Απολογισμός και εκτιμήσεις για «το γαλάζιο σκέλος της Πράσινης Συμφωνίας»

Τον απολογισμό με τίτλο «Προς μια πιο βιώσιμη αλιεία στην ΕΕ: τρέχουσα κατάσταση και προσανατολισμοί για το 2022», δημοσιοποίησε την Τετάρτη η Ευρωπαϊκή Επιτροπή.

Όπως προκύπτει από την σχετική ανακοίνωση, η ενωσιακή αλιεία, σε ευθυγράμμιση με τους στόχους της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας, κινείται προς πιο βιώσιμη κατεύθυνση, στηρίζοντας τη μετάβαση προς ένα υγιεινό και φιλικό προς το περιβάλλον ενωσιακό σύστημα τροφίμων και παρέχοντας τη βάση για βιώσιμες πηγές εσόδων για τους αλιείς της ΕΕ. Οι κοινωνικοοικονομικές επιδόσεις του τομέα παραμένουν καλές, παρά την κρίση του κορονοϊού, γεγονός που οφείλεται και στην ταχεία στήριξη που παρείχε η Επιτροπή.

Η ανακοίνωση καλεί σε περαιτέρω προσπάθειες για την προστασία των θαλάσσιων πόρων, τόσο μέσω της διατήρησης υψηλών επιπέδων φιλοδοξίας εντός της ΕΕ όσο και μέσω της επιδίωξης του ίδιου υψηλού προτύπου στο πλαίσιο της συνεργασίας με τρίτες χώρες. Τα κράτη μέλη, τα γνωμοδοτικά συμβούλια, ο αλιευτικός κλάδος, οι μη κυβερνητικές οργανώσεις και οι ενδιαφερόμενοι πολίτες καλούνται να συμμετάσχουν έως τις 31 Αυγούστου σε δημόσια διαβούλευση και να εκφράσουν τις απόψεις τους σχετικά με τις αλιευτικές δυνατότητες για το 2022.

Το γαλάζιο σκέλος της Πράσινης Συμφωνίας

Ο επίτροπος κ. Βιργκίνιους Σινκέβιτσιους, αρμόδιος για το περιβάλλον, τους ωκεανούς και την αλιεία, δήλωσε:  «Η ενωσιακή αλιεία παραμένει σε πορεία προς μια πιο βιώσιμη χρήση της θάλασσας. Μάλιστα, ενώ η πανδημία έπληξε σκληρά τις αλιευτικές μας κοινότητες, επιβεβαιώθηκε ότι η περιβαλλοντική βιωσιμότητα είναι το κλειδί για την οικονομική ανθεκτικότητα. Η κατάσταση σε ορισμένες θαλάσσιες λεκάνες απαιτεί ιδιαίτερη προσοχή, αλλά, για να επιτύχουμε τους στόχους του γαλάζιου σκέλους της Πράσινης Συμφωνίας, πρέπει να καταβληθούν περισσότερες προσπάθειες σε όλες τις θαλάσσιες λεκάνες μας. Στηριζόμαστε στο ότι όλοι θα διαδραματίσουν πλήρως τον ρόλο που τους αναλογεί».

Κερδοφορία παρά τις επιπτώσεις της πανδημίας

Η ανακοίνωση του 2021 δείχνει ότι, ιδίως στον Βορειοανατολικό Ατλαντικό, σχεδόν επιτεύχθηκε η βιωσιμότητα για τα αποθέματα των οποίων η διαχείριση πραγματοποιείται βάσει της αρχής της μέγιστης βιώσιμης απόδοσης (ΜΒΑ), η οποία αποτυπώνει τη μέγιστη ποσότητα ψαριών που μπορούν να αλιεύουν οι αλιείς χωρίς να θέτουν σε κίνδυνο την αναγέννηση και τη μελλοντική παραγωγικότητα του αποθέματος.

Τα υγιή αποθέματα συνέβαλαν περαιτέρω στις κοινωνικοοικονομικές επιδόσεις του τομέα, ο οποίος παρέμεινε κερδοφόρος παρά τις επιπτώσεις της πανδημίας COVID-19. Οι αλιευτικές δραστηριότητες επλήγησαν σοβαρά από την υγειονομική κρίση και η αξία των ιχθύων που εκφορτώθηκαν εκτιμάται ότι μειώθηκε πέρυσι κατά 17 % σε σύγκριση με το 2019. Η ταχεία στήριξη που παρείχε η Επιτροπή στον τομέα, ιδίως μέσω της διάθεσης κονδυλίων ύψους 136 εκατ. ευρώ στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Ταμείου Θάλασσας και Αλιείας, συνέβαλε στην ταχεία αντιμετώπιση των επιπτώσεων της πανδημίας.

Εντούτοις, για να εξασφαλιστούν υγιή ιχθυαποθέματα για τις μελλοντικές γενιές, οι προσπάθειες πρέπει να συνεχιστούν. Για τον Ατλαντικό και τη Βαλτική Θάλασσα, η Επιτροπή θα προτείνει για το επόμενο έτος την περαιτέρω διατήρηση ή μείωση της θνησιμότητας λόγω αλιείας σύμφωνα με τη μέγιστη βιώσιμη απόδοση (ΜΒΑ) για τα αποθέματα που έχουν αξιολογηθεί όσον αφορά τη ΜΒΑ και την πλήρη εφαρμογή σχεδίων διαχείρισης που καθορίζουν το εύρος τιμών θνησιμότητας για τη ΜΒΑ. Στη Μεσόγειο και στον Εύξεινο Πόντο, αν και σημειώθηκε μικρή βελτίωση, τα ποσοστά εκμετάλλευσης εξακολουθούν να είναι δύο φορές υψηλότερα από τα βιώσιμα επίπεδα. Ως εκ τούτου, θα καταβληθούν εντατικές προσπάθειες για την περαιτέρω εφαρμογή του πολυετούς σχεδίου για τη Δυτική Μεσόγειο και των μέτρων που εγκρίθηκαν από τη Γενική Επιτροπή Αλιείας για τη Μεσόγειο. Οι περαιτέρω βελτιώσεις στην Αδριατική θα έχουν εξέχουσα θέση στις αλιευτικές δυνατότητες του 2022.

Σύγχρονα εργαλεία ελέγχου

Επιπλέον, τα κράτη μέλη πρέπει να εντείνουν τις προσπάθειές τους όσον αφορά τον έλεγχο και την επιβολή της υποχρέωσης εκφόρτωσης, ιδίως με τη χρήση κατάλληλων σύγχρονων εργαλείων ελέγχου, όπως συστημάτων ηλεκτρονικής παρακολούθησης εξ αποστάσεως, που είναι τα πιο αποτελεσματικά και οικονομικά αποδοτικά μέσα ελέγχου της υποχρέωσης εκφόρτωσης στη θάλασσα. Η Επιτροπή θα συνεχίσει να συνεργάζεται με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο προκειμένου να επιτευχθεί συμφωνία σχετικά με το αναθεωρημένο σύστημα ελέγχου της αλιείας, το οποίο μπορεί να διευκολύνει τη χρήση αυτών των εργαλείων. Επιπλέον, οι αλιείς ενθαρρύνονται να υιοθετήσουν ευρύτερα τη χρήση πιο καινοτόμων και επιλεκτικών εργαλείων. Το Ευρωπαϊκό Ταμείο Θάλασσας, Αλιείας και Υδατοκαλλιέργειας (ΕΤΘΑΥ) μπορεί να συμβάλει στη χρηματοδότηση τέτοιων επενδύσεων.

Στις σχέσεις της με τρίτες χώρες, η Επιτροπή θα επιδιώξει υψηλά επίπεδα ευθυγράμμισης όσον αφορά τις αλιευτικές δυνατότητες και τα συναφή μέτρα με υψηλά πρότυπα βιωσιμότητας. Η προσπάθεια αυτή θα είναι καίριας σημασίας για τη διασφάλιση της βιώσιμης εκμετάλλευσης των πόρων και την επίτευξη ίσων όρων ανταγωνισμού για τον ενωσιακό αλιευτικό κλάδο, δεδομένων των στενών διασυνδέσεων μεταξύ των στόλων στα οικεία ύδατα. Όσον αφορά τα αποθέματα που μοιραζόμαστε με το Ηνωμένο Βασίλειο, η συμφωνία εμπορίου και συνεργασίας παρέχει ισχυρή βάση για τη βιώσιμη διαχείριση των κοινών ιχθυαποθεμάτων, τόσο μέσω των ετήσιων διαβουλεύσεων για τις αλιευτικές δυνατότητες όσο και μέσω της ειδικής επιτροπής αλιείας.

Επόμενα στάδια

Μετά τη διαβούλευση, η Επιτροπή θα υποβάλει το φθινόπωρο τις προτάσεις της για κανονισμούς σχετικά με τις αλιευτικές δυνατότητες για το 2022 όσον αφορά τον Ατλαντικό Ωκεανό, τη Βόρεια και τη Βαλτική Θάλασσα, καθώς και τη Μεσόγειο και τον Εύξεινο Πόντο. Οι προτάσεις λαμβάνουν υπόψη τα πολυετή σχέδια και βασίζονται σε επιστημονικές γνωμοδοτήσεις τις οποίες παρέχει το Διεθνές Συμβούλιο για την Εξερεύνηση της Θάλασσας (ICES) και άλλοι ανεξάρτητοι φορείς, καθώς και σε οικονομική ανάλυση την οποία παρέχει η επιστημονική, τεχνική και οικονομική επιτροπή αλιείας (ΕΤΟΕΑ).

Στις προτάσεις θα περιλαμβάνονται επίσης προσαρμογές που θα προκύψουν από την εφαρμογή της υποχρέωσης εκφόρτωσης. Τέλος, το Συμβούλιο Υπουργών Αλιείας της Ευρωπαϊκής Ένωσης θα συζητήσει τις προτάσεις της Επιτροπής και θα καθορίσει την κατανομή των αλιευτικών δυνατοτήτων.