Με πλήθος εκκρεμοτήτων, η διευθέτηση των οποίων δεν κατέστη δυνατή το 2025, παρά τις προσδοκίες που είχαν καλλιεργηθεί, εισέρχεται σε λίγες εβδομάδες στη νέα χρονιά η αγορά των κόκκινων δανείων.
Αναμφίβολα τα βήματα που έχουν γίνει την τελευταία 5ετία προς την κατεύθυνση εξυγίανσης του συστήματος είναι τεράστια.
Το ρίσκο δημιουργίας νέων ληξιπρόθεσμων οφειλών έχει περιοριστεί σημαντικά
Οι ισολογισμοί των τραπεζών έχουν καθαρίσει, με τους δείκτες καθυστερήσεων να υποχωρούν στο ιστορικό χαμηλό του 3%, μια ανάσα από τον μέσο ευρωπαϊκό όρο, έναντι 50% πριν από 10 χρόνια.
Ταυτόχρονα, δεδομένου του θετικού μακροοικονομικού περιβάλλοντος εγχωρίως και της πολύ προσεκτικής πολιτικής δανειοδοτήσεων που ακολουθούν εδώ και σχεδόν 15 έτη οι ελληνικές τράπεζες, το ρίσκο δημιουργίας νέων ληξιπρόθεσμων οφειλών έχει περιοριστεί σημαντικά.
Το πρόβλημα
Παρά ταύτα, το πρόβλημα των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων μόνο λυμένο δεν θεωρείται.
Τα χρέη, που στην πλειονότητά τους βρίσκονται υπό τον διαχειριστικό έλεγχο των εξειδικευμένων στο συγκεκριμένο αντικείμενο εταιρειών, παραμένουν στην οικονομία.
Με βάση τα πιο πρόσφατα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος, οι πιστώσεις που έχουν μεταβιβαστεί είτε με απευθείας πωλήσεις είτε με τιτλοποιήσεις σε funds, διαμορφώνονταν στο τέλος του α’ εξαμήνου 2025 στη ζώνη των 80 δισ. ευρώ.
Αίτημα για αλλαγές στη νομοθεσία για τα κόκκινα δάνεια
Πρόκειται για ένα πολύ μεγάλο για τα ελληνικά δεδομένα όγκο χορηγήσεων, που προκαλεί αρρυθμίες στην οικονομική δραστηριότητα και θέτει εκτός αγοράς χιλιάδες οφειλέτες.
Οι εν λόγω επισφάλειες θα πρέπει να διευθετηθούν με τον έναν ή τον άλλον τρόπο. Είτε να ρυθμιστούν με όσο το δυνατόν πιο βιώσιμες λύσεις είτε οι υποθέσεις να κλείσουν οριστικά μέσω μέτρων αναγκαστικής εκτέλεσης ή συμφωνιών μεταξύ πιστωτών και δανειοληπτών.
Το θεσμικό πλαίσιο στη διαχείριση των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων έχει βελτιωθεί αισθητά τα τελευταία χρόνια
Οπως επισημαίνει ανώτερη πηγή από τον κλάδο των διαχειριστών, «το θεσμικό πλαίσιο στη διαχείριση των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων έχει βελτιωθεί αισθητά τα τελευταία χρόνια». Ωστόσο, προσθέτει, «για να επιταχυνθεί το έργο μας, είναι απαραίτητες νέες προσαρμογές της νομοθεσίας». Για τον λόγο αυτόν άλλωστε, σημειώνει σχετικά, «οι επαφές μας με την Πολιτεία είναι τακτικές. Παρ’ όλα αυτά και το 2025 πέρασε χωρίς να γίνουν οι αναγκαίες νέες μεταρρυθμίσεις που αναβλήθηκαν για τη νέα χρονιά».
Τα βασικά εκκρεμή ζητήματα είναι τα εξής:
1. Επιτάχυνση δικαιοσύνης
Αυτήν τη στιγμή οι δανειολήπτες μπορούν να καθυστερήσουν τη διευθέτηση της υπόθεσής τους, με νόμιμο τρόπο. Ετσι, η απειλή του πλειστηριασμού, που λειτουργεί ως μέσο πίεσης για να αναδιαρθρώσουν τα χρέη τους, απενεργοποιείται.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελούν οι ανακοπές. Ακόμη κι αν είναι αβάσιμες, μία υπόθεση μπορεί να καθυστερήσει έως και 10 χρόνια εν αναμονή της εκδίκασής της.
Το υπουργείο Δικαιοσύνης έχει υποσχεθεί τη δημιουργία μιας πλατφόρμας που θα λύσει το πρόβλημα. Επιπλέον, καθυστερήσεις δημιουργεί και ο χρόνος που απαιτείται για την επίδοση μιας διαταγής πληρωμής, καθώς φτάνει μέχρι και τους 8 μήνες.
2. Εξωδικαστικός μηχανισμός
Καταγράφει συνεχή ρεκόρ σε επίπεδο ρυθμίσεων από μήνα σε μήνα, μετά την αναμόρφωσή του τα τελευταία χρόνια. Παρ’ όλα αυτά ένα σημαντικό ποσοστό των δανειοληπτών σταματά ακόμη και σε σύντομο διάστημα μετά τη συμφωνία με τους πιστωτές να πληρώνει τις δόσεις του.
Οι servicers έχουν ζητήσει για τέτοιες περιπτώσεις είτε να προχωρούν άμεσα σε πλειστηριασμό είτε ο οφειλέτης να πληρώνει κατά την έναρξη της ρύθμισης τουλάχιστον 2 δόσεις. Με τον τρόπο αυτόν ευελπιστούν ότι «θα σταματήσει η αξιοποίηση του χρήσιμου κατά τα άλλα εργαλείου, απλά και μόνο για να παίζουν κάποιοι καθυστέρηση».
3. Πρόσβαση σε στοιχεία δανειοληπτών
Οι εταιρείες διαχείρισης είναι υποχρεωμένες ήδη από πέρυσι να παρέχουν στους οφειλέτες αναλυτική ενημέρωση για τα χρέη τους.
Για να συμβεί αυτό θα πρέπει οι τελευταίοι να εγγραφούν στις πλατφόρμες τους και να δηλώσουν ένα στοιχείο επικοινωνίας. Το ενδιαφέρον από την πλευρά των δανειοληπτών είναι αμελητέο.
Ετσι, οι servicers δεν μπορούν να επικοινωνήσουν μαζί τους για να προτείνουν μια ρύθμιση. Ως εκ τούτου, ο πλειστηριασμός, που έχει υψηλό κόστος (υπολογίζεται στο 17% επί της αξίας μίας προσημείωσης) και είναι χρονοβόρος, αναδεικνύεται ως η μόνη λύση. Στο πλαίσιο αυτό, οι εταιρείες του κλάδου έχουν ζητήσει από την Πολιτεία ενημέρωση για τα στοιχεία επικοινωνίας, τουλάχιστον ως προς τα δάνεια που συνδέονται με τις τιτλοποιήσεις του «Ηρακλής».
4. Στεγαστικά δάνεια σε ελβετικό φράγκο
Οι πιστωτές αναμένουν την τελική λύση που σχεδιάζει η κυβέρνηση για τη ρύθμιση των στεγαστικών δανείων σε ελβετικό φράγκο. Η παρουσίασή της αναμενόταν φέτος, ωστόσο αναβάλλεται συνεχώς.
5. Φορέας Απόκτησης και Επαναμίσθωσης Ακινήτων
Ούτε το 2025 κατέστη δυνατή η δημιουργία του, παρά το γεγονός ότι εξασφαλίστηκαν πόροι ύψους 100 εκατ. ευρώ από τους συστημικούς ομίλους. Το σχήμα θα αποκτά κατοικίες ευάλωτων νοικοκυριών, οι οποίοι θα έχουν τη δυνατότητα να τις μισθώνουν έως και 12 χρόνια, πριν τις επαναγοράσουν. To 2026 αναμένεται η προκήρυξη διαγωνισμού για την προσέλκυση επενδυτών.
6. Επιστροφή ακινήτων στην αγορά
Αυτή τη στιγμή ο μέσος χρόνος ωρίμανσης ενός ακινήτου μετά τον πλειστηριασμό του, ανέρχεται σε 24 μήνες περίπου.
Οι servicers έχουν ζητήσει βελτιώσεις στην όλη διαδικασία, που δεν έχουν υλοποιηθεί στο σύνολό τους. Θεωρούν κρίσιμο και για το στεγαστικό πρόβλημα να γίνουν όλες οι αναγκαίες παρεμβάσεις, ώστε να αυξηθεί η προσφορά στην κτηματαγορά. Επίσης, σε αναμονή βρίσκονται οι servicers για τον καθορισμό της διαδικασίας εκποίησης ακινήτων αξίας 300 εκατ. ευρώ, η προστασία των οποίων μέσω του νόμου Κατσέλη έχει αρθεί, με βάση δικαστικές αποφάσεις.
7. Απόφαση Αρείου Πάγου για τόκους
Τη νέα χρονιά κατά πάσα πιθανότητα θα εκδώσει την τελική του απόφαση ο Αρειος Πάγος για τον τρόπο υπολογισμού των τόκων στα ληξιπρόθεσμα χρέη. Εάν η απόφαση είναι υπέρ των δανειοληπτών, οι πιστωτές θα υποστούν σημαντικές ζημιές, ενώ δεν αποκλείεται να θιγούν οι τιτλοποιήσεις του «Ηρακλής».
8. Επαναγορές δανείων
Ενας τρόπος για να επανέλθει ένας δανειολήπτης στην κανονικότητα είναι το δάνειό του, αφού έχει πρασινίσει, να επαναγοραστεί από μία τράπεζα. Μέχρι στιγμής ο SSM δεν έχει δώσει το πράσινο φως για τέτοιου τύπου συναλλαγές. Οι διοικήσεις τους ευελπιστούν ότι η αγορά θα ανοίξει το 2026. Από την πλευρά τους, οι servicers ξεκινούν πωλήσεις πακέτων θεραπευμένων δανείων σε επενδυτές, ώστε οι τελευταίοι να τα μεταβιβάσουν σε δεύτερο χρόνο σε τράπεζες. Η πρώτη συναλλαγή του είδους, ύψους 200 εκατ. ευρώ, αναμένεται να ολοκληρωθεί αυτόν το μήνα από την DoValue.
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΣ ΤΑΧΥΔΡΟΜΟΣ (ΟΤ) – ΤΟ ΒΗΜΑ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ
