Boj: Σήμα για περαιτέρω αυξήσεις επιτοκίων

Σήμα ότι το 2026 φέρνει νέες αυξήσεις επιτοκίων έστειλε ο διοικητής της Τράπεζας της Ιαπωνίας, Καζούο Ουέντα, που στην τελευταία συνεδρίαση του έτους οδήγησε το κόστος δανεισμού στο υψηλότερο επίπεδο των τελευταίων 30 χρόνων.

«Η επίτευξη του στόχου σταθερότητας τιμών στο 2%, συνοδευόμενη από αυξήσεις μισθών, πλησιάζει σταθερά» είπε ο πρώην ακαδημαϊκός  σε ομιλία του στο συνέδριο που διοργάνωσε το επιχειρηματικό λόμπι Keidanren. «Εν μέσω της αυστηροποίησης των συνθηκών στην αγορά εργασίας, η επιχειρηματική συμπεριφορά έχει μετατοπιστεί σημαντικά στον καθορισμό των μισθών και των τιμών τα τελευταία χρόνια».

Η αύξηση των επιτοκίων πιστώνεται ως νίκη για τον διοικητής της Καζούο Ουέντα, ο οποίος κατάφερε να ομαλοποιήσει την πολιτική μετά από δεκαετίες πειραματισμού χωρίς να οδηγήσει τις αγορές σε ύφεση ή να καταρρεύσει η οικονομία.

Τα σχόλια του κεντρικού τραπεζίτη που πιθανώς είναι και τα τελευταία για το 2025 ενισχύουν τις προσδοκίες των επενδυτών ότι η τράπεζα δεν έχει τελειώσει με τις αυξήσεις επιτοκίων. Ενώ οι traders αναζητούν ενδείξεις για το πότε η Τράπεζα της Ιαπωνίας μπορεί να αυξήσει τα επιτόκια την επόμενη φορά, ο Ουέντα έδωσε έναν ελαφρώς πιο γερακίσιο τόνο σε σύγκριση με τη συνέντευξη Τύπου που ακολούθησε την απόφαση πολιτικής την περασμένη εβδομάδα.

Ο διοικητής επανέλαβε την πρόθεση της τράπεζας να αυξήσει τα επιτόκια εάν υλοποιηθούν οι οικονομικές της προοπτικές και επεσήμανε το γεγονός ότι τα πραγματικά επιτόκια παραμένουν σε σημαντικά χαμηλό επίπεδο. Οι περισσότεροι παρατηρητές της Τράπεζας της Ιαπωνίας αναμένουν αύξηση κάθε έξι μήνες από εδώ και πέρα, σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα του Bloomberg.

«Είναι πολύ πιθανό ο μηχανισμός με τον οποίο τόσο οι μισθοί όσο και οι τιμές αυξάνονται μέτρια θα διατηρηθεί τον επόμενο χρόνο και μετά» επεσήμανε ο Ουέντα. «Ως αποτέλεσμα, φαίνεται ότι η πιθανότητα υλοποίησης του βασικού σεναρίου της τράπεζας έχει αυξηθεί».

Προβλέψεις για τρεις ακόμα αυξήσεις κατά τη διάρκεια της θητείας Ουέντα

Πριν τρεις μέρες ο Μακότο Σακουράι, πρώην μέλος του διοικητικού συμβουλίου της κεντρικής τράπεζας μιλώντας στο Reuters προέβλεψε ότι η BoJ θα αυξήσει τρεις ακόμα φορές τα επιτόκια που θα ανέλθουν στο 1,5% κατά τη διάρκεια της υπόλοιπης θητείας του Διοικητή Καζούο Ουέντα, η οποία λήγει στις αρχές του 2028.

Η πρώτη αύξηση στο 1% θα μπορούσε να γίνει γύρω στον Ιούνιο ή τον Ιούλιο του επόμενου έτους, ανάλογα με την ισχύ της αμερικανικής οικονομίας, καθώς και τις εγχώριες εξελίξεις στους μισθούς και τις τιμές, σημειώνει ο Σακουράι.

Περαιτέρω αυξήσεις των επιτοκίων θα μπορούσαν να γίνουν πιο δύσκολες, καθώς θα έφερναν το κόστος δανεισμού πιο κοντά σε επίπεδα που θεωρούνται ουδέτερα για την οικονομία και θα προκαλούσαν κριτική από τους αναπληρωτές της πρωθυπουργού Sanae Takaichi, οι οποίοι υποστηρίζουν την αναθέρμανση της οικονομίας, αναφέρει.

«Η Τράπεζα της Ιαπωνίας δεν θα το δηλώσει δημόσια, αλλά πιθανότατα θεωρεί το 1,75% ως το εκτιμώμενο ουδέτερο επίπεδο επιτοκίου. Μια αύξηση στο 1,5% θα ήταν άνετα κάτω από αυτό το επίπεδο και θα άφηνε στην Τράπεζα της Ιαπωνίας αρκετό περιθώριο να μειώσει τα επιτόκια εάν χρειαστεί» τονίζει ο Σακουράι, ο οποίος διατηρεί στενή επαφή με τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής.

Σε αντίθεση με την περασμένη εβδομάδα, ο Ουέντα απέφυγε να αποδυναμώσει το γιεν, υποδεικνύοντας ότι έρχονται πρόσθετες αυξήσεις. Μετά την ανακοίνωση πολιτικής της Τράπεζας της Ιαπωνίας και την ενημέρωση Τύπου την περασμένη Παρασκευή, το γιεν υποχώρησε. Χρειάστηκε η παρέμβαση της υπουργού Οικονομικών, Σατσούκι Καταγιάμα, που έστειλε αυστηρή προειδοποίηση εναντίον των κερδοσκοπικών κινήσεων στην αγορά συναλλάγματος. «Θα αντιδράσουμε κατάλληλα σε υπερβολικές κινήσεις, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που υποκινούνται από κερδοσκόπους, με βάση την κοινή δήλωση ΗΠΑ-Ιαπωνίας που υπογράφηκε τον Σεπτέμβριο» είπε. Η διμερής συμφωνία ανέφερε ότι οι παρεμβάσεις θα πρέπει να προορίζονται για την καταπολέμηση της υπερβολικής μεταβλητότητας.

Ορισμένοι παρατηρητές της Τράπεζας της Ιαπωνίας, σημειώνει το Bloomberg,  επισημαίνουν τον κίνδυνο ένα αδύναμο γιεν να ωθήσει την Τράπεζα της Ιαπωνίας σε μια νωρίτερα από το αναμενόμενο αύξηση.

Ο πληθωρισμός

Ο βασικός δείκτης πληθωρισμού της Ιαπωνίας έχει αυξηθεί στο 2% ή και πάνω από αυτό για περισσότερα από τρεισήμισι χρόνια, καθιστώντας την κρίση κόστους ζωής ένα ζωτικό ζήτημα που πρέπει να αντιμετωπίσει ο πρωθυπουργός Σανάε Τακαΐτσι. Οι οικονομολόγοι βλέπουν την Τακαΐτσι να επιτρέπει μια περαιτέρω αύξηση εάν το γιεν απειλήσει να τροφοδοτήσει περαιτέρω τις πληθωριστικές δυνάμεις μέσω του υψηλότερου κόστους εισαγωγών.

Υπενθυμίζεται ότι η νέα πρωθυπουργός είχε χαρακτηρίσει πέρυσι την ιδέα της αύξησης των επιτοκίων ως «ηλίθια». Η πρώτη γυναίκα πρωθυπουργός της Ιαπωνίας έχει αποφύγει να επικρίνει τα σχέδια του Ουέντα για τη νομισματική πολιτική καθώς δίνει προτεραιότητα στην καταπολέμηση του πληθωρισμού.

Παράλληλα η Τακαΐτσι θέλει να αποφύγει την αύξηση των αποδόσεων των ιαπωνικών ομολόγων, καθώς καταρτίζει τον προϋπολογισμό για το επόμενο οικονομικό έτος, ο οποίος συνήθως δημοσιεύεται στα τέλη Δεκεμβρίου. Η Ιαπωνία έχει το υψηλότερο δημόσιο χρέος μεταξύ των ανεπτυγμένων χωρών, επομένως οποιαδήποτε απότομη αύξηση των αποδόσεων θα περιόριζε τις επιλογές δαπανών της σε μια στιγμή που προσπαθεί ταυτόχρονα να αποσυμπιέσει το κόστος ζωής και να αυξήσει τις αμυντικές δαπάνες για να αντιμετωπίσει μια ολοένα και πιο επιθετική Κίνα.