Ινδία και πανδημία: Η κατάρρευση της «Μεγάλης Ιδέας» – και της οικονομίας

Η Ινδία και ο λαός της, η πλειοψηφία των 1,35 εκατομμυρίων ανθρώπων που κατοικούν στη δεύτερη πολυπληθέστερη χώρα του πλανήτη, εξακολουθούν να βιώνουν μία τραγωδία. Επισήμως, τα επιβεβαιωμένα κρούσματα πλησιάζουν τα 24 εκατομμύρια – στην πραγματικότητα, όμως, είναι πολλαπλάσια.
Οι καταγεγραμμένοι νεκροί από την πανδημία έχουν ξεπεράσει τις 260.000 – και εδώ, όμως, ενδέχεται ο αριθμός να είναι μεγαλύτερος. Όσιο για τον αριθμό των πλήρως εμβολιασμένων, αντιστοιχεί μόλις στο 3% του πληθυσμού – αν και η Ινδία θεωρείται η χώρα στην οποία παράγονται (φασόν…) τα περισσότερα εμβόλια παγκοσμίως.

Οι εικόνες προκαλούν και θα συνεχίσουν να προκαλούν φρίκη, έστω και αν οι πληροφορίες αναφέρουν ότι έχουν κάνει την εμφάνισή τους εδώ και λίγες μέρες κάποιες αχνές ελπίδες αποκλιμάκωσης της υγειονομικής κρίσης. Κανείς, άλλωστε, δεν πρόκειται να ξεχάσει για τα χρόνια που έρχονται τους ανθρώπους να εκλιπαρούν για οξυγόνο έξω από τα νοσοκομεία, τα τρίκυκλα να μεταφέρουν βαριά νοσούντες και ετοιμοθάνατους, τον Γάγγη να ξεβράζει εκατοντάδες πτώματα και τα κρεματόρια να μην μπορούν να καλύψουν τις ανάγκες για την καύση των νεκρών…
Όσο για την κυβέρνηση του BJP και του Ναρέντρα Μόντι, πιάστηκε κυριολεκτικά στον ύπνο όταν ξέσπασε το τσουνάμι. Ένα τσουνάμι που σαρώνει τη χώρα σε όλα τα επίπεδα, ενώ το μέγεθος της καταστροφής – υγειονομικής, ανθρωπιστικής, αλλά και οικονομικής – θα φανεί μόνο αφού υποχωρήσουν τα τεράστια κύματα των κρουσμάτων και των θανάτων.

Στον αέρα τα φιλόδοξα σχέδια

Το σίγουρο είναι ότι τα φιλόδοξα σχέδια που είχε καταστρώσει ο Μόντι, επιδιώκοντας πρακτικά να μετατρέψει σε σύντομο χρονικό διάστημα τη χώρα του σε περιφερειακή και παγκόσμια υπερδύναμη, πρέπει να αναθεωρηθούν τάχιστα – αν δεν έχουν πάει ήδη… περίπατο.
Για του λόγου το αληθές, οι τρεις μεγάλοι οίκοι αξιολόγησης της Δύσης – Standard & Poor’s, Moody’s και Fitch – έχουν βάλει στο στόχαστρό τους την Ινδία και εμφανίζονται έτοιμοι να την υποβαθμίσουν. «Οι πιθανότητες για υποβάθμιση από τουλάχιστον ένα οίκο στη διάρκεια του επόμενου έτους είναι τουλάχιστον 50/50», εκτίμησε χαρακτηριστικά στέλεχος της NN Investment Partners στο Reuters.

Μια τέτοια εξέλιξη, ωστόσο, θα έχει εξαιρετικά αρνητικές συνέπειες για την πιστοληπτική ικανότητα και την οικονομία της Ινδίας, σε μια στιγμή που θα χρειαστεί σημαντικά κεφάλαια για να σταθεί ξανά στα πόδια της. Με το δημόσιο χρέος να φτάνει στο 90% του ΑΕΠ και χιλιάδες επιχειρήσεις να έχουν κάνει σημαντικά δανειακά ανοίγματα προκειμένου να αντέξουν τις πιέσεις, το πρόβλημα είναι κάτι παραπάνω από εμφανές.
Αξίζει να σημειωθεί ότι σύμφωνα με τους αναλυτές της UBS, το ΑΕΠ θα πρέπει να αυξηθεί φέτος (πιθανώς και το 2022) με ρυθμό της τάξης του 10%, προκειμένου η Ινδία να καταφέρει να εξυπηρετήσει το υπάρχον χρέος και να βρεθεί ξανά σε δρόμο βιώσιμης ανάπτυξης. Αυτό είναι κάτι, όμως, που η χώρα δεν έχει καταφέρει ποτέ μετά το 1988 και θα είναι πολύ δύσκολο να πετύχει τώρα, με δεδομένο και το διεθνές περιβάλλον…

Έρχονται πολιτικές ανατροπές

Δεν χρειάζονται ιδιαίτερες γνώσεις για να καταλάβει κανείς ότι η παραπάνω εικόνα έχει και σοβαρές επιπτώσεις στο πολιτικό σκηνικό. Εκεί όπου μέχρι πρόσφατα απόλυτος κυρίαρχος ήταν ο εθνικιστής πρωθυπουργός και ηγέτης του κυβερνώντος κόμματος, με τις «Μεγάλες Ιδέες» του. Μόνο που τώρα, όπως σημειώνουν και οι Financial Times, «η κρίση της Covid-19 έχει περιορίσει την επιρροή του Ναρέντρα Μόντι».
Είναι λογικό: Μπορεί σε περιόδους σχετικής ηρεμίας οι «κορώνες» κατά του Πακιστάν και της Κίνας και η επιθετική πολιτική σε βάρος της πολυπληθούς μουσουλμανικής μειονότητας να έπιαναν τόπο, σήμερα όμως οι πολίτες βλέπουν να απειλούνται οι ζωές τους, ενώ το κράτος είναι αδύναμο και ανίκανο να τους προστατεύσει.
Έτσι, η λαϊκή οργή διογκώνεται και προμηνύει ανατροπές. Πολύ περισσότερο καθώς πριν καν εκδηλωθεί το φονικό δεύτερο κύμα της πανδημίας – στο πρώτο η Ινδία να είχε πάει σχετικά καλά – το Νέο Δελχί βρισκόταν περικυκλωμένο επί εβδομάδες από δεκάδες χιλιάδες αγρότες που διαμαρτύρονταν για τα μέτρα που καταργούν τις εγγυημένες τιμές και κυριολεκτικά τους οδηγούν στον γκρεμό.
Δεν αποκλείεται, βεβαίως, ο Μόντι να επιχειρήσει να αντιστρέψει το κλίμα μέσω μια νέας εθνικιστικής έξαρσης ή ακόμη και μιας πολεμικής περιπέτειας. Κάτι τέτοιο αποτελεί το πιο εφιαλτικό σενάριο…