Η μεγαλύτερη εγκατάσταση σπάνιων γαιών της ευρωπαικής ηπείρου, που βρίσκεται στην άκρη της ανατολικής πλευράς του ΝΑΤΟ, εντείνει την παραγωγή μαγνητών στο πλαίσιο μιας περιφερειακής προσπάθειας για τη μείωση της εξάρτησής της από τις εισαγωγές από το Πεκίνο. Αυτό θα είναι και ένα μεγάλο στοίχημα για την Ευρώπη που θα ήθελε να σπάσει την κυριαρχία της Κίνας στις σπάνιες γαίες,
Η μονάδα αναπτύχθηκε από την καναδική Neo Performance Materials και άνοιξε στα μέσα Σεπτεμβρίου, το εργοστάσιο μαγνητών βρίσκεται στη μικρή βιομηχανική πόλη Νάρβα. Αυτή η λιγότερο γνωστή συνοριακή πόλη χωρίζεται από τη Ρωσία από τον ποταμό Νάρβα, ο οποίος αποτελεί εξωτερικό σύνορο τόσο του ΝΑΤΟ όσο και της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Οι αναλυτές αναμένουν ότι η εγκατάσταση θα διαδραματίσει αναπόσπαστο ρόλο στο σχέδιο της Ευρώπης να μειώσει την εξάρτησή της από την Κίνα, προειδοποιώντας παράλληλα ότι η περιοχή αντιμετωπίζει έναν μακρύ και δύσκολο δρόμο μπροστά της εάν θέλει να επιτύχει τους στόχους της για τη στρατηγική της στον τομέα των ορυκτών.
Οι σπάνιες γαίες και η.. αλυσίδα της ηλεκτροκίνησης
Οι μαγνήτες που κατασκευάζονται από σπάνιες γαίες είναι απαραίτητα συστατικά για τη λειτουργία της σύγχρονης τεχνολογίας, όπως τα ηλεκτρικά οχήματα, οι ανεμογεννήτριες, τα smartphones, ο ιατρικός εξοπλισμός, οι εφαρμογές τεχνητής νοημοσύνης και τα όπλα ακριβείας.
Μιλώντας στο CNBC μέσω βιντεοκλήσης, ο Διευθύνων Σύμβουλος της Neo, Ραχιμ Σουλεμάν , δήλωσε ότι η εγκατάσταση βρίσκεται σε καλό δρόμο για να παράγει 2.000 μετρικούς τόνους μαγνητών σπάνιων γαιών φέτος, πριν κλιμακωθεί στους 5.000 τόνους και πέραν αυτών, καθώς επιδιώκει να συμβαδίσει με «μια εξαιρετικά ταχέως αναπτυσσόμενη αγορά».
«Είναι ένα πρόβλημα δισεκατομμυρίων δολαρίων που επηρεάζει τις βιομηχανίες παραγωγής τρισεκατομμυρίων δολαρίων. Επομένως, αξίζει να λυθεί.»
Οι ευρωπαικές βιομηχανιες εισάγουν επί του παρόντος σχεδόν όλους τους μαγνήτες σπάνιων γαιών από την Κίνα, αν και ο Σουλεμαν αναμένει ότι η εγκατάσταση της Neo στη Νάρβα θα είναι σε θέση να καλύψει περίπου το 10% αυτής της ζήτησης.
«Τούτου λεχθέντος, η άποψή μας για αυτόν τον αριθμό είναι περίπου 20.000 τόνοι. Έτσι, θα έχουμε πολύ περισσότερη δουλειά να κάνουμε, πολύ περισσότερη κατασκευή να κάνουμε, επειδή πιστεύω ότι οι πελάτες έχουν πραγματική ανάγκη να διαφοροποιήσουν τις αλυσίδες εφοδιασμού τους», δήλωσε ο Σουλεμαν.
«Δεν μιλάμε για ανεξαρτησία από καμία δικαιοδοσία. Μιλάμε απλώς για τη δημιουργία ισχυρών και ποικίλων αλυσίδων εφοδιασμού για τη μείωση του κινδύνου συγκέντρωσης», πρόσθεσε.
Οι συμβάσεις με τις αυτοκινητοβιομηχανίες
Η Neo έχει ανακοινώσει προηγουμένως αρχικές συμβάσεις με την Schaeffler και την Bosch, μεγάλους προμηθευτές αυτοκινήτων όπως οι γερμανικοί γίγαντες αυτοκινήτων Volkswagen
και BMW
Η προσπάθεια της Ευρώπης να επιτύχει τους στόχους της για την ασφάλεια των πόρων αντιμετωπίζει αρκετά εμπόδια. Οι αναλυτές έχουν επικαλεστεί ζητήματα, όπως έλλειμμα χρηματοδότησης, επαχθείς κανονισμούς, περιορισμένη και κατακερματισμένη αλυσίδα εφοδιασμού που κατασκευάζεται στην ΕΕ και σχετικά υψηλό κόστος παραγωγής. Όλα αυτά εγείρουν ερωτήματα σχετικά με τη βιωσιμότητα των φιλόδοξων στόχων της ΕΕ για την αλυσίδα εφοδιασμού.
«Η Ευρώπη χρειάζεται μια μεγάλη αύξηση στην ικανότητα μαγνητών σπάνιων γαιών για να πλησιάσει ακόμη και μια διαφοροποιημένη αλυσίδα εφοδιασμού για τις αυτοκινητοβιομηχανίες της», δήλωσε στο CNBC μέσω email η Καρολάιν Μέζεκαρ , αναλύτρια της Fastmarkets.
«Η γκιλοτίνα εξακολουθεί να διαφαίνεται»
Οι σπάνιες γαίες έχουν έρθει στο προσκήνιο ως βασικό διαπραγματευτικό χαρτί στη συνεχιζόμενη γεωπολιτική αντιπαλότητα μεταξύ ΗΠΑ και Κίνας.
Τον Οκτώβριο, η Κίνα συμφώνησε να καθυστερήσει την εισαγωγή περαιτέρω ελέγχων στις εξαγωγές σπάνιων γαιών, στο πλαίσιο συμφωνίας που επιτεύχθηκε μεταξύ του Κινέζου προέδρου Σι Τζινπίνγκ και του Αμερικανού προέδρου Ντοναλντ Τραμπ . Ωστόσο, οι προηγούμενοι περιορισμοί της Κίνας για τις σπάνιες γαίες, οι οποίοι ανέτρεψαν τις παγκόσμιες αλυσίδες εφοδιασμού, παραμένουν σε ισχύ.
«Η απειλή εξακολουθεί να υπάρχει. Η γκιλοτίνα εξακολουθεί να διαφαίνεται. Έτσι, νομίζω ότι συλλογικά όλα αυτά έχουν μόλις αφυπνίσει τη Δύση, τους τελικούς χρήστες και τις κυβερνήσεις για τους κινδύνους που αντιμετωπίζουν», δήλωσε στο CNBC τηλεφωνικά Ryan Castilloux, διευθύνων σύμβουλος της εταιρείας συμβούλων κρίσιμων ορυκτών Adamas Intelligence.
«Είναι ένα πρόβλημα δισεκατομμυρίων δολαρίων που επηρεάζει τις βιομηχανίες παραγωγής τρισεκατομμυρίων δολαρίων. Επομένως, αξίζει να λυθεί», πρόσθεσε.
Οι διαταραχές στον εφοδιασμό και η ελπίδα
Η Ευρώπη, ειδικότερα, έχει βρεθεί στο στόχαστρο των δασμολογικών αναταραχών. Στις οικονομικές προβλέψεις του Φθινοπώρου 2025, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, εντόπισε τους κινεζικούς ελέγχους στις εξαγωγές που οδηγούν σε διαταραχές της αλυσίδας εφοδιασμού σε διάφορους τομείς, όπως η αυτοκινητοβιομηχανία και η πράσινη ενέργεια.
Αυτό, θέτει το ζήτημα της διαφοροποίησης της προσφοράς στο προσκήνιο για τους Ευρωπαίους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής, ειδικά καθώς η ζήτηση προβλέπεται να αυξηθεί έως το 2030 και η προσφορά της ΕΕ εξακολουθεί να εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από έναν μόνο προμηθευτή, σύμφωνα με δήλωση εκπροσώπου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
Απαντώντας, η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, ανακοίνωσε τον Οκτώβριο ότι βρίσκονται σε εξέλιξη σχέδια για την έναρξη ενός λεγόμενου σχεδίου «RESourceEU» – κατά το πρότυπο της πρωτοβουλίας «REPowerEU», η οποία επεδίωκε να ξεπεράσει ένα άλλο ζήτημα εφοδιασμού – την ενέργεια.
Το έργο Narva προηγείται αυτών των μέτρων, αλλά, με 18,7 εκατομμύρια ευρώ (21,7 εκατομμύρια δολάρια) σε χρηματοδότηση από την ΕΕ, αποτελεί παράδειγμα αυτού που ελπίζει να επιτύχει η ΕΕ. Και παρόλο που η παραγωγή της είναι μέτρια σε σύγκριση με τη συνολική ζήτηση, καταδεικνύει πώς η ΕΕ σχεδιάζει να ενισχύσει την παραγωγική ικανότητα του μπλοκ και να μειώσει την εξάρτηση από την κινεζική προσφορά.
