Γεωργίας άλωσις…

Σαν να μην πέρασε ούτε μια μέρα! Κι όμως πέρασαν πάνω  από 40 χρόνια με τους αγρότες να  αιτούν, να επαιτούν, να  ζητούν ρυθμίσεις χρεών ή πάνω από  30 χρόνια με  τους αγρότες να κάνουν τις ίδιες σχεδόν χειμερινές   κινητοποιήσεις με τις ίδιες εικόνες, τα ίδια αιτήματα, τα ίδια προβλήματα.

Η μόνη αλλαγή εντοπίζεται στις εκάστοτε κυβερνήσεις, οι οποίες  «ξεφουσκώνουν» λάστιχα  τρακτέρ ή στέλνουν ΜΑΤ ή ποινικοποιούν τις κινητοποιήσεις ή δικαιολογούν τη σκληρή στάση τους επικαλούμενες … δημοσιονομικό κόστος και  κοινοτικούς περιορισμούς. Και, φυσικά, αλλαγή εντοπίζεται και στην εκάστοτε αντιπολίτευση, η οποία  σύσσωμη συμπαραστέκεται  στους αγρότες καταγγέλλοντας την κυβέρνηση γι΄ αυτά που δεν έκανε εκείνη ως κυβέρνηση!

Δηλαδή, σε όλη αυτή τριακονταετή περίοδο δεν άκουσα κανέναν επικεφαλής ή εκπρόσωπο κόμματος να παρουσιάζει στους αγρότες και τους πολίτες φορολογουμένους και καταναλωτές, αντί καταγγελιών, το δικό του πρόγραμμα προσαρμόζοντας στην ελληνική πραγματικότητα τα εκάστοτε ψηφίσματα της ολομέλειας του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου και τις προτάσεις ειδικών επιστημόνων  και ερευνητικών φορέων  για μία δυναμική γεωργική πολιτική, ώστε να εξασφαλιστεί ο εφοδιασμός  σε τρόφιμα, σε λογικές τιμές, κυρίως μέσω της καταπολέμησης της κερδοσκοπίας στις αγορές βασικών προϊόντων και της αντιμετώπισης του φαινομένου του γηράσκοντος αγροτικού πληθυσμού.

Επίσης, ίσως και το σημαντικότερο, διαπιστώνεται και το οξύμωρο ότι, από τη μια μεριά  όλο το πολιτικό σύστημα  χαρακτηρίζει (ορθώς)  τον πρωτογενή τομέα ως «πυλώνα της οικονομίας» και ως «εθνική ανάγκη», από την άλλη τον θεωρούν ως «άχθος αρούρης», όπως έλεγε ο Αχιλλέας για τον εαυτόν του μετά τον θάνατο του Πατρόκλου (Ιλιάδα, ραψωδία Σ, 104), δηλαδή ως βάρος στη γη, ως ανάξιο ή ως τεμπέλη ή χαραμοφάη!

Κι επειδή η αρχαιοελληνική λέξη «ἄρουρ (ρήμα ἀρόω) σημαίνει κυρίως καλλιεργημένη ή κατάλληλη για καλλιέργεια γη, σπαρμένη γη, καρποφόρα γη, το πολιτικό σύστημα το έθεσε, με την παγκόσμιας πρωτοτυπίας  κομματικοποίηση της λειτουργίας των αγροτικών συνεταιριστικών οργανώσεων, η οποία  επιβλήθηκε με τους Νόμους 1257/1982 και 1541/1985, υπό πατρωνία, υπό κηδεμονία  για κομματικές σκοπιμότητες.

Τότε, όπως αποκάλυπτε ο «Οικονομικός Ταχυδρόμος», για πρώτη φορά σε όλον τον κόσμο επιβλήθηκε η ανάδειξη των διοικήσεων και των αντιπροσώπων των αγροτικών συνεταιριστικών οργανώσεων με τη μέθοδο των … παραταξιακών συνδυασμών! Δηλαδή, να υποχρεώνονται οι αγρότες μας να ψηφίζουν συνδυασμούς που καταρτίζονταν με καθαρά κομματικές σκοπιμότητες.

Πάγκοσμιας πρωτοτυπίας κομματικοποίηση το 1982 και 1985

Το άγος στην ελληνική οικονομία από την κομματικοποίηση των αγροτικών συνεταιρισμών καταδείχθηκε, πέρα από την απουσία υπεύθυνης  και προσιδιάζουσας προς την  ελληνική πραγματικότητα  αγροτικής και περιφερειακής πολιτικής , τότε από ένα άρθρο του (νέου τότε) διοικητή της Αγροτικής Τράπεζας Θεόδωρου Δημόπουλου στο «Βήμα (16 Αυγούστου 1987), ο οποίος αποκάλυπτε τη χιονοστιβάδα των χρεών  του αγροτικού τομέα και, φυσικά, των συνεταιριστικών οργανώσεων και την ΠΑΣΕΓΕΣ την ίδια ημέρα να ζητεί,  μεταξύ άλλων, τη ρύθμιση χρεών των συνεταιριστικών οργανώσεων «για την αυτοδύναμη ανάπτυξη του γεωργικού τομέα» και διότι, όπως τονιζόταν, «καμία συνεταιριστική οργάνωση δεν πρέπει να είναι προβληματική»!

Τότε, δημοσιεύθηκε στον «Οικονομικό Ταχυδρόμο» στις 27 Αυγούστου του 1987, με την ευκαιρία αυτή, άρθρο μου υπό τον τίτλο «Το αγροτικοσυνεταιριστικό άγος!», στο οποίο αποκάλυπτα, μεταξύ πολλών, τα εξής:

-Η ΠΑΣΕΓΕΣ έπαιρνε από το υπουργείο Γεωργίας ως επιχορήγηση 120.000.000 δραχμές!

-Η ΠΑΣΕΓΕΣ έπαιρνε και από το τότε υπουργείο Προεδρίας άλλα 2.000.000 εκατ. δραχμές!

-Στις 31 Δεκεμβρίου 1986 οι συνολικές οφειλές των συνεταιριστικών οργανώσεων προς την Αγροτική Τράπεζα ανέρχονταν σε 317 περίπου δις. δραχμές.  Από αυτές, 277 δις. ήταν βραχυπρόθεσμες (από τις οποίες… 89 δις. ληξιπρόθεσμες και 180 περίπου δις. άληκτες) και 40 δις. περίπου μεσομακροπρόθεσμες (8 περίπου δις. ληξιπρόθεσμες και 32 δις. περίπου άληκτες).

-Ουδέποτε οι συνεταιριστικές οργανώσεις προσπάθησαν να λειτουργήσουν ως οικονομικές μονάδες, διότι ουδέποτε προέβησαν σε αύξηση των κεφαλαίων τους για την κάλυψη των ζημιών τους.

-Μέχρι το 1962, η τακτική της ρύθμισης ληξιπρόθεσμων αγροτικών χρεών ήταν άγνωστη. Η πρώτη ρύθμιση ληξιπρόθεσμων αγροτικών χρεών έγινε το 1963 (έως τις 31 Δεκεμβρίου 1962) με απαλλαγή των αγροτών από τον τόκο υπερημερίας και την πληρωμή τους σε οκτώ ετήσιες δόσεις και με επιτόκιο 4%! Σημειώνεται ότι τότε προβλεπόταν η κήρυξη όλου του δανείου ως απαιτητού σε περίπτωση καθυστέρησης καταβολής έστω και μιας δόσης!

-Το 1965 ακολούθησε η ρύθμιση ληξιπρόθεσμών οφειλών έως τις 31 Δεκεμβρίου 1962 των συνεταιριστικών οργανώσεων.

-Το 1968 έγινε  διαγραφή χρεών μέχρι 100.000 δραχμών και αφορούσε ληξιπρόθεσμες και άληκτες  οφειλές φυσικών και νομικών προσώπων που υπήρχαν έως τις 31 Μαρτίου 1968.

-Ρυθμίσεις επαναλήφθηκαν το  1978, 1981, 1984 και το 1985.

Όλες σχεδόν οι επιδοτήσεις και ενισχύσεις σήμερα είναι ξεροχώραφα και ερημόσπιτα

Κάπως έτσι, με ρυθμίσεις και διαγραφές χρεών, με εύκολες και άσκοπες επιδοτήσεις( η ΕΟΚ ξεκίνησε μόνο σχεδόν με εφαρμογή αγροτικής πολιτικής) και αφού όλες σχεδόν οι κυβερνήσεις και, κυρίως, της Ελλάδος αδιαφόρησαν πλήρως για την προώθηση μέτρων ενίσχυσης της ανταγωνιστικότητας των ελληνικών αγροτικών προϊόντων. Έτσι, τώρα όλοι σχεδόν αυτοί οι πόροι μετατράπηκαν σε κουφάρια τρακτέρ και άλλων αγροτικών μηχανημάτων, που σαπίζουν στις αυλές ερημόσπιτων.

Από την άλλη μεριά, εξαιτίας των εύκολων επιδοτήσεων και της έλλειψης ανταγωνιστικότητας, γέμισαν τα σούπερ μάρκετ από εισαγόμενα αγροτικά προϊόντα κυρίως από τρίτες χώρες. Σκόρδα από την Κίνα και την Αργεντινή, φακές από την Αμερική, φρούτα και άλλα αγροτικά προϊόντα από την Αίγυπτο, πολλά αγροτικά προϊόντα από την Τουρκία, ενώ από τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης «αλωνίζουν» η Ολλανδία, η Κύπρος, η Ιταλία, η Γερμανία και άλλες.

Τότε, πριν από σαράντα χρόνια έκανα, όταν πήγα στο χωριό μου  για διακοπές, μιαν αφελή ερώτηση σε συγχωριανούς μου επαγγελματίες αγρότες γιατί δεν σπέρνουν φακές, ρεβίθια, κουκιά, γιατί δεν φυτεύουν σκόρδα και κρεμμύδια, που εισάγονται σωρηδόν από άλλες χώρες, και μου απάντησαν ορθά – κοφτά: Διότι δεν μας συμφέρει η παραγωγή τέτοιων αγροτικών προϊόντων, αφού έχουν μεγάλο κόστος και  απελπιστικά χαμηλές εμπορικές τιμές και, συνεπώς, οι έμποροι τα εισάγουν από άλλες χώρες με μικρότερο κόστος.

Θυμάμαι ότι είχα κάνει την ερώτηση αυτή όταν όλοι στην Ευρωπαϊκή Ένωση και στη χώρα μας μιλούσαν τάχα για αναγκαίες αναδιαρθρώσεις στην αγροτική παραγωγή μετά το «θάνατο» της προσοδοφόρας (λόγω κοινοτικών επιδοτήσεων)  καλλιέργειας καπνών.

Τα μπλόκα του 1995

Σαν να μην πέρασε, λοιπόν, ούτε μια μέρα! Στις 30 Μαρτίου του 1995, όπως προκύπτει από το βιβλίο μου «430 ιστορίες  καθημερινής οικονομικής τρέλας,  1974 – 2013», η Ελλάδα ήταν «κομμένη» στα δύο και τα «μπλόκα» των αγροτών στις εθνικές οδούς φωταγωγούνταν από τις φωτιές των καταληψιών, που ζητούσαν την ικανοποίηση «δίκαιων αιτημάτων».

Τότε μάλιστα, δόθηκε στη δημοσιότητα και η έκθεση του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ), η οποία προειδοποιούσε ότι, σε περίπτωση που δεν θα απέδιδε ο επίμαχος, τότε, φορολογικός νόμος των αντικειμενικών και άλλων κριτηρίων τα αναμενόμενα, θα υπήρχε ανάγκη για τη λήψη πρόσθετων μέτρων.

Επίσης, τότε επισημαινόταν ότι ο ίδιος κίνδυνος όχι μόνο να μην προσεγγίσουμε, αλλά ούτε καν να ατενίσουμε τους στόχους σύγκλισης της οικονομίας με την κοινοτική, θα ήταν σοβαρός, αν τα πρόσθετα αυτά φορολογικά έσοδα θυσιάζονταν, χαζοχαρούμενα, στο βωμό των ασυγκράτητων κρατικών δαπανών για διάφορες σκοπιμότητες. Αδημονείτε να μάθετε αν έπαθε τίποτα ο Σημίτης από τις κινητοποιήσεις αυτές; Όχι βεβαίως, αφού κέρδισες πανηγυρικά τις εκλογές του 1996!!!…

Σαν να μην πέρασε ούτε μια μέρα! Στη συνέχεια, το 1996, ήδη από την αρχή της διακυβέρνησης της χώρας από τον Κώστα  Σημίτη, άρχισαν να σημειώνονται αλλαγές στην αγροτική πολιτική της Ελλάδας. Από τη «φιλοαγροτική» πολιτική, που προέβλεπε την ενίσχυση των εισοδημάτων των αγροτών κυρίως μέσω συνεταιρισμών, έγινε η μετάβαση στην πολιτική περιορισμένης ευθύνης, που όριζαν οι Βρυξέλλες.

Η Κοινή Αγροτική Πολιτική (ΚΑΠ), την οποία προωθούσε η Ευρωπαϊκή Ένωση, προέβλεπε τη σταδιακή μείωση των επιδοτήσεων έως το 2006 για όλα τα προϊόντα. Προέβλεπε επίσης την κατάργηση της επιδότησης στον καπνό από το 2006 και την προώθηση εναλλακτικών καλλιεργειών. Τότε ήταν που σημειώθηκε η πρώτη σοβαρή και οργανωμένη κινητοποίηση των αγροτών.

Ξεφούσκωσαν λάστιχα τρακτέρ το 1997!

Σαν να μην πέρασε ούτε μια μέρα! Τότε, οι  αγρότες κυρίως της Θεσσαλίας παρέταξαν χιλιάδες τρακτέρ στον κόμβο της Βιοκαρπέτ, κατά μήκος του εθνικού δρόμου. Ήταν αποφασισμένοι να τραβήξουν το σκοινί έως ότου ικανοποιηθούν τα αιτήματά τους. Οι κινητοποιήσεις διήρκησαν 58 μέρες. Η εθνική οδός έκλεισε και η οικονομία σχεδόν παράλυσε. Όμως, το ίδιο αποφασισμένη ήταν και η κυβέρνηση.

Σαν να μην πέρασε ούτε μια μέρα! Έτσι, νωρίς το πρωί της 7ης Φεβρουαρίου 1997, όπως προκύπτει πάλι από το παραπάνω βιβλίο μου, με εντολή της κυβέρνησης Σημίτη, τα ΜΑΤ ξεφούσκωσαν τα λάστιχα των τρακτέρ που βρίσκονταν σταθμευμένα στην Εθνική οδό στις Μικροθήβες, στο πλαίσιο των κινητοποιήσεών του αγροτικού κόσμου. Οι αγρότες είχαν παρκάρει τα τρακτέρ τους αριστερά και δεξιά της Εθνικής οδού την οποία είχαν αποκλείσει για πολλές ημέρες κόβοντας την Ελλάδα στα δύο.

Την ώρα της αστυνομικής κινητοποίησης, έλειπαν από τα οχήματα τους, καθώς το βράδυ άφηναν επτά ως δέκα αγρότες για νυχτερινή βάρδια και επέστρεφαν το πρωί μαζί με το σύνολο των δημοσιογράφων που κάλυπταν το θέμα. Οι εννιά παραγωγοί που είχαν παραμείνει στα τρακτέρ τους, συνελήφθησαν από τους άνδρες των ΜΑΤ.

Μόλις ενημερώθηκαν για την κίνηση των ΜΑΤ, οι αγρότες εξαγριώθηκαν και προσπάθησαν να φτάσουν στο σημείο. Οι αστυνομικές δυνάμεις, όμως, εμπόδισαν τόσο τους αγρότες, όσο και τους δημοσιογράφους να πλησιάσουν στον χώρο. Κατά την απομάκρυνση τους, ένας δημοσιογράφος τραυματίστηκε ελαφρά.

Έπειτα, 500 αγρότες συγκεντρώθηκαν στον επαρχιακό δρόμο Βόλου-Φαρσάλων, κάτω από την γέφυρα των Μικροθηβών, με τους άνδρες των ΜΑΤ να κατευθύνονται προς το μέρος τους. Λίγα λεπτά αργότερα, οι συγκεντρωμένοι αγρότες είχαν φτάσει τους 1.000. Η Συντονιστική Επιτροπή έκανε συνεχείς εκκλήσεις μέσα από τα μεγάφωνα αυτοκινήτων, να διατηρήσουν την ψυχραιμία τους και να απομακρυνθούν από την Εθνική οδό.

Στη συνέχεια, κάλεσαν τους αγρότες σε συλλαλητήριο στην πλατεία Αλμυρού και, έτσι, σιγά-σιγά εγκατέλειψαν την Εθνική, στην οποία πρακτικά δεν μπορούσαν να πλησιάσουν. Θυμάμαι  και μια ιστορία που έλεγαν τότε και που παραπέμπει συνειρμικά στον σημερινό «Φραπέ» του ΟΠΕΚΕΠΕ: Οι αγρότες κατηγόρησαν την αστυνομία ότι έριξε ζάχαρη στους κινητήρες τους, αλλά μόλις έληξαν οι κινητοποιήσεις όλα τα τρακτέρ πήραν μπροστά κανονικά και αποχώρησαν. Η πραγματικότητα ήταν ότι τα ΜΑΤ έφτιαχναν φραπέδες και σε μερικά καπό ακουμπούσαν τη ζάχαρη, αλλά δεν πέρναγε στους κινητήρες.

Η τότε κυβέρνηση δεν ικανοποιούσε τα αιτήματα των αγροτών διότι, σύμφωνα με τους υπολογισμούς  του υπουργείου Γεωργίας,  ο κρατικός προϋπολογισμός θα είχε κόστος περίπου 850 δις. δραχμές, χωρίς τον συνυπολογισμό των προστίμων από την Ευρωπαϊκή Ένωση που θα συνεπαγόταν αυτή η κίνηση.

Τα αιτήματα των αγροτών πριν από 30 χρόνια!

Για να σταματήσουν οι αγρότες τις κινητοποιήσεις, απαιτούσαν από την τότε κυβέρνηση να ικανοποιήσει, μεταξύ άλλων,  τα ακόλουθα αιτήματά τους:

-Επιστροφή του ΦΠΑ από το 1990. Επί της συνυπευθυνότητας κάθε χρόνο οι αγρότες κατέβαλαν ένα ποσό για ΦΠΑ, το οποίο μέχρι εκείνη την περίοδο των κινητοποιήσεων δεν είχε επιστραφεί.

-Άτοκη ρύθμιση των χρεών στην Αγροτική Τράπεζα Ελλάδος (ΑΤΕ), με τριετή αναστολή των καταβολών για τα χρέη.

-Μείωση του κόστους παραγωγής για την αγορά εφοδίων και αγροτικών μηχανημάτων με την μείωση του ΦΠΑ από το 18% στο 8%.

-Αφορολόγητο πετρέλαιο τράνζιτ.

-Αύξηση εξισωτικών αποζημιώσεων στους Έλληνες κτηνοτρόφους, ώστε να φτάσουν στα επίπεδα των Ευρωπαίων συναδέλφων.

-Μητρώο αγροτών- να μην χρησιμοποιηθεί ως μέσον για το ξεκλήρισμα της μικρομεσαίας αγροτιάς. Να περιληφθούν οι κατ’ επάγγελμα αγρότες.

-Να σταματήσει η κυβέρνηση τη βιομηχανία μηνύσεων και διώξεων κατά των αγροτών.

Αδημονείτε μήπως ο Σημίτης εισέπραξε κανένα πολιτικό κόστος; Όχι, βεβαίως, αφού ξανακέρδισε τις εκλογές με καλά ποσοστά και στις αγροτικές περιοχές, όπου το ΠΑΣΟΚ ήταν πάντα δυνατό και  ισχυρό….

Ημέρες του 1997 τον Δεκέμβριο του … 2005!

Σαν να μην πέρασε ούτε μια μέρα! Οι σημερινές  κινητοποιήσεις των αγροτών μού θύμισαν ημέρες  του  1995, του 1996, του 1997 με τις ίδιες εικόνες, με τα ίδια αιτήματα, με τα ίδια προβλήματα και με την ίδια συμπεριφορά του πολιτικού συστήματος, η οποία μάλιστα  αυτή τη φορά εκδηλώθηκε  και μέσα στη Βουλή κατά τη συζήτηση επί του προϋπολογισμού του 2026, η οποία ολοκληρώθηκε την περασμένη Τρίτη.

Η ίδια διαπίστωση: αντί οι αγορητές, κυρίως της αντιπολίτευσης  να εστιάσουν  τα σχόλιά τους  στον υπό εκτέλεση με πολλά προβλήματα (φορομπηχτισμός, κρατικά φέσια, παράβαση βασικών αρχών του Δημοσιονομικού Δικαίου και του Δημόσιου Λογιστικού, σοβαρές αποκλίσεις από τις προβλέψεις κλπ)  και  στον νέο του 2026, με επισημάνσεις, προτάσεις που θα τον κάνουν  πραγματικά κοινωνικά δίκαιο, μιλούσαν  για τον ΟΠΕΚΕΠΕ και τα δίκαια αιτήματα των αγροτών, χωρίς δικές  τους  προτάσεις για  την  ανάπτυξη του πρωτογενούς τομέα!

Είναι αλήθεια ότι αυτή τη φορά δεν ξεφούσκωσαν λάστιχα  τρακτέρ, αλλά έγινε κάτι άλλο: Τα επεισόδια και η κλιμάκωση των αγροτικών κινητοποιήσεων σε όλη την Ελλάδα, με αποκλεισμούς δρόμων, λιμανιών και αεροδρομίων προκάλεσαν την παρέμβαση του εισαγγελέα του Αρείου Πάγου, με εντολή να εκτελείται η διαδικασία αυτοφώρου από τις εισαγγελικές αρχές.

Κατά τα άλλα, τα ίδια Παντελάκη μου. Όπως το 1997, έτσι και σήμερα, ο μεν κυβερνητικός εκπρόσωπος Παύλος Μαρινάκης για την άρνηση της κυβέρνησης να ικανοποιήσει βασικά αιτήματα των αγροτών υποστήριξε, μεταξύ άλλων, ότι αυτό δεν μπορεί να γίνει λόγω περιορισμών της ΕΕ.

Επίσης, ο υπουργός Επικρατείας Άκης Σκέρτσος απαντώντας στις επικρίσεις  των βουλευτών της αντιπολίτευσης  στη Βουλή αγρίεψε το θέμα ακόμα περισσότερο  προειδοποιώντας για κίνδυνο «αγροτικού Grexit. “Όταν λέτε τάσσεστε αναφανδόν με τα αιτήματα των αγροτών που είναι και να μην υπαχθεί ο ΟΠΕΚΕΠΕ στην ΑΑΔΕ σημαίνει ότι αναιρείται η συμφωνία με την ΕΕ, ναυαγεί το σχέδιο και δεν αποδίδονται οι ενισχύσεις», προσθέτοντας ότι «αυτό σημαίνει αγροτικό με αγροτικό Grexit». Τί μού θύμισαν, τί μού θύμισα πάλι!

Τα ίδια περίπου αιτήματα των αγροτών σε διαφορετική κυβέρνηση ύστερα από … 30 χρόνια!

Ύστερα από πάνω από τριάντα χρόνια, οι αγρότες έστειλαν από τα μπλόκα στη σημερινή κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας του Κυριάκου Μητσοτάκη έναν κατάλογο αιτημάτων  για να σταματήσουν, όπως και το 1997, τις κινητοποιήσεις. Παραθέτω μερικά που θυμίζουν 1997, όπως να σταματήσει η κρατική καταστολή, ο αυταρχισμός και τα αγροτοδικεία, καταβολή όλων των χρωστούμενων από την κυβέρνηση, κατώτερες εγγυημένες τιμές που να καλύπτουν το κόστος παραγωγής και να αφήνουν βιώσιμο, μείωση του κόστους παραγωγής, αφορολόγητο πετρέλαιο, αναπλήρωση του χαμένου εισοδήματος για το 2025 σε όλα τα προϊόντα που έχουν καταρρεύσει οι τιμές τους κάτω από το κόστος παραγωγής, αναγκαία έργα υποδομής που το αγροτικό κίνημα διεκδικεί σε κάθε περιοχή (π.χ άρδευση και αντιπλημμυρική/αντιπυρική θωράκιση, αγροτική οδοποιία κλπ) κι άλλα.

Η καλύτερη συμπαράσταση στους αγρότες είναι η πίεση για διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις

Η ταπεινότητά μου φρονεί ότι  δεν θα ήταν ποτέ ο Έλλην αγρότης «άχθος αρούρης» και, συνεπώς, δεν θα πραγματοποιούνταν ποτέ όλες αυτές οι χειμερινές, κατά κανόνα, αγροτικές κινητοποιήσεις επί δεκαετίες και δεν θα παρουσίαζε ο αγροκτηνοτροφικός τομέας την εφιαλτική εξέλιξη βασικών μεγεθών του, όπως αυτή που αποτυπώνεται στον παρατιθέμενο πίνακα, αν, αντί των γνωστών συμπαραστάσεων και των γνωστών χαρακτηρισμών του πρωτογενούς τομέα ως «εθνικής ανάγκης», ως «εθνικού πυλώνα», οι εκάστοτε κυβερνήσεις προωθούσαν, στο πλαίσιο της ΚΑΠ,  πραγματικές μεταρρυθμίσεις και οι εκάστοτε αντιπολιτεύσεις βροντοφώναζαν αυτά που επί δεκαετίες επισημαίνουν και προτείνουν σε μελέτες εκθέσεις κοινοτικές αρχές,  ειδικοί επιστήμονες και ερευνητικοί οργανισμοί (ΙΟΒΕ, Επιτροπή Πισσαρίδη, Διανέοσις κλπ).