Τον κίνδυνο που κρύβει η υπερβολική ευκολία συναλλαγών στις σύγχρονες αγορές επισημαίνει ο Robert Buckland, επικεφαλής σύμβουλος στις Engine AI και Investa και πρώην επικεφαλής στρατηγικός αναλυτής μετοχών της Citigroup, υποστηρίζοντας ότι η άμεση ρευστότητα, αν και θεμελιώδες πλεονέκτημα του σύγχρονου χρηματοπιστωτικού συστήματος, συχνά λειτουργεί εις βάρος των ίδιων των επενδυτών.
Όπως αναλύει σε άρθρο του στους Financial Times, η δυνατότητα άμεσης μετατροπής ενός χαρτοφυλακίου σε μετρητά με ελάχιστο κόστος αποτελεί τεχνολογικό καινοτόμο επίτευγμα. Παράλληλα, έχει εκδημοκρατίσει την πρόσβαση στις αγορές, προσφέροντας στους ιδιώτες επενδυτές εργαλεία και στρατηγικές που στο παρελθόν ήταν διαθέσιμα μόνο σε θεσμικούς.
Μέσω των ETFs, της χαμηλού κόστους διαφοροποίησης και της συνεχούς αποτίμησης σε πραγματικό χρόνο, οι επενδυτές μπορούν πλέον να διαχειρίζονται αποτελεσματικά τον κίνδυνο και να προσαρμόζουν τις τοποθετήσεις τους.
Ψευδαίσθηση
Ωστόσο, σύμφωνα με τον Buckland, αυτή ακριβώς η ευκολία δημιουργεί και μια επικίνδυνη ψευδαίσθηση ελέγχου. Η άμεση ρευστότητα, σημειώνει, ωθεί τόσο επαγγελματίες όσο και ιδιώτες επενδυτές σε λανθασμένες αποφάσεις χρονισμού, γεγονός που πλήττει σοβαρά τις αποδόσεις.
Επικαλούμενος στοιχεία της ερευνητικής εταιρείας Dalbar, αναφέρει ότι το 2024 οι Αμερικανοί ιδιώτες επενδυτές κατέγραψαν απόδοση 16,5% στις μετοχές, όταν ο δείκτης S&P σημείωσε άνοδο 25,5%. Η διαφορά, όπως τονίζει, οφείλεται κυρίως σε πωλήσεις κατά τη διάρκεια διορθώσεων και απουσία από την επακόλουθη άνοδο — ένα φαινόμενο που παρατηρείται σταθερά εδώ και δεκαετίες.
Ο Buckland επισημαίνει επίσης ότι η ευκολία αντικατάστασης διαχειριστών κεφαλαίων συχνά οδηγεί σε αποφάσεις τη λάθος στιγμή. Όπως δείχνουν σχετικές μελέτες, οι διαχειριστές που απομακρύνονται συνήθως υπεραποδίδουν σε σχέση με αυτούς που τους διαδέχονται, αμέσως μετά την αλλαγή.
Κατά τον ίδιο, η ρευστότητα μετατρέπει πολλούς μακροπρόθεσμους επενδυτές σε βραχυπρόθεσμους κερδοσκόπους, οι οποίοι εγκαταλείπουν τη θεμελιώδη ανάλυση για συναλλαγές βασισμένες στο συναίσθημα, τις ροές κεφαλαίων και τη συγκυρία. Το φαινόμενο αυτό συμβάλλει τόσο στη δημιουργία χρηματιστηριακών «φουσκών» όσο και σε βίαιες πτώσεις, όταν η ρευστότητα εξαφανίζεται και οι τιμές καταρρέουν ταχύτερα απ’ όσο είχαν αυξηθεί.
Αναγκαστικές πωλήσεις
Ιδιαίτερη αναφορά κάνει και στις πτωτικές αγορές, όπου οι υποχρεώσεις ρευστότητας αναγκάζουν τους επενδυτές να πουλήσουν εισηγμένα περιουσιακά στοιχεία σε εξαιρετικά χαμηλές τιμές, επιτείνοντας τις απώλειες.
Παρότι η άνοδος της συμπεριφορικής χρηματοοικονομικής έχει ενισχύσει την κατανόηση αυτών των λαθών, ο Buckland σημειώνει ότι ακόμη και η στροφή προς παθητικά επενδυτικά προϊόντα δεν εξαλείφει πλήρως τον πειρασμό του χρονισμού της αγοράς.
Σε αυτό το πλαίσιο, η αυξανόμενη δημοφιλία των ιδιωτικών αγορών ερμηνεύεται από τον ίδιο ως αντίδραση στην κακή χρήση της ρευστότητας των δημόσιων αγορών. Όπως εξηγεί, η έλλειψη άμεσης δυνατότητας πώλησης περιορίζει τις παρορμητικές κινήσεις, οδηγώντας σε πιο ομαλές αποτιμήσεις. Ωστόσο, εκφράζει επιφυλάξεις για τη στροφή αυτή, επισημαίνοντας ότι οι ιδιωτικές αγορές χαρακτηρίζονται από υψηλότερα κόστη και χαμηλότερη διαφάνεια.
Καταλήγοντας, ο Buckland υποστηρίζει ότι το ζητούμενο δεν είναι η αποφυγή της ρευστότητας, αλλά η υπεύθυνη χρήση της. Προτείνει σταθερές περιοδικές επενδύσεις, σταδιακή τοποθέτηση εφάπαξ κεφαλαίων, σαφείς κανόνες κατανομής ενεργητικού και περιορισμένες αναπροσαρμογές.
Όπως τονίζει, η ρευστότητα δεν είναι από μόνη της πρόβλημα. Γίνεται πρόβλημα όταν οδηγεί σε συμπεριφορές που υπονομεύουν τις μακροπρόθεσμες αποδόσεις των επενδυτών.
