το 2014. Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα διασυνοριακών έργων ορόσημων είναι ο συγχρονισμός της Βαλτικής, μέσω του οποίου οι βαλτικές χώρες ανέκτησαν την ανεξαρτησία τους από το ηλεκτρικό δίκτυο της Ρωσίας, ενσωματώνοντας πλήρως τις τρεις χώρες στο ενεργειακό σύστημα της ΕΕ. Στο πλαίσιο του πολυετούς δημοσιονομικού πλαισίου 2028-2034, η Επιτροπή πρότεινε πενταπλάσια αύξηση του προϋπολογισμού του CEF Energy από 5,84 δισεκατομμύρια ευρώ σε 29,91 δισεκατομμύρια ευρώ.
