Πώς αντιδρούν τα χρηματιστήρια στις κοινωνικές αναταραχές;

Τι συμβαίνει στα χρηματιστήρια σε περιόδους κοινωνικής αναταραχής -όπως μαζικές διαδηλώσεις και εξεγέρσεις; Αραγε οι επενδυτές τρομάζουν από την αταξία; ‘Η ενθαρρύνονται απο την προοπτική θετικής, λαϊκής αλλαγής που έρχεται ως απάντηση στην αναταραχή;

Το σχετικό γράφημα, που χρησιμοποιεί μια νέα βάση δεδομένων από 156 γεγονότα κοινωνικής αναταραχής στο διάστημα 2011-2020, προσπαθεί να ρίξει λίγο φως πάνω σ΄ αυτά τα ερωτήματα. Δείχνει ότι σε χώρες με περισσότερο ανοικτούς και δημοκρατικούς θεσμούς, τα γεγονότα κοινωνικής αναταραχής είχαν μηδαμινό αντίκτυπο στις χρηματιστηριακές αποδόσεις (μπλε γραμμή), όμως σε χώρες με πιό απολυταρχικά καθεστώτα, ο αντίκτυπος είναι μεγάλος και αρνητικός. Σε μέσο όρο οι χρηματιστηριακές αποδόσεις υποχωρούν κατά 2% σε διάστημα 3 ημερών και κατά 4% τον επόμενο μήνα (μαύρη γραμμή).

Τα ευρήματα αυτά είναι συνεπή με παραδείγματα απο τον πραγματικό κόσμο. Για παράδειγμα, τα χρηματιστήρια στη Γαλλία -χώρα με ισχυρούς και ανοικτούς θεσμούς- δεν επηρεάσθηκαν σχεδόν καθόλου τις ημέρες που ακολούθησαν την έναρξη των διαδηλώσεων απο τα Κίτρινα Γιλέκα στα τέλη του 2018. Φυσικά, οι διαφορές ανάμεσα στις χώρες θα μπορούσαν να συμβούν για πολλούς λόγους πέραν των πολιτικών θεσμών. Γι’ αυτό, ερευνάται το εάν αυτή η σχέση διατηρείται έχοντας λάβει υπ΄ όψιν κι άλλους παράγοντες που πιθανότατα συντονίζονται με τον βαθμό θεσμικού απολυταρχισμού, περιλαμβανομένων της δριμύτητας της αναταραχής και το εισοδηματικό επίπεδο της χώρας.

Η έκθεση, που συνέταξαν οι Φίλιπ Μπάρετ και Σοφία Τσεν, οικονομολόγοι του ΔΝΤ, πηγαίνει βαθύτερα ως προς το ποιοι θεσμοί είναι σημαντικοί, με περαιτέρω πειράματα όπως η χρήση έξι μέτρων κοινωνικών και πολιτικών θεσμών που συγκροτούν τους δείκτες διακυβέρνησης της Παγκόσμιας Τράπεζας. Από αυτούς, δύο παράγοντες διαδραματίζουν κρίσιμο ρόλο στην ελαχιστοποίηση των αρνητικών αντιδράσεων απο τα χρηματιστήρια σε γεγονότα κοινωνικής αναταραχής: λαϊκή συμμετοχή στην κυβέρνηση και η ικανότητα της κυβέρνησης να ρυθμίζει τις αγορές με τρόπους που προωθούν την ανάπτυξη του ιδιωτικού τομέα.

Τι είδους επενδυτική συμπεριφορά εξηγεί αυτές τις τάσεις; Ενα στοιχείο έρχεται απο τον όγκο των συναλλαγών σε μετοχές, ο οποίος αυξάνεται σημαντικά στον απόηχο σοβαρών αναταραχών. Καθώς περισσότερες συναλλαγές πραγματοποιούνται όταν οι επενδυτές διαφωνούν για την αξία ενός ενεργητικού, ο υψηλότερος όγκος συναλλαγών συνήθως αντανακλά περισσότερο αβεβαιότητα για τις προοπτικές. Αυτό το αποτέλεσμα οδηγεί στο συμπέρασμα ότι η κοινωνική αναταραχή έχει αντίκτυπο στις χρηματιστηριακές αποδόσεις μέσω καναλιών έμμεσης πληροφόρησης και όχι μέσω της άμεσης διακοπής στην οικονομική δραστηριότητα.

Και τα δύο μαζί, αυτά τα αποτελέσματα υπονοούν ότι σε χώρες με υψηλά επίπεδα διακυβέρνησης, η κοινωνική αναταραχή δεν οδηγεί σε διαφωνία και αβεβαιότητα σχετικά με το μέλλον της οικονομικής επίδοσης. Αυτό, ίσως, αντανακλά την ικανότητα των πιό ανοικτών θεσμών να συμφιλιώνουν αποκλίνουσες απόψεις και να βρίσκουν συμβιβασμούς.

Αντίθετα, αυτή η ευελιξία ίσως λείπει σε πιό απολυταρχικά συστήματα. Εκεί, οι θεσμοί είναι ίσως λιγότερο ικανοί να προσαρμοστούν στα κοινωνικά προβλήματα, κάτι που σημαίνει ότι η αναταραχή μπορεί να οδηγήσει σε αυξανόμενους φόβους περαιτέρω αβεβαιόττητας και στην αποθάρρυνση των επενδυτών.