«Από το αγρόκτημα στο πιάτο»: Ο κώδικας δεοντολογίας για τη βιομηχανία τροφίμων

Σήμερα, η Επιτροπή, μαζί με τους ενδιαφερόμενους φορείς του κλάδου, δρομολόγησε επίσημα τον κώδικα δεοντολογίας της ΕΕ για υπεύθυνες πρακτικές στον τομέα των επιχειρήσεων τροφίμων και της εμπορίας, άλλον έναν στόχο της στρατηγικής της Επιτροπής «Από το αγρόκτημα στο πιάτο».

Ο κώδικας αυτός αποτελεί ουσιαστικό μέρος των προσπαθειών που καταβάλλει η ΕΕ προκειμένου να αυξηθούν οι διαθέσιμες και οικονομικά προσιτές επιλογές υγιεινών και βιώσιμων τροφίμων που συμβάλλουν στη μείωση του συνολικού περιβαλλοντικού μας αποτυπώματος. Καταρτίστηκε σε συνεργασία με ενώσεις και εταιρείες της ΕΕ, με την ενεργό συμμετοχή και συμβολή άλλων ενδιαφερόμενων μερών, όπως διεθνών οργανισμών, ΜΚΟ, συνδικαλιστικών οργανώσεων και εμπορικών ενώσεων, και από κοινού με τις υπηρεσίες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Οι ενώσεις και οι εταιρείες του τομέα των τροφίμων που υπογράφουν τον κώδικα δεσμεύονται να επιταχύνουν τη συμβολή τους σε μια βιώσιμη μετάβαση. Με τις δεσμεύσεις τους, προσυπογράφουν τους στόχους που καθορίζονται στον κώδικα και ενθαρρύνουν τη συστράτευση παρεμφερών εταιρειών.

Ο κώδικας προβλέπει δύο επίπεδα δεσμεύσεων:

Για τις ενώσεις της ΕΕ: σύνολο επτά στόχων, καθένας με τους επιμέρους στόχους και τις ενδεικτικές δράσεις του. Αφορούν δράσεις που προωθούν τη στροφή προς υγιείς και βιώσιμες καταναλωτικές συμπεριφορές. Ο στόχος είναι να μειωθεί ο αντίκτυπος που έχουν οι δραστηριότητες μεταποίησης τροφίμων, το λιανικό εμπόριο και οι υπηρεσίες εστίασης στη βιωσιμότητα και να βελτιωθεί η βιωσιμότητα των αξιακών αλυσίδων τροφίμων όσον αφορά τους πρωτογενείς παραγωγούς και άλλους παράγοντες της αλυσίδας. Οι ενώσεις θα πρέπει να υποβάλλουν σε ετήσια βάση εκθέσεις σχετικά με την πρόοδο που έχει επιτευχθεί.

Για τις επιχειρήσεις: πλαίσιο το οποίο θα επιτρέπει στις επιχειρήσεις που επιθυμούν να πρωτοστατούν να αναλαμβάνουν φιλόδοξες δεσμεύσεις με μετρήσιμα αποτελέσματα. Το πλαίσιο αυτό καλύπτει ευρύ φάσμα τομέων, από την καλή μεταχείριση των ζώων και τη μείωση της ζάχαρης έως τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου στο πλήρες φάσμα προϊόντων αυτών των επιχειρήσεων. Οι εταιρείες θα αναφέρουν την πρόοδό τους υποβάλλοντας, σε ετήσια βάση, περίληψη της έκθεσής τους για τη βιωσιμότητα.

Την ημέρα δρομολόγησης του κώδικα, τα 65 μέρη που τον υπογράφουν (26 παρασκευαστές τροφίμων, 14 επιχειρήσεις λιανικής πώλησης τροφίμων, 1 υπεύθυνος του κλάδου των υπηρεσιών εστίασης και 24 ενώσεις) αποτελούν πλέον πρωτοπόρες επιχειρήσεις και ενώσεις (πλήρης κατάλογος των μερών που υπογράφουν).

Περισσότερες ενώσεις και επιχειρήσεις της ΕΕ στον τομέα των τροφίμων καλούνται να προσχωρήσουν στον κώδικα δεοντολογίας, ο οποίος θεωρείται λύση που αλλάζει τα δεδομένα. Η προσέγγιση του πολυμερούς διαλόγου που ακολουθεί μπορεί να χρησιμεύσει ως πρότυπο για τον παγκόσμιο μετασχηματισμό.

Ο κώδικας σηματοδοτεί την έναρξη μιας δυναμικής διαδικασίας. Η διακυβέρνηση του κώδικα θέτει σε εφαρμογή τα εργαλεία συνεργασίας μεταξύ όλων των ενδιαφερόμενων φορέων με σκοπό την ανάληψη νέων και πιο φιλόδοξων δεσμεύσεων, τη δημιουργία εταιρικών σχέσεων και την τόνωση της αλληλεπίδρασης και των ανταλλαγών.

Η Επιτροπή προτίθεται να παρουσιάσει τον κώδικα στη σύνοδο κορυφής των Ηνωμένων Εθνών για τα συστήματα τροφίμων εντός του τρέχοντος έτους.

Μέλη του Σώματος των Επιτρόπων προέβησαν στις ακόλουθες δηλώσεις:

Ο εκτελεστικός αντιπρόεδρος, κ. Φρανς Τίμερμανς, δήλωσε σχετικά: «Πρέπει να καταστήσουμε βιώσιμο το σύστημα τροφίμων μας και πρέπει να το κάνουμε σύντομα. Πρέπει να μειώσουμε τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου, να ανακόψουμε την απώλεια βιοποικιλότητας που συνδέεται με την παραγωγή τροφίμων και να διαμορφώσουμε ένα σύστημα τροφίμων που να διευκολύνει την επιλογή μιας υγιεινής και βιώσιμης διατροφής. Η αντιμετώπιση αυτών των περιβαλλοντικών, υγειονομικών και κοινωνικών προκλήσεων στο σύστημα τροφίμων μας απαιτεί συνεργασία σε ολόκληρη την τροφική αλυσίδα. Και αποτελούν πηγή αισιοδοξίας για εμένα οι φιλοδοξίες των ενδιαφερόμενων μερών που έχουν ήδη υπογράψει τον κώδικα δεοντολογίας της ΕΕ.»

Η κ. Στέλλα Κυριακίδου, επίτροπος Υγείας και Ασφάλειας των Τροφίμων, δήλωσε τα εξής: «Σήμερα υλοποιούμε μία από τις πρώτες δεσμεύσεις στο πλαίσιο των εργασιών μας για τη στρατηγική «Από το αγρόκτημα στο πιάτο» με στόχο ένα υγιές και φιλικό προς το περιβάλλον σύστημα τροφίμων. Η στενή συνεργασία μεταξύ όλων των παραγόντων είναι απαραίτητη για την επιτυχή μετάβαση σε βιώσιμα συστήματα τροφίμων. Ο κώδικας δεοντολογίας της ΕΕ θα διευκολύνει αυτή τη συνεργασία, βασιζόμενος στις δεσμεύσεις που έχει ήδη αναλάβει η βιομηχανία τροφίμων και ενθαρρύνοντας πιο φιλόδοξες δράσεις. Η ευρωπαϊκή βιομηχανία τροφίμων είναι ήδη γνωστή για την ποιότητα και την ασφάλεια των προϊόντων της. Τώρα θα πρέπει να αποτελέσει επίσης το σημείο αναφοράς για τη βιωσιμότητα.»

Ο κ. Τιερί Μπρετόν, επίτροπος Εσωτερικής Αγοράς, δήλωσε τα εξής: «Ο κώδικας δεοντολογίας της ΕΕ για υπεύθυνες πρακτικές στον τομέα των επιχειρήσεων τροφίμων και της εμπορίας αποτελεί σημαντικό βήμα προόδου που κάνει το αγροδιατροφικό οικοσύστημα. Κάθε εθελοντική δέσμευση έχει σημασία για την επίτευξη της βιώσιμης μετάβασης των συστημάτων τροφίμων μας, αυξάνοντας παράλληλα την ανθεκτικότητά τους. Η Επιτροπή δεσμεύεται να κινητοποιήσει τα μέσα στήριξης που διαθέτει, ιδίως για τις ΜΜΕ, που αποτελούν τη ραχοκοκαλιά του αγροδιατροφικού οικοσυστήματος, καθώς ξεκινάμε αυτό το φιλόδοξο ταξίδι.»

Ο κ. Βιργκίνιους Σινκέβιτσιους, επίτροπος Περιβάλλοντος, Ωκεανών και Αλιείας, δήλωσε τα εξής: «Οι μελλοντοστρεφείς εταιρείες τροφίμων γνωρίζουν ότι τα υγιή εδάφη και οικοσυστήματα είναι εξαιρετικά σημαντικά για την ανθεκτικότητα των συστημάτων τροφίμων μας και για τις συναφείς επιχειρηματικές δραστηριότητες. Τα βιώσιμα συστήματα τροφίμων έχουν επίσης καίρια σημασία για την επίτευξη των κλιματικών και περιβαλλοντικών μας στόχων, όπως η θέση της ευρωπαϊκής και της παγκόσμιας βιοποικιλότητας σε τροχιά ανάκαμψης. Επομένως, χαίρομαι που, μέσω αυτού του κώδικα, η βιομηχανία τροφίμων κάνει ένα αποφασιστικό βήμα προς ένα βιώσιμο μέλλον για τις επιχειρήσεις και τον πλανήτη μας.»

Ιστορικό

Στις 26 Ιανουαρίου 2021 η Επιτροπή διευκόλυνε τη διεξαγωγή συζητήσεων μεταξύ ευρέος φάσματος ενδιαφερομένων του τομέα των τροφίμων με σκοπό την κατάρτιση κώδικα δεοντολογίας της ΕΕ σχετικά με υπεύθυνες επιχειρηματικές πρακτικές και πρακτικές εμπορίας, ως μία από τις πρώτες πρωτοβουλίες που πρέπει να υλοποιηθούν στο πλαίσιο της στρατηγικής «Από το αγρόκτημα στο πιάτο».

Η στρατηγική «Από το αγρόκτημα στο πιάτο» αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας. Καθορίζει ένα μακροπρόθεσμο στρατηγικό όραμα για τον μετασχηματισμό του τρόπου με τον οποίο παράγουμε, διανέμουμε και καταναλώνουμε τρόφιμα. Ο κώδικας καλύπτει όλες τις βασικές πτυχές της βιωσιμότητας των συστημάτων τροφίμων και αντικατοπτρίζει τους στόχους και τις φιλοδοξίες της στρατηγικής «Από το αγρόκτημα στο πιάτο» και της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας.

Η Επιτροπή συντονίζει διάφορες εθελοντικές πρωτοβουλίες που έχουν αναληφθεί ή πρόκειται να αναληφθούν για τη στήριξη της πράσινης μετάβασης, με στόχο να διασφαλιστεί ότι οι καταναλωτές έχουν, αφενός, πρόσβαση σε βιώσιμα προϊόντα στην αγορά της ΕΕ και, αφετέρου, καλύτερη πληροφόρηση ώστε να είναι σε θέση να κάνουν συνειδητές επιλογές. Δεδομένου ότι οι παράγοντες που δραστηριοποιούνται στο μεσαίο στάδιο της αλυσίδας τροφίμων —οι παρασκευαστές τροφίμων, το λιανικό εμπόριο τροφίμων, οι υπηρεσίες εστίασης— διαδραματίζουν καίριο ρόλο τόσο στα προηγούμενα όσο και στα επόμενα στάδια της αλυσίδας, είναι σημαντικό να συμπληρωθούν οι νομοθετικές προτάσεις με εθελοντικές, μη ρυθμιστικές πρωτοβουλίες που να απευθύνονται σε πρωτοπόρους του κλάδου, πρόθυμους να στηρίξουν την πράσινη μετάβαση. Όπως ορίζεται στη στρατηγική «Από το αγρόκτημα στο πιάτο», η Επιτροπή θα παρακολουθεί τις δεσμεύσεις και θα εξετάζει το ενδεχόμενο λήψης νομοθετικών μέτρων αν η πρόοδος είναι ανεπαρκής.