Όταν μια start-up υπόσχεται πλούτο μέσω μετοχών, η προσδοκία είναι ξεκάθαρη: ρίσκο σήμερα, ανταμοιβή αύριο. Για αρκετούς πρώην εργαζομένους της Revolut, όμως, το «αύριο» συνοδεύτηκε από μια δυσάρεστη έκπληξη. Αντί για καθαρά κέρδη, ήρθαν αντιμέτωποι με βαριές φορολογικές υποχρεώσεις, πυροδοτώντας μια έντονη σύγκρουση με τη διοίκηση της πιο πολύτιμης fintech της Ευρώπης.
Η απαρχή της σύγκρουσης της Revolut με πρώην υπαλλήλους
Η ένταση ξέσπασε αυτόν τον μήνα, όταν η Revolut ενημέρωσε πρώην στελέχη ότι τα κέρδη από την πώληση μετοχών τους δεν θα φορολογηθούν μόνο ως κεφαλαιακά κέρδη, αλλά θα επιβαρυνθούν και με φόρο εισοδήματος καθώς και ασφαλιστικές εισφορές. Η διαφορά είναι τεράστια: από φορολόγηση 24% σε συνολική επιβάρυνση που μπορεί να φτάσει το 47%.
Για πολλούς, αυτή η ενημέρωση ήρθε σε πλήρη αντίθεση με όσα γνώριζαν μέχρι τότε. Όπως υποστηρίζουν, η ίδια η εταιρεία τους είχε διαβεβαιώσει ότι τα προγράμματα δικαιωμάτων προαίρεσης μετοχών (Company Share Option Plans – CSOPs) είχαν παραταθεί και θα υπόκειντο αποκλειστικά σε φόρο κεφαλαιακών κερδών.
Όπως εξηγούν οι Financial Times, τα CSOPs είναι επιλογές με γενναιόδωρα φορολογικά οφέλη και χρησιμοποιούνται από εταιρείες για να διατηρήσουν το προσωπικό. Συνήθως δίνουν στο προσωπικό την ευκαιρία να αγοράσει μετοχές της εταιρείας και να πληρώνει μόνο ΦΠΑ, αντί για εθνική ασφάλιση και φόρο εισοδήματος, κατά την πώληση των μετοχών της εταιρείας.
Το buyback και η αποτίμηση-μαμούθ
Η χρονική συγκυρία δεν ήταν τυχαία. Η Revolut κάλεσε πρώην εργαζομένους να συμμετάσχουν σε γύρο επαναγοράς μετοχών (buyback), που αποτιμούσε την εταιρεία στα 52 δισ. δολάρια. Στόχος, θεωρητικά, ήταν να δοθεί η δυνατότητα σε πρώην στελέχη να ρευστοποιήσουν μέρος της αξίας που δημιουργήθηκε από την εκρηκτική άνοδο της εταιρείας από το 2015 μέχρι σήμερα.
Αρχικά, κάποιοι πρώην εργαζόμενοι φέρονται να ενημερώθηκαν ότι αν δεν συμμετείχαν, τα δικαιώματά τους θα έληγαν. Η εταιρεία αργότερα ανακάλεσε, ξεκαθαρίζοντας ότι η συμμετοχή είναι προαιρετική.
Τι είναι τα CSOPs και πού έγινε το λάθος
Τα CSOPs αποτελούν ένα από τα πιο ελκυστικά εργαλεία αμοιβής στελεχών στο Ηνωμένο Βασίλειο, καθώς προσφέρουν σημαντικά φορολογικά πλεονεκτήματα. Υπό κανονικές συνθήκες, οι εργαζόμενοι μπορούν να ασκήσουν τα δικαιώματά τους μετά από τρία χρόνια, ενώ οι μετοχές φορολογούνται μόνο με κεφαλαιακό φόρο κατά την πώληση.
Το κρίσιμο σημείο αφορά όσους αποχωρούν από την εταιρεία «σε καλή κατάσταση». Συνήθως έχουν περιθώριο περίπου 60 ημερών για να ασκήσουν τα δικαιώματά τους. Σύμφωνα με μαρτυρίες, η Revolut είχε λανθασμένα ενημερώσει ορισμένους ότι αυτό το παράθυρο άσκησης είχε επεκταθεί στα δέκα χρόνια.
Ο εσωτερικός έλεγχος και η ανατροπή
Μετά από εσωτερική επανεξέταση, η εταιρεία κατέληξε ότι η πληροφορία αυτή ήταν εσφαλμένη. Ενημέρωσε τους πρώην εργαζομένους ότι μια τόσο μεγάλη παράταση θεωρείται «ακυρωτικό γεγονός» από τη βρετανική φορολογική αρχή (HMRC), με αποτέλεσμα τα κέρδη να αντιμετωπίζονται ως εισόδημα και όχι ως κεφαλαιακό κέρδος.
Νομικοί που ειδικεύονται στα CSOPs χαρακτήρισαν μια τέτοια δεκαετή παράταση «εμπορικά παράλογη», καθώς καταργεί το βασικό κίνητρο παραμονής των εργαζομένων στην εταιρεία.
Προσπάθειες εξομάλυνσης και ανοιχτά μέτωπα
Η Revolut προσέφερε σε όσους δεν συμμετείχαν στο buyback —και των οποίων τα δικαιώματα θεωρούνται λήξαντα— νέες μετοχές σε αναλογία μία προς μία. Ωστόσο, αυτές δεν συνοδεύονται από τα φορολογικά πλεονεκτήματα των CSOPs.
Το ζήτημα περιπλέκεται περαιτέρω από το γεγονός ότι η πιο πρόσφατη αύξηση κεφαλαίου της εταιρείας, τον Σεπτέμβριο, αποτίμησε τη Revolut στα 75 δισ. δολάρια, οδηγώντας πρώην εργαζομένους να θεωρούν το buyback υποτιμημένο.
Το ευρύτερο πλαίσιο
Ο συνιδρυτής και διευθύνων σύμβουλος Νικ Στορόνσκι έχει δηλώσει δημόσια ότι πολλοί εργαζόμενοι της Revolut έχουν γίνει «πολυεκατομμυριούχοι σε δολάρια» χάρη στα μετοχικά προγράμματα. Για κάποιους πρώην εργαζομένους, ωστόσο, η υπόσχεση αυτή σκιάζεται πλέον από μια ακριβή φορολογική πραγματικότητα.
Η Revolut αρνήθηκε να σχολιάσει επισήμως. Το μόνο βέβαιο είναι ότι η υπόθεση αφήνει ένα ισχυρό αποτύπωμα στη σχέση των ταχέως αναπτυσσόμενων fintech με το ανθρώπινο δυναμικό τους — και λειτουργεί ως προειδοποίηση για το πόσο κρίσιμο να δίνονται απολύτως σωστές και τεκμηριωμένες πληροφορίες όταν το τίμημα μετριέται σε εκατομμύρια.
