Για χρόνια, τα φοιτητικά δάνεια στις Ηνωμένες Πολιτείες έμοιαζαν με πρόβλημα «σε αναμονή». Η πανδημία πάγωσε υποχρεώσεις, ανακούφισε εκατομμύρια νοικοκυριά και δημιούργησε την αίσθηση ότι η κρίση είχε προσωρινά – τουλάχιστον – τελειώσει.
Όμως η επιστροφή των πληρωμών λειτούργησε σαν …απότομο ξυπνητήρι: εκατομμύρια δανειολήπτες βρέθηκαν αντιμέτωποι με δόσεις που δεν μπορούσαν πλέον να καλύψουν, αποκαλύπτοντας πόσο εύθραυστη παραμένει η οικονομική βάση μιας ολόκληρης γενιάς, αναφέρει ρεπορτάζ των Financial TImes.
Φοιτητικά δάνεια: Μαζικές καθυστερήσεις σε μια αγορά 1,7 τρισ. δολαρίων
Σύμφωνα με το Συμβούλιο Εποπτείας Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας των ΗΠΑ (FSOC), περισσότερα από 9 εκατομμύρια άτομα με φοιτητικά δάνεια έχασαν τουλάχιστον μία πληρωμή μέσα στο 2024. Το φαινόμενο ξεχωρίζει, καθώς άλλα είδη καταναλωτικού χρέους εμφανίζουν πολύ χαμηλότερα ποσοστά αθέτησης.
Η αναλογία των υπολοίπων που βρίσκονται σε καθυστέρηση άνω των 30 ημερών έχει διπλασιαστεί σε σύγκριση με την αρχή της πανδημίας, γεγονός που υπογραμμίζει πόσο απότομη ήταν η μετάβαση μετά τη λήξη της περιόδου χάριτος.
Αγορά εργασίας και νέοι απόφοιτοι: ένας δύσκολος συνδυασμός
Η αύξηση των καθυστερήσεων συμπίπτει με μια εμφανή επιβράδυνση της αγοράς εργασίας, ιδιαίτερα για τους πρόσφατους αποφοίτους. Όπως σημειώνει ο Charlie Wise της TransUnion, πολλοί δανειολήπτες «απλώς δεν έχουν τα χρήματα». Η δυσκολία εύρεσης σταθερής εργασίας μεταφράζεται άμεσα σε αδυναμία εξυπηρέτησης δανείων, με τη μέση μηνιαία δόση να αγγίζει τα 200 δολάρια.
Έρευνα της TransUnion έδειξε ότι σχεδόν οι μισοί από όσους καθυστερούν πληρωμές δηλώνουν πως δεν μπορούν να ανταποκριθούν οικονομικά, ενώ ένα σημαντικό ποσοστό περιμένει εξελίξεις γύρω από ενδεχόμενα προγράμματα διαγραφής χρέους.
Η βαριά σκιά στην πιστοληπτική εικόνα
Οι συνέπειες δεν περιορίζονται στις καθυστερήσεις. Η επανεμφάνιση των φοιτητικών δανείων στα πιστωτικά αρχεία έχει προκαλέσει απότομες πτώσεις στις βαθμολογίες.
Σύμφωνα με στοιχεία της VantageScore, ένας δανειολήπτης που μπήκε σε καθυστέρηση έχασε κατά μέσο όρο 100 μονάδες, περνώντας από «σχεδόν αξιόχρεος» σε υποκατηγορία υψηλού κινδύνου.
Ακόμη πιο ανησυχητικά είναι τα στοιχεία της Ομοσπονδιακής Τράπεζας της Νέας Υόρκης: δανειολήπτες με άριστο ιστορικό είδαν πτώση έως και 177 μονάδες. Αν και περίπου το ένα τρίτο επέστρεψε σε κανονική πληρωμή, οι μακροπρόθεσμες επιπτώσεις παραμένουν.
Το «echo effect» της πανδημίας
Παρά το γεγονός ότι η πλειονότητα γνώριζε πως οι πληρωμές επανεκκινούν, οι καθυστερήσεις παραμένουν υψηλές. Οι ειδικοί μιλούν πλέον για ένα «echo effect» των μέτρων στήριξης της πανδημίας, εννοώντας τις δευτερογενείς επιπτώσεις που εκδηλώνονται αργότερα.
Όπως τονίζει η Diane Swonk της KPMG, η στήριξη ήταν αναγκαία, αλλά η παρατεταμένη αναβολή δημιούργησε νέες ανισορροπίες.
Η κρίση των φοιτητικών δανείων δεν είναι απλώς ένα λογιστικό πρόβλημα.
Είναι ένα κοινωνικό και οικονομικό εμπόδιο που απειλεί την πρόσβαση των νέων Αμερικανών σε πίστωση, ιδιοκατοίκηση και, τελικά, στη δημιουργία πλούτου.
