Η μετάλλαξη Δέλτα φέρνει την καταστροφή στα κράτη με χαμηλή εμβολιαστική κάλυψη

Η ταχύτατα εξαπλούμενη μετάλλαξη Δέλτα του κοροναϊού αυξάνει τις λοιμώξεις σε όλο τον κόσμο – τόσο στα κράτη που έχουν επιτύχει μεγάλης έκτασης εμβολιαστική κάλυψη των πληθυσμό τους, όσο και σε εκείνα που βρίσκονται ακόμη πίσω στην κούρσα των εμβολίων.

Υπάρχει, ωστόσο, μια ουσιαστική διαφορά μεταξύ των μεν και των δε: Τα εμβόλια επιτρέπουν στα πλούσια κράτη να αποφύγουν τις τεράστιες αυξήσεις θανάτων και σοβαρών περιστατικών, τη στιγμή που ο αναπτυσσόμενος κόσμος, που δεν έχει πρόσβαση στα εμβόλια, προσπαθεί να καταπολεμήσει με τα πενιχρά μέσα που διαθέτει νέα, φονικά κύματα.

Στην Ινδονησία, όπου τα κρούσματα κοροναϊού αγγίζουν νέες κορυφώσεις, την περασμένη εβδομάδα καταγράφονταν κατά μέσο όρο περίπου 500 θάνατοι την ημέρα – σχεδόν τριπλάσιοι σε σχέση με τις αρχές Ιουνίου – όπως δείχνουν τα επίσημα στοιχεία του υπουργείου υγείας της χώρας. Οι αρχές κάνουν αγώνα δρόμου για να προσθέσουν νοσοκομειακές κλίνες, ενώ οι επαγγελματίες υγείας σε πολλαπλά τμήματα της χώρας αντιμετωπίζουν ελλείψεις σε αναπνευστήρες και δωμάτια απομόνωσης.

Οι ασθενείς αναγκάζονται να κάνουν ταξίδια πολλών ωρών για να βρουν την κατάλληλη περίθαλψη, σύμφωνα με τον Ερυθρό Σταυρό, που διαχειρίζεται ένα νοσοκομείο στην επαρχία της Δυτικής Ιάβας και εσχάτως έστησαν αντίσκηνα έκτακτης ανάγκης για να μπορέσουν να διαχειριστούν την αυξημένη προσέλευση ασθενών.

«Καθημερινά βλέπουμε τη Μετάλλαξη Δέλτα να φέρνει την Ινδονησία ένα βήμα πιο κοντά στο χείλος της καταστροφής», τόνισε πρόσφατα ο Γιαν Γκέλφαντ, που ηγείται της αποστολής της οργάνωσης στη χώρα. «Χρειαζόμαστε αστραπιαίες κινήσεις προκειμένου χώρες όπως η Ινδονησία να αποκτήσουν πρόσβαση στα εμβόλια που απαιτούνται γα να αποτρέψουν δεκάδες χιλιάδες θανάτους».

Αντιθέτως, στη Βρετανία, η μετάλλαξη έχει μεν κυριαρχήσει και έχει αυξήσει τα καθημερινά κρούσματα κατά 67% σε διάστημα μίας μόνο εβδομάδας, όμως η θνητότητα έχει μειωθεί στο 1,6% σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία. Το Ισραήλ, άλλο ένα πλούσιο κράτος με υψηλή εμβολιαστική κάλυψη, έχει καταγράψει περιορισμένες νέες εξάρσεις, όμως μόλις έναν θάνατο μέσα στις δύο τελευταίες εβδομάδες του Ιουνίου, βάσει των στοιχείων του ΠΟΥ.

Ο Άντονι Φάουτσι, διευθυντής του Εθνικού Ινστιτούτου Αλλεργιών και Λοιμωδών Νοσημάτων των ΗΠΑ, όπου η μετάλλαξη επίσης έχει εξαπλωθεί σημαντικά, έχει δηλώσει ότι τα εμβόλια είναι αποτελεσματικά απέναντί της. «Αν εξετάσεις το μερίδιο του πλήρως εμβολιασμένου πληθυσμού στις ΗΠΑ και παγκοσμίως, έχουν δραματικές διαφορές, όπως συμβαίνει και με τις δυναμικές της μετάδοσης», τόνισε.

Η απόκλιση οφείλεται σε μήνες άνισης διανομής εμβολίων, που έχει αφήσει τον αναπτυσσόμενο κόσμο έρμαιο της τύχης. ΟΙ ΗΠΑ και η Βρετανία έχουν εμβολιάσει πλήρως περίπου τον μισό πληθυσμό τους, όμως στην αφρικανική ήπειρο το αντίστοιχο ποσοστό μόλις που ξεπερνά το 1% του πληθυσμού. Τα νεκροτομεία της Ζάμπια έχουν γεμίσει και οι ασθενείς στη Νότια Αφρική πεθαίνουν στους διαδρόμους των νοσοκομείων, περιμένοντας κάποιον να τους βοηθήσει.

Οι κανονικά πολύβουοι δρόμοι της Ντάκα, της πρωτεύουσας του Μπαγκλαντές, έχουν σωπάσει εξαιτίας του lockdown. Στοιχεία του ΠΟΥ δείχνουν ότι οι θάνατοι την τελευταία εβδομάδα του Ιουνίου – συνολικά 716 – ήταν σχεδόν τριπλάσιοι σε σχέση με την πρώτη εβδομάδα.

Στην Ινδία, όπου εντοπίστηκε για πρώτη φορά η μετάλλαξη Δέλτα, συμβάλλοντας σε μια τρομερή έξαρση της πανδημίας στη διάρκεια του Απριλίου και του Μαΐου, μόλις το 4% του πληθυσμού έχει εμβολιαστεί πλήρως. Η Ινδονησία έχει καταφέρει να χορηγήσει δύο δόσεις εμβολίων περίπου στο 5% του πληθυσμού της, σύμφωνα με στοιχεία του υπουργείου υγείας της χώρας.

Όπως συνέβη και σε πολλά άλλα αναπτυσσόμενα κράτη, η Ινδονησία δεν κατάφερε να ανταγωνιστεί τα πλουσιότερα κράτη για να εξασφαλίσει επαρκείς δόσεις για τον πληθυσμό της, που ανέρχεται στα 270 εκατ. άτομα, ενώ το μεγαλύτερο μέρος των προμηθειών της προέρχεται από το κινεζικό εμβόλιο της Sinovac Biotech.

Η χώρα έχει προχωρήσει και σε παραγγελίες εμβολίων που παράγονται από δυτικά κράτη, όπως είναι εκείνα της Pfizer/BioNTech και της Novavax. Η Ιαπωνία δώρισε πρόσφατα περίπου ένα εκατομμύριο δόσεις του εμβολίου της AstraZeneca στην Ινδονησία, ενώ οι ΗΠΑ έχουν δεσμευτεί να παραχωρήσουν στη χώρα άλλα τέσσερα εκατομμύρια του εμβολίου της Moderna – ποσότητες μικροσκοπικές, αν αναλογιστεί κανείς ότι προορίζονται για την τέταρτη πολυπληθέστερη χώρα του πλανήτη.

Υπάρχουν ενδείξεις αυξανόμενης ζήτησης εμβολίων καθώς τα κρούσματα αυξάνονται. Στην Τανγκεράνγκ, ένα προάστιο της πρωτεύουσας, Τζακάρτα, μεγάλες ουρές σχηματίστηκαν έξω από ένα κέντρο εμβολιασμού στα τέλη Ιουνίου και η αστυνομία μετέβη στο σημείο για να επιτηρήσει τους κανόνες κοινωνικής αποστασιοποίησης. Τοπικές αρχές ανακοίνωσαν αργότερα ότι τα εμβόλια θα είναι διαθέσιμα αποκλειστικά για τους κατοίκους της περιοχής, σε μια προσπάθεια να αποθαρρύνουν κατοίκους γειτονικών συνοικιών από το να συνωστίζονται στις συγκεκριμένες εγκαταστάσεις.

Η κυβέρνηση της Ινδονησίας, που κατά τη διάρκεια της πανδημίας έχει προβάλει αντιστάσεις στα αυστηρότερα μέτρα κατά του κοροναϊού, ανακοίνωσε την Πέμπτη νέους περιορισμούς στις σφοδρότερα πληγείσες περιοχές των νησιών της Ιάβας και του Μπαλί, συμπεριλαμβανομένης της μείωσης του προσωπικού που εργάζεται σε εργοστάσια η παραγωγή των οποίων προορίζεται για εξαγωγές στο 50% επί 2,5 εβδομάδες.

Τα σχολεία λειτουργούν μέσω τηλεκπαίδευσης, ενώ οι τόποι λατρείας και τα εμπορικά καταστήματα παραμένουν κλειστά στις συγκεκριμένες περιοχές, που περιλαμβάνουν σημαντικά αστικά κέντρα, όπως η Τζακάρτα και το Μπαντούνγκ.

«Τις τελευταίες ημέρες, η πανδημίας του κοροναϊού έχει εξελιχθεί εξαιρετικά γρήγορα, εξαιτίας της νέας μετάλλαξης», δήλωσε ο πρωθυπουργός της χώρας Τζόκο Γουιντόντο σε ομιλία του. «Η κατάσταση απαιτεί αυστηρότερα μέτρα».

Η μετάλλαξη Δέλτα εκτιμάται πως είναι τουλάχιστον δυο φορές πιο μεταδοτική σε σχέση με την αρχική εκδοχή του ιού, ενώ κυκλοφορεί πλέον σε 85 χώρες του πλανήτη – της Ελλάδας συμπεριλαμβανομένης. Οι ινδονησιακές αρχές την έχουν εντοπίσει στα τέσσερα πολυπληθέστερα νησιά του αρχιπελάγους τους – την Ιάβα, τη Σουμάτρα, το Σουλαγουέσι και το Καλιμαντάν – ενώ το αδύναμο σύστημα υγείας της χώρας δυσκολεύεται να ανταποκριθεί στις νέες συνθήκες. Η Ινδονησία διαθέτει τους μισούς κατά κεφαλήν γιατρούς σε σχέση με κράτη όπως η Ινδία και η Ταϊλάνδη, σύμφωνα με τον ΠΟΥ.

Ως επικεφαλής επειγόντων περιστατικών στο Νοσοκομείο Muhammadiyah Lamongan στην επαρχία της Ανατολικής Ιάβας, ο Δρ. Κορόνα Ρινταγουάν αναφέρει ότι πρόσφατα αναγκάστηκε να αποφασίσει ποιος από τους τέσσερις ασθενείς του που δεν μπορούσε να αναπνεύσει θα μεταφερόταν στη μοναδική κλίνη ΜΕΘ που είχε απομείνει. Επέλεξε έναν 60χρονο χωρίς σοβαρά υποκείμενα νοσήματα – από τους υπόλοιπους, ο ένας ήταν νεφροπαθής και οι άλλοι δύο ηλικιωμένοι. Δύο εκ των τριών έχασαν τη ζωή τους από αναπνευστική ανεπάρκεια ενώ νοσηλεύονταν, εξομολογείται στη Wall Street Journal.

«Επέλεξα εκείνον που είχε τις μεγαλύτερες πιθανότητες να σωθεί», λέει.

Ένα νοσοκομείο στην επαρχία Μπαντέν λαμβάνει κλήσεις από οικογένειες από ολόκληρη τη γειτονική Τζακάρτα, που αναζητούν απεγνωσμένα μια κλίνη για τους συγγενείς τους που ασθενούν, τονίζει στη WSJ ο Δρ. Ριριέκ Αντρί, γιατρός επειγόντων περιστατικών στην περιοχή. Οι αίθουσες απομόνωσης έχουν γεμίσει και οι ασθενείς κοροναϊού συνωστίζονται σε όποιο χώρο καταφέρουν να βρουν στο πάτωμα του νοσοκομείου. «Τι άλλο μπορούμε να κάνουμε;», αναρωτιέται.

Στα τέλη του περασμένου μήνα, εθελοντές από την ομάδα της κοινωνίας των πολιτών LaporCovid-19 κάλεσαν 95 νοσοκομεία στην περιοχή της Τζακάρτα αναζητώντας μια κλίνη ΜΕθ για έναν 59χρονο που χρειαζόταν αναπνευστήρα. Κανένα από τα νοσοκομεία δεν μπόρεσε να βοηθήσει, και ο ασθενείς κατέληξε λίγο αργότερα, σύμφωνα με την οργάνωση.

Η οργάνωση, που συλλέγει στοιχεία για την εξάπλωση του κοροναϊού σε επίπεδο επαρχιών, ανακοίνωσε την Πέμπτη ότι δεν μπορεί9 πλέον να εξυπηρετήσει τις οικογένειες που αναζητούν νοσοκομειακές κλίνες, εξαιτίας των εκτεταμένων ελλείψεων.

«Κατά πάσα πιθανότητα δεν έχει έρθει ακόμη η κορύφωση», προειδοποιεί ο συνιδρυτής της, Αχμάντ Αρίφ, μιλώντας στη WSJ. «Όμως η κατάσταση είναι ήδη εξαιρετικά ανησυχητική».

*Απόδοση: Αλεξάνδρα Πράσσα