Η Ελλάδα ενισχύει τον ρόλο της ως ενεργειακός κόμβος φυσικού αερίου και ηλεκτρισμού, με δύο έργα στρατηγικής σημασίας να βρίσκονται στο προσκήνιο: το δεύτερο FSRU στη Θράκη και την ηλεκτρική διασύνδεση Ελλάδας – Αιγύπτου «GREGY».
Από τη μία, η αυξανόμενη ζήτηση LNG στη Νοτιοανατολική Ευρώπη και η απεξάρτηση από το ρωσικό αέριο δημιουργούν χώρο για νέες υποδομές αποθήκευσης και επαναεριοποίησης.
Από την άλλη, η εισαγωγή φθηνής «πράσινης» ηλεκτρικής ενέργειας από την Αίγυπτο φιλοδοξεί να αλλάξει τα δεδομένα στο ενεργειακό κόστος και τη βιομηχανική ανάπτυξη.
Δεύτερο FSRU στην Αλεξανδρούπολη με νέες συνθήκες αγοράς
Ειδικότερα, όσον αφορά στο FSRU Θράκης, στην Αλεξανδρούπολη, που αναπτύσσει η Gastrade, εντός του 2026 αναμένεται να ληφθεί η τελική επενδυτική απόφαση, όπως ανέφερε χθες σε δημοσιογράφους ο επικεφαλής του Ομίλου Κοπελούζου, κ. Δημήτρης Κοπελούζος.
Η αυξανόμενη «δίψα» για LNG στη Νοτιοανατολική Ευρώπη καθιστά αναγκαία τη δημιουργία ενός δεύτερου πλωτού σταθμού επαναεριοποίησης, με ετήσια δυναμικότητα 5,5 δισ. κυβικών μέτρων, ενισχύοντας περαιτέρω τον ρόλο της εταιρείας, η οποία ήδη λειτουργεί τη μοναδική πλωτή υποδομή LNG στην Αλεξανδρούπολη.
Αυξημένο κόστος, μηδενικές επιδοτήσεις, εντεινόμενος ανταγωνισμός
Ωστόσο, η λήψη της απόφασης δεν είναι εύκολη, καθώς έχουν μεταβληθεί κρίσιμες παράμετροι σε σχέση με την περίοδο κατά την οποία αποφασίστηκε η κατασκευή του πρώτου FSRU Αλεξανδρούπολης. Από τότε –λίγο πριν από την έναρξη του πολέμου στην Ουκρανία– έως σήμερα, το επενδυτικό κόστος έχει αυξηθεί σημαντικά. Το πρώτο FSRU κόστισε 490 εκατ. ευρώ, εκ των οποίων τα 226 εκατ. προήλθαν από ευρωπαϊκή επιδότηση.
«Σήμερα το κατασκευαστικό κόστος υπολογίζεται σε τουλάχιστον 650 εκατ. ευρώ, με τη διαφορά ότι πλέον η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δεν επιδοτεί υποδομές φυσικού αερίου», σημείωσε ο κ. Κοπελούζος. Αυτό σημαίνει υψηλότερη ταρίφα, η οποία θα πρέπει να ανταγωνιστεί αντίστοιχες υποδομές σε χώρες όπως η Λιθουανία, η Πολωνία –η οποία μάλιστα προχωρά σε δεύτερο FSRU– και η Κροατία. «Δεν είμαστε μονοπώλιο. Η ταρίφα θα διαμορφωθεί από τον ανταγωνισμό», πρόσθεσε, γεγονός που καθιστά το έργο ακριβό και με περιορισμένη απόδοση.
Αναζήτηση δεσμεύσεων δυναμικότητας πριν την τελική απόφαση
Στο πλαίσιο αυτό, βρίσκονται σε εξέλιξη επαφές με μεγάλους «παίκτες» της αγοράς που ενδιαφέρονται να δεσμεύσουν δυναμικότητα, ώστε να εξασφαλιστεί πελατειακή βάση πριν από τη λήψη της τελικής επενδυτικής απόφασης. Σε σύγκριση με το υφιστάμενο FSRU που λειτουργεί η εταιρεία σήμερα, θα απαιτηθούν περισσότερες και μακροχρόνιες συμβάσεις, καθώς και αυξημένες εγγυήσεις, ανάλογες με την επένδυση.
Ο Κάθετος Διάδρομος ως κρίσιμος παράγοντας κόστους
Πρόσθετη πρόκληση αποτελεί και ο Κάθετος Διάδρομος –το δίκτυο μεταφοράς φυσικού αερίου από την Ελλάδα έως την Ουκρανία– ο οποίος, σύμφωνα με τον κ. Κοπελούζο, χαρακτηρίζεται από υψηλό κόστος. «Οι χώρες του Κάθετου Διαδρόμου πρέπει να μειώσουν τις ταρίφες», τόνισε.
Σε κάθε περίπτωση, πρόκειται για ένα έργο περιορισμένου οικονομικού οφέλους. Εξηγώντας γιατί συνεχίζουν να το εξετάζουν, ο κ. Κοπελούζος ανέφερε χαρακτηριστικά: «Εμείς κατασκευάσαμε το πρώτο FSRU της χώρας. Έχουμε δει τη λειτουργία του και γνωρίζουμε πού μπορούμε να εξορθολογίσουμε κόστη ώστε να λειτουργήσει σε ανταγωνιστική τιμή».
Η ζήτηση φυσικού αερίου στη ΝΑ Ευρώπη
Οι ανάγκες της Νοτιοανατολικής Ευρώπης για το 2030 εκτιμώνται σε 30–35 δισ. κυβικά μέτρα φυσικού αερίου, εκ των οποίων τα 16–17 δισ. σήμερα καλύπτονται από ρωσικό αέριο. Με τη σταδιακή κατάργηση των ρωσικών εισαγωγών και την πλήρη διακοπή τους έως το 2028, οι ποσότητες αυτές θα πρέπει να αντικατασταθούν.
Σήμερα, η Ελλάδα μπορεί να εξάγει περίπου 5 δισ. κυβικά μέτρα μέσω του IGB, 3,5 δισ. κυβικά μέτρα μέσω Σιδηροκάστρου, ενώ θα μπορεί να τροφοδοτεί επιπλέον 1,5 δισ. κυβικά μέτρα τη Βόρεια Μακεδονία και τη Σερβία. Παράλληλα, λόγω της απολιγνιτοποίησης, κατασκευάζονται νέες μονάδες ηλεκτροπαραγωγής με φυσικό αέριο στις γειτονικές χώρες, ενώ μετά το τέλος του πολέμου αναμένεται και ανάκαμψη της οικονομικής δραστηριότητας, οπότε η ζήτηση θα αυξηθεί. «Άρα η αγορά σηκώνει και δεύτερο FSRU», υπογράμμισε.
Το αυξημένο ενδιαφέρον της αγοράς, όπως εξήγησε ο Διευθύνων Σύμβουλος της Gastrade, κ. Κωνσταντίνος Σιφναίος αποτυπώνεται και στο γεγονός ότι στις δημοπρασίες για τις χρονοθυρίδες εκφόρτωσης LNG στη Ρεβυθούσα έχουν δεσμευτεί όλες έως το 2036, κυρίως από Έλληνες χρήστες, στοιχείο που καταδεικνύει ότι η υφιστάμενη δυναμικότητα δεν επαρκεί.
Gregy: Φέρνει μείωση στο κόστος ρεύματος για νοικοκυριά και βιομηχανία
Εκτός από τις υποδομές φυσικού αερίου, ο Όμιλος Κοπελούζου επενδύει και στη μεταφορά πράσινης ηλεκτρικής ενέργειας, με την ηλεκτρική διασύνδεση Ελλάδας – Αιγύπτου GREGY να αναμένεται να λειτουργήσει ως «μοχλός» αποκλιμάκωσης του ενεργειακού κόστους στη χώρα μας. Πρόκειται για έργο στρατηγικής σημασίας που εκτιμάται ότι θα αλλάξει τα δεδομένα τόσο στην εγχώρια αγορά ηλεκτρισμού όσο και στη βιομηχανία.
Σύμφωνα με τον κ. Κοπελούζο, η ηλεκτρική ενέργεια που θα εισάγεται από την Αίγυπτο θα είναι πράσινη –παραγόμενη από αιολικά και φωτοβολταϊκά πάρκα στην έρημο– και ανταγωνιστική σε τιμή, μειώνοντας το κόστος για νοικοκυριά, αγρότες και βιομηχανία. Η φθηνότερη πράσινη baseload ενέργεια από το Gregy θα μπορεί να στηρίξει την επέκταση υφιστάμενων βιομηχανιών και την προσέλκυση νέων ενεργοβόρων επενδύσεων, όπως data centers.
Για την Ελλάδα, τα οφέλη από τη λειτουργία της ηλεκτρικής διασύνδεσης– που αναπτύσσει ο όμιλος Κοπελούζου μέσω της εταιρείας Elica – έχουν αναδειχθεί από μελέτη της AFRY (μέσω της βρετανικής θυγατρικής της). Όπως κατέδειξε, η ηλεκτρική ενέργεια από την Αίγυπτο το 2030 θα ρίξει την χοντρική τιμή της Ελλάδας κατά 21 ευρώ ανά μεγαβατώρα (MWh), μια μείωση περίπου 25% της τρέχουσας χονδρεμπορικής τιμής στα τέλη της δεκαετίας.
Προχωρημένη αδειοδοτική ωρίμανση
Οι χαμηλές τιμές θα επιτρέψουν σε βιομηχανίες και προμηθευτές ηλεκτρικής ενέργειας να συνάψουν μακροχρόνιες συμφωνίες προμήθειας ρεύματος (PPAs) σε σταθερές και ανταγωνιστικές τιμές που, όπως υποστήριξε ο κ. Κοπελούζος, μπορεί να έχουν όφελος έως και 45%. Όσο για την ενέργεια που θα περισσεύει θα μπορεί να εξάγεται.
Σύμφωνα με τον διευθύνοντα σύμβουλο των τομέα ΑΠΕ και αποθήκευσης ενέργειας του ομίλου Κοπελούζου κ. Ιωάννη Καρύδα το έργο βρίσκεται σε προχωρημένο στάδιο αδειοδοτικής ωρίμανσης. «Ολοκληρώνουμε τις πρώτες μελέτες: τη μελέτη της βέλτιστης όδευσης τον Ιανουάριο ενώ τη μελέτη κόστους – οφέλους και την τεχνική ανάλυση ένα μήνα αργότερα. Θα προχωρήσουμε με τη διαγωνιστική διαδικασία για την επιλογή του καραβιού που θα κάνει το “σκανάρισμα” του βυθού όλης της υποθαλάσσιας διαδρομής από τις ακτές της Αιγύπτου έως εκείνες της ηπειρωτικής Ελλάδας».
Ο διαγωνισμός για την απεικόνιση του βυθού αναμένεται να προκηρυχτεί το πρώτο δίμηνο του 2026 ώστε να ξεκινήσει την ερχόμενη άνοιξη με ορίζοντα ολοκλήρωσης την άνοιξη του 2027. Η χαρτογράφηση του βυθού θα οριστικοποιήσει την όδευση του καλωδίου και τα σημεία προσαιγιάλωσης. Θα ακολουθήσει η περιβαλλοντολογική μελέτη.
Ισχυρό χρηματοδοτικό και εμπορικό ενδιαφέρον
Παράλληλα, όπως τόνισε ο ίδιος, υπάρχει έντονο χρηματοδοτικό ενδιαφέρον τόσο για το καλώδιο όσο και για τα συνοδευτικά έργα ΑΠΕ ισχύος περίπου 9 GW στην Αίγυπτο από ελληνικές και ευρωπαϊκές τράπεζες. Ήδη η EBRD έχει χρηματοδοτήσει τις δύο πρώτες μελέτες ενώ έχουν εξασφαλιστεί επιστολές ενδιαφέροντας για μακροχρόνιο δανεισμό από ελληνικές τράπεζες και την EIB συνολικό ποσού 4,7 δισεκατομμυρίων ευρώ. Αντίστοιχες επιστολές έχουν εξασφαλιστεί και για την παροχή χρηματοδότησης για την υλοποίηση των έργων ΑΠΕ.
Σημαντικό ενδιαφέρον καταγράφεται και από την αγορά, με 48 μνημόνια συνεργασίας να έχουν υπογραφεί με ελληνικές και βαλκανικές επιχειρήσεις και φορείς. Όπως τόνισε ο κ. Κοπελούζος, έργα που είναι οικονομικά βιώσιμα αποκτούν και ισχυρή γεωπολιτική διάσταση, με τη διασύνδεση GREGY να αποτελεί μία από τις βασικές ενεργειακές «γέφυρες» μεταξύ Ελλάδας και Αφρικής.
