Τράπεζα της Ελλάδος: Τι αλλάζει στη στρατηγική της ΕΚΤ για τον πληθωρισμό

Τις αλλαγές που επικαιροποίησε στην στρατηγική της νομισματικής πολιτικής το δ.σ. της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας παρουσίασε η Ενδιάμεση Έκθεση της Τράπεζας της Ελλάδος για το 2025.

Η αξιολόγηση και επικαιροποίηση της στρατηγικής διήρκεσε από τον Ιούλιο του 2024 μέχρι τον Ιούνιο του 2025. Συμμετείχαν στελέχη της ΕΚΤ και των εθνικών κεντρικών τραπεζών του Ευρωσυστήματος, συμπεριλαμβανομένης της Τράπεζας της Ελλάδος.

Ο πληθωρισμός και η ΕΚΤ

Το δ.σ. επικεντρώθηκε στα διδάγματα που προέκυψαν από το μεταβαλλόμενο οικονομικό περιβάλλον κατά την περίοδο του 2021 ως το 2025 και στις πληθωριστικές πιέσεις που αναδύθηκαν στην ευρωζώνη κυρίως λόγω των διαταραχών από την πλευρά της προσφοράς και του πολέμου της Ρωσίας εναντίον της Ουκρανίας.

Το ουδέτερο επιτόκιο εκτιμάται ότι έχει αυξηθεί από τα επίπεδα της αναθεώρησης του 2020-21

Σε αυτό το πλαίσιο βαθιές παγκόσμιες αλλαγές έθεσαν νέες προκλήσεις για το Ευρωσύστημα, όπως οι γεωπολιτικές εντάσεις και ο συνακόλουθος γεωοικονομικός κατακερματισμός, καθώς και οι μεταβολές της εμπορικής πολιτικής των ΗΠΑ. Παράλληλα, οι συνεχιζόμενες διαρθρωτικές αλλαγές, όπως διαμορφώνονται από τον ψηφιακό μετασχηματισμό και τις επιπτώσεις της κλιματικής κρίσης, και οι εξελίξεις στο διεθνές χρηματοπιστωτικό σύστημα επιτείνουν την αβεβαιότητα.

Το ουδέτερο επιτόκιο εκτιμάται ότι έχει αυξηθεί από τα επίπεδα της αναθεώρησης του 2020-21 αν και παραμένει σημαντικά χαμηλότερο από τα επίπεδα της περιόδου πριν από την χρηματοπιστωτική κρίση.

Ο στόχος του 2% σε μεσοπρόθεσμη βάση είναι δεδομένος και το δ.σ παραμένει προσηλωμένο στο στόχο με τις αρνητικές και θετικές αποκλίσεις να θεωρούνται εξίσου ανεπιθύμητες.

Ωστόσο o μεσοπρόθεσμος προσανατολισμός της στρατηγικής νομισματικής πολιτικής αφήνει περιθώρια για αναπόφευκτες βραχυπρόθεσμες αποκλίσεις του πληθωρισμού από το στόχο του 2%, αναγνωρίζοντας χρονικές υστερήσεις και αβεβαιότητες στη μετάδοση της νομισματικής πολιτικής στην οικονομία και τον πληθωρισμό.

Η Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ) Κριστίν Λαγκάρντ, στέκεται όρθια κατά τη διάρκεια ομιλίας της προς τα μέσα ενημέρωσης μετά τη συνεδρίαση του Διοικητικού Συμβουλίου της ΕΚΤ, στην έδρα της ΕΚΤ στη Φρανκφούρτη, Γερμανία, στις 18 Δεκεμβρίου 2025. REUTERS/Heiko Becker

Πώς θα αντιδράσει η ΕΚΤ στις ανοδικές ή καθοδικές αποκλίσεις του πληθωρισμού από το στόχο

Οι κυριότερες προσαρμογές που αποφάσισε το δ.σ είναι οι ακόλουθες:

Σε ένα περιβάλλον όπου οι αποκλίσεις του πληθωρισμού από το στόχο μπορεί να είναι είτε προς τα πάνω είτε προς τα κάτω, είναι σημαντικό να διασφαλιστεί ότι, και στη μία περίπτωση και στην άλλη, το διοικητικό συμβούλιο θα εκπληρώνει την κύρια εντολή του για σταθερότητα των τιμών. Σε συνέπεια με τη συμμετρία του στόχου για τον πληθωρισμό, αναγνωρίζει ότι μεγάλου μεγέθους και διάρκειας αποκλίσεις του πληθωρισμού από το στόχο, προς οποιαδήποτε κατεύθυνση, επιβάλλουν μια – σε κατάλληλο βαθμό – σθεναρή (forceful) ή επίμονη (persistent) αντίδραση της νομισματικής πολιτικής, έτσι ώστε να μην παγιωθούν οι αποκλίσεις αυτές.

• Σε περίπτωση σημαντικών καθοδικών αποκλίσεων του πληθωρισμού από το στόχο, πρέπει να λαμβάνεταιυπόψη ο περιορισμός που θέτει το κατώτατο όριο των ονομαστικών επιτοκίων (effective lower bound). Η σθεναρή και χωρίς καθυστέρηση δράση βοηθά να μειωθεί η χρονική διάρκεια κατά την οποία τα επιτόκια παραμένουν στο κατώτατο όριο και να αποτραπεί η αποσταθεροποίηση των προσδοκιών για τον πληθωρισμό.
• Σε περίπτωση σημαντικών ανοδικών αποκλίσεων του πληθωρισμού από το στόχο, πρέπει να λαμβάνονται υπόψη πιθανές πιο σύνθετες, μη γραμμικές σχέσεις στη διαδικασία καθορισμού των τιμών και των μισθών.

Επιπλέον, σε κάποιες περιπτώσεις θεωρείται σκόπιμο η αντίδραση της νομισματικής πολιτικής, καθώς προχωρεί ο κύκλος αύξησης των επιτοκίων, να μετατραπεί σταδιακά από σθεναρή σε επίμονη, διατηρώντας την περιοριστική κατεύθυνση της νομισματικής πολιτικής για μεγαλύτερο διάστημα αντί περαιτέρω αυξήσεων των επιτοκίων. Με αυτόν τον τρόπο, επιτυγχάνεται η σταθερότητα των τιμών, αλλά με χαμηλότερο οικονομικό κόστος και μικρότερους κινδύνους για τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα σε σύγκριση με τη συνεχή αύξηση των επιτοκίων.