Με πλήγμα στο σχέδιο της ΕΕ για παροχή «δανείου αποζημιώσεων» από παγωμένα ρωσικά assets ισοδυναμεί η αρνητική απόφαση που εξέδωσε η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) στο αίτημα να παράσχει τις απαραίτητες εξασφαλίσεις για την πληρωμή 140 δισ. ευρώ προς την Ουκρανία.
Η ΕΚΤ κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής παραβίασε την εντολή της, σύμφωνα με πολλούς αξιωματούχους, γεγονός που επιδεινώνει τις δυσκολίες των Βρυξελλών στην άντληση του γιγαντιαίου δανείου έναντι περιουσιακών στοιχείων της ρωσικής κεντρικής τράπεζας που έχουν ακινητοποιηθεί στο βελγικό αποθετήριο τίτλων Euroclear.
Αυτό έρχεται εν μέσω πιέσεων προς την ΕΕ να χρηματοδοτήσει την Ουκρανία για τα επόμενα δύο χρόνια, καθώς το Κίεβο αντιμετωπίζει οικονομική κρίση.
Το σχέδιο της Κομισιόν
Σύμφωνα με το σχέδιο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, οι χώρες της ΕΕ θα παρέχουν κρατικές εγγυήσεις για να διασφαλίσουν ότι ο κίνδυνος αποπληρωμής του δανείου των 140 δισεκατομμυρίων ευρώ προς την Ουκρανία θα κατανεμηθεί.
Ωστόσο, αξιωματούχοι της επιτροπής δήλωσαν ότι οι χώρες δεν θα είναι σε θέση να συγκεντρώσουν γρήγορα τα μετρητά σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης και αυτό θα μπορούσε να ασκήσει πιέσεις στις αγορές.
Σύμφωνα με πηγές των FT, οι αξιωματούχοι ρώτησαν την ΕΚΤ εάν θα μπορούσε να ενεργήσει ως δανειστής έσχατης ανάγκης στην Euroclear Bank, τον βραχίονα δανεισμού του βελγικού ιδρύματος, για να αποφευχθεί μια κρίση ρευστότητας.
Αξιωματούχοι της ΕΚΤ δήλωσαν στην επιτροπή ότι αυτό είναι αδύνατο, ανέφεραν κάποιες από τις πηγές.
Η παροχή εγγυήσεων από την ΕΚΤ αποτελεί νομισματική χρηματοδότηση
Η ανάλυση της ΕΚΤ κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η πρόταση της επιτροπής ισοδυναμούσε με την παροχή άμεσης χρηματοδότησης στις κυβερνήσεις, καθώς η κεντρική τράπεζα θα κάλυπτε τις οικονομικές υποχρεώσεις των κρατών μελών.
Αυτή η πρακτική, που ονομάζεται «νομισματική χρηματοδότηση» από τους οικονομολόγους, απαγορεύεται στις συνθήκες της ΕΕ λόγω στοιχείων που οδηγούν σε υψηλό πληθωρισμό και σε απώλεια αξιοπιστίας της κεντρικής τράπεζας.
Η ΕΚΤ δήλωσε ότι «μια τέτοια πρόταση δεν εξετάζεται, καθώς πιθανότατα θα παραβίαζε το δίκαιο των συνθηκών της ΕΕ που απαγορεύει τη νομισματική χρηματοδότηση».
Ανταποκρινόμενη στη στάση της ΕΚΤ, η επιτροπή έχει αρχίσει να αναζητά εναλλακτικές προτάσεις που θα παρείχαν προσωρινή ρευστότητα για να στηρίξουν το δάνειο των 140 δισεκατομμυρίων ευρώ, σύμφωνα με δύο πηγές των FT.
Ένας εκπρόσωπος της επιτροπής δήλωσε ότι βρισκόταν «σε στενή επαφή με την ΕΚΤ» από τα τέλη Οκτωβρίου και ότι η κεντρική τράπεζα είχε «συμμετάσχει ενεργά σε όλες τις συζητήσεις» σχετικά με την πρόταση δανείου.
«Η διασφάλιση της απαραίτητης ρευστότητας για πιθανές υποχρεώσεις επιστροφής των περιουσιακών στοιχείων στην κεντρική τράπεζα της Ρωσίας αποτελεί σημαντικό μέρος ενός πιθανού δανείου αποζημιώσεων», πρόσθεσε ο εκπρόσωπος.
«Αυτό είναι απαραίτητο για να διασφαλιστεί ότι η ΕΕ, τα κράτη μέλη της και οι ιδιωτικοί φορείς μπορούν πάντα να εκπληρώνουν τις διεθνείς υποχρεώσεις τους. Οι σκέψεις σχετικά με το πώς να διασφαλιστεί αυτή η ρευστότητα λεπτομερώς βρίσκονται σε εξέλιξη».
Η ΕΕ έχει παγώσει ρωσικά περιουσιακά στοιχεία αξίας περίπου 210 δισεκατομμυρίων ευρώ μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία το 2022.
Οι αντιρρήσεις του Βελγίου
Το Βέλγιο έχει αντιταχθεί στο δάνειο προς το Κίεβο με το σκεπτικό ότι σε περίπτωση που τα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία ξεπαγώσουν και η Μόσχα μπορέσει να τα διεκδικήσει, η Euroclear δεν θα είναι σε θέση να αποπληρώσει τα χρήματα αμέσως.
Ο πρωθυπουργός του Βελγίου, Μπαρτ Ντε Βέβερ, δήλωσε ότι το σχέδιο της ΕΕ είναι «θεμελιωδώς λανθασμένο» και απαίτησε από τα άλλα 26 κράτη μέλη του μπλοκ να υπογράψουν «νομικά δεσμευτικές, άνευ όρων, αμετάκλητες, κατ’ απαίτηση, κοινές εγγυήσεις για ολόκληρο το ποσό» για να επιμεριστεί ο κίνδυνος αποπληρωμής του δανείου.
Μια τέτοια δέσμευση είναι αναγκαία πριν οι ηγέτες της ΕΕ συγκεντρωθούν στις 18 Δεκεμβρίου για μια σύνοδο κορυφής που έχει ως στόχο να αποφασίσει πώς το μπλοκ θα πρέπει να συνεχίσει να χρηματοδοτεί το Κίεβο.
Ο Ντε Βέβερ υποστηρίζει ότι οι εγγυήσεις των κρατών μελών και κάποια μορφή backstop απαιτούνται σε περίπτωση που οι κυρώσεις της ΕΕ που κρατούν «παγωμένα» τα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία ξαφνικά αρθούν.
Οι κυρώσεις πρέπει να παρατείνονται κάθε έξι μήνες μέσω ομόφωνης απόφασης. Ορισμένες χώρες, συμπεριλαμβανομένης της Ουγγαρίας, έχουν ταχθεί κατά της ανανέωσης.
Από την άλλη, η πίεση των ΗΠΑ για μια ειρηνευτική συμφωνία μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας και οι εναλλακτικές προτάσεις της κυβέρνησης Τραμπ για τη χρήση των ακινητοποιημένων περιουσιακών στοιχείων της Μόσχας έχουν προκαλέσει ανησυχίες σε ολόκληρη την ΕΕ.
Το Βέλγιο ανησυχεί ιδιαίτερα για την πιθανή επίτευξη συμφωνίας ειρήνης μεταξύ Ουάσινγκτον και Μόσχας θα μπορούσε να άρει τις κυρώσεις της ΕΕ και να αναγκάσει την Euroclear να αποπληρώσει άμεσα τη Ρωσία.
Σύμφωνα με την πρόταση της επιτροπής, η Ουκρανία θα έπρεπε να αποπληρώσει τα χρήματα μόνο εάν η Ρωσία συμφωνούσε να καταβάλει αποζημιώσεις στο Κίεβο.
